Mükərrəmoğlu M.

Barat xanım: dramatik və komik rolların məşhur ifaçısı

Barat xanım Səkinskaya 1914-cü ildə Şuşada doğulmuşdu. Ömrünü teatr və kino sənətinə bağlamış bu böyük sənətkar milli aktyor sənətimizin inkişafına misilsiz töhfələr vermişdir. Ötən əsrin əvvəllərində qadınların aktrisa sənəti seçməsinə qadağalar qoyulduğu bir dövrdə Barat xanım bütün çətinlikləri dəf edərək məhz bu sənəti seçdi. İlkin olaraq Gəncədə fəaliyyətə başlayan Barat xanım 1929-cu ildən həvəskar kimi çıxışlar edirdi. Professional aktrisalıq fəaliyyəti isə Gəncə Dram Teatrı ilə bağlı olmuşdur. Bu teatrın səhnəsində onlarla klassik və müasir səhnə əsərlərində baş qadın rollarını oynayan Barat xanım az vaxt içərisində məşhurlaşdı. Beləliklə, 1935-ci ildə onu Azərbaycan Dövlət Akademik Teatrına dəvət etdilər. Məmnuniyyətlə Bakıya işləməyə gələn gənc aktrisa sonrakı bütün yaradıcı həyatını bu teatra həsr etmişdir. Yalnız 1970-1971-ci illərdə Sumqayıt Dram Teatrında işləmişdir.
Barat xanımın özünəməxsus yaradıcılıq manerası var idi. Gur səsi, gözəl ifaçılıq bacarığı, klassik üslubdan məharətlə bəhrələnmək qabiliyyəti onu tamaşaçılara sevdirmişdi. Aktrisa ən kiçik rollarında belə başqalaşmağı bacarırdı. Teatr onun üçün sanki doğma evi idi. Barat xanım saatlarla məşq etməkdən yorulmazdı. Öz rollarına həmişə tənqidi yanaşar və deyərdi ki, bu rolu yenidən işləmək lazımdır.
Onu çox sevirdilər. Küçədə, teatrda ona yaxınlaşar, söhbətlərini dinləyərdilər. Barat xanım da bundan ləzzət alardı. “Romeo və Cülyetta”, “Otello” əsərlərində Cülyetta və Dezdemonanı xüsusi məharətlə ifa edərdi. Şeksprin Kordeliya və Biolasını da eyni istedadla yaradırdı.
Həddən artıq zəhmətkeş insan idi. Onun yaratdığı rollar aylarla məşqlərdən sonra səhnəyə çıxarılırdı. Barat xanım S. Vurğunun əsərlərini çox xoşlayardı. “Fərhad və Şirin” dramında Şirini məharətlə yaratmışdı. Elə Xuraman (“Vaqif”) obrazı da onun istedadla yaratdığı personajlardan idi.
Barat Şəkinskaya demək olar ki, teatrın repertuarında olan əsərlərin əksəriyyətində qadın rollarının ifaçısı olmuşdur.
Aktrisanı tez-tez filmlərə də dəvət edirdilər. Ekranda onun yaratdığı rollar bu gün də sevilə-sevilə baxılır. “Görüş” filmində (1953) yaratdığı obraz öz komik təbiəti ilə kinomuzun nadir aktyor işlərindəndir. Onun yaratdığı Şövkət rolu bir kənddə kolxozçu qadındır. Əri Şıxəlinin tənbəl, yaramaz hərəkətləri onu təngə gətirmişdir. O, qabaqcıl pambıq ustasıdır. Özbəkistan pambıqçıları ilə yarışda birinci olmaq üçün çalışır. Ancaq kolxozdakı dələduz insanlar buna mane olurlar. Şövkət ərinin hərəkətlərindən təngə gəlmişdir. Onu tərbiyələndirməyə çalışsa da, buna nail ola bilmir. Lakin Şövkət kimi insanların səyi nəticəsində kolxoz birincilər sırasına çıxır və ümummittifaq sərgisində iştirak etmək hüququ qazanır.
“Telefonçu qız” filmində Zakirin anası rolunda çəkilmişdir. Bu rol onun ən səmimi rollarından biridir. Sonralar “Onun bəlalı sevgisi” filmində də baş qəhrəmanın anası rolunda çəkilmişdir.
Barat xanımın çox uğurlu ekran qəhrəmanlarından biri də “O olmasın, bu olsun” filmindəki Sənəm roludur. Qulluqçu Sənəmi təbii cizgilərlə yaradan aktrisa filmdə əsas qəhrəman səviyyəsinə yüksəlir. Bu səmimi, kimsəsiz qız təhqirlərə, hədələrə məruz qalsa da, öz ağasına sadiqdir. Ümumiyyətlə, bütün film boyu biz onu həm kədərli, həm məzəli hadisələrin iştirakçısı kimi görürük. Barat xanım Sənəmi, sözün əsl mənasında, özününküləşdirib. Bu rolu ilə aktrisa böyük sənətkar olduğunu bir daha təsdiq edib. Barat xanımın çoxillik yaradıcı fəaliyyəti dövlətimiz tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş, “Xalq artisti” fəxri adına, orden və medallara layiq görülmüşdür. Bu böyük sənətkarın xatirəsi Azərbaycan xalqının yaddaşında əbədi yaşayacaqdır.,

Xalq qəzeti.- 2008.- 4 iyul.- S. 6.