Ağaoğlu T.
İstedadlı rəssam,
bacarıqlı pedaqoq
Milli təsviri sənətimizin görkəmli
nümayəndələrinin şərəfli yaradıcılıq
ənənələrini uğurla
davam etdirənlərdən
biri də xalq rəssamı, Rəssamlar Birliyinin qrafika şöbəsinin sədri Rafiq Mehdiyevdir. Onun əsərlərində Vətən
sevgisi, vətəndaş
taleyi, işıqlı
sabahlar haqqında arzular əsas yer tutur.
R.Mehdiyev 75 il əvvəl ziyalı ailəsində dünyaya göz açıb. Zamanın çətinliklərinə
baxmayaraq, xoşbəxt
ömür yaşayırdı.
İkinci Dünya müharibəsinin başlanması
onun da qamətini
əydi, istəklərinin
vaxtında həyata keçməsinə əngəllər
törətdi. Səmada təyyarələrin
uçuşunu, bomba partlayışlarını, qara
tabutları, ağlayan
anaları, eyni zamanda, qələbə uğrunda döyüşənlərin
ümumiləşmiş obrazlarını
uşaq düşüncəsi
ilə adi kağız üzərində
canlandırardı. Vaxt
isə öz axarında idi. Nəhayət, istedadı,
həvəsi onu böyük sənətin
geniş yoluna gətirdi. V.Surikov adına Moskva Dövlət Rəssamlıq
İnstitutuna qəbul
oldu. Dünya şöhrətli rəssam-pedaqoqlar B.Bexteryov, H.Ponomaryov və başqalarından dərs
aldı, sevdiyi sənətin sirrini mükəmməl öyrəndi.
Peşəkarlığa kifayət qədər
yiyələnmiş gənc
rəssamın uğurunu
şərtləndirən başqa
məziyyətlərin də
müşahidəçilik qabiliyyəti, naturaya sadiqliyi, əməksevərliyi
az rol oynamadı.
Görkəmli fırça
ustası Mikayıl Abdullayev həmkarı haqqında deyərdi:
"Sənət aləminə
yenicə gəlmiş
Rafiq üçün
ən yaxşı müəllim həyatın
özü olmuşdu.
Elə bu səbəbdən də o, yaradıcılığını
həyatda gördükləri
əsasında inkişaf
etdirmişdi".
İstedadlı rəssamın
yaradıcılığında əsas yeri dəzgah qrafikası sahəsində yaratdığı
əsərlər tutur.
O, kənd mövzusunda
bir sıra orijinal ofort işləmiş, "Axşam"
və "Səhər"
tablolarında mənzərələri
ustalıqla təsvir etmişdir. "Səhər"
ofortunda təbiətin
canlanması, zəhmət
adamlarının tarlaya
çıxmaları, uşaqların
məktəbə tələsməsi
və başqa lövhələr, "Axşam"
əsərində isə
əməkçilərin işdən
qayıtması, qürub
çağı təsvir
olunur. Hər iki mənzərədə
kənd evləri, ağaclar var. Amma onların təsvirləri
bir-birindən fərqlənir, ayrı-ayrılıqda orijinal əsər kimi baxılır.
Ötən əsrin
60-cı illərində
respublikamızda sərbəst
yaradıcılıq meyilləri
güclənmişdi və
bu cəhət sənət aləmində
müəyyən istiqamətlərdə
özünü
göstərirdi. Gənc rəssam
milli zəminə qayıtmanı Azərbaycanın
klassik, demokratik ruhlu bədii ədəbiyyat yaradıcılarından
Mirzə Cəlilin əsərlərində gördü.
Yazıçının "Poçt qutusu" hekayəsinə, "Danabaş
kəndinin əhvalatları"
povestinə çəkdiyi
illüstrasiyaları ilə
o, yaradıcılığında
yeni bir istiqaməti - qrafikanı inkişaf etdirməyə
başladı. Onun linoqravur, ofort, litoqrafiya, qarışıq
texnika ilə yaratdığı əsərlər
o dövrdə Azərbaycan təsviri sənətində "təzə
söz", yeni hadisə kimi qiymətləndirildi. Həmin
nümunələr müasir
dövrdə də maraqla qarşılanır.
Onlarda bədiilik, rəssam hissi, duyğusu yenə də ön planda qalmaqdadır.
H.Seyidbəylinin və İ.Qasımovun
"Uzaq sahillərdə"
povestinə çəkdiyi
illüstrasiyalarda rəssam
qarşısına qoyduğu
məqsədə yüksək
sənətkarlıqla nail
olmuşdur. Əfsanəvi
qəhrəman Mehdi Hüseynzadənin obrazında
onun hünəri, yenilməzliyi aydın təsvir edilib. Rəssam milyonlarla insanın faşist işğalçılarına qarşı nifrətini, xalq hərəkatının
qüdrətini, monolitliyini
ustalıqla, məharətlə
əks etdirmişdir. O, kiçik detallar,
epizodlar yox, daha geniş lövhələr, mənzərələr
çəkmişdir. 1968-ci ildə Kubada keçirilən Azərbaycan
mədəniyyəti ongünlüyündə
nümayiş etdirilən
həmin illüstrasiyalar
xarici tamaşaçıların
da rəğbətini
qazanmışdır.
R.Mehdiyevin qrafika əsərlərində daxili
dinamika, kolorit, etnoqrafik gerçəklik olduqca güclü, emossionaldır. Bənzərsiz
illüstrator, tamaşaçıların
rəğbətini qazanan
rəssam "Gələcək
gün", "Silahlı
adam" və başqa bədii əsərlərə mənalı,
zövq oxşayan, diqqəti cəlb edən rəsmlər işləyib. O, eyni zamanda dəzgah qrafikası sahəsində
də xeyli iş görüb. Ölkəmizin gözəl
guşələrini bədii
lövhələrdə canlandırıb,
tarixi mövzuda baxımlı əsərlər
yaradıb. Uşaq kitablarının tərtibatı sahəsində
isə onun əməyi, yaradıcılığı
alqışa layiqdir. İstedadlı rəssamın
"Düyməcik", "Utancaq oğlan", "Qarışqa", "Sürəyya",
"Yelləncək" və
bir çox başqa uşaq kitablarına verdiyi tərtibatlar ədəbi hadisə kimi qarşılanmış, müəllifin
ünvanına təriflər söylənmişdir.
R.Mehdiyev Azərbaycan təsviri incəsənətində
lirik illüstrasiyanın,
mənzərə janrının
mahir yaradıcılarından
biri kimi tanınır. Respublikamızın
bütün bölgələrində
olan, müşahidələrini
yaradıcılıq süzgəcindən
keçirən fırça
ustası bədiiliyə,
fikrini əlvan rənglərlə təsirli
təqdim etməyə
əsas diqqət yetirir. Sərgilərdə nümayiş etdirilən
"Üzümyığanlar", "Təzə xəbər",
"İstirahət", "Natürmort" adlı əsərləri maraqla qarşılanmışdır. "Çay yarpağı yığanlar" tablosunu
o, Lənkərana ezamiyyətlərindən sonra
yaratmışdır. Əsərdə
kənd həyatı,
əmək adamları
olduqca təbii, inandırıcı təsvir olunmuşdur. Ümumiyyətlə, rəssam
əmək mövzusunda
onlarla əsər işləyib. Onların ən yaxşı məziyyəti ondadır ki, rəssam kənd mühitini, məişətini, gözəl
mənzərələri ətrafında
təsvir etmişdir.
O, müraciət etdiyi
mövzunu lirik planda canlandıran mahir sənətkarlardan biridir.
Fırça ustası
"Qadın portreti",
"Senej gölü",
"Briqadir", "Ana",
"Nahar", "Günəşli
gün" və başqa baxımlı, yaddaqalan, gözəl rəngkarlıq əsərlərinin
müəllifidir. Bu tablolar rəssamlıq sənətimizin inkişaf
mərhələləri ilə
sıx bağlıdır.
Ötən əsrdə
70-80-ci illərin sənət
uğurları onun yaradıcılığından qırmızı xətt kimi keçir. Rəssam əsərlərində
həmişə rəng
çalarlarından, cizgilərin
dinamikasından məharətlə
istifadə edir.
Rafiq Mehdiyev uğurlu yaradıcılığı
ilə yanaşı, uzun illərdir ki, pedaqoji fəaliyyətlə
də məşğul
olur. Əvvəl Ə.Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq
Məktəbində, sonra
İncəsənət Universitetində
dərs demişdir. Hazırda Rəssamlıq Akademiyasında və Bakı Beynəlxalq Universitetində çalışır.
Professor elmi dərəcəsinə layiq
görülüb. Onun
metodik üslubu aydın və tez qavranılır. Amalı, qənaəti isə belədir: tələbələri - onların
istedadı müqabilində
anlaşıqlı öyrətməliyik.
Elə etmək lazımdır ki, tələbə proqramı
mükəmməl mənimsəsin,
seçdiyi peşənin
əzablarına tab gətirsin, gələcəyə
ümidlə baxsın.
Rafiq müəllimin istər yaradıcılıq
sahəsində əməyi,
istərsə də pedaqoji xidmətləri yüksək qiymətləndirilib.
Orden və medallara, mükafatlara, xalq rəssamı fəxri adına layiq görülüb. Sənətə, sənətkara
daim qayğı göstərən dövlət
başçısının sərəncamı ilə
Prezident təqaüdçüsüdür.
Bütün bunlarla yanaşı, ən böyük sevinci yetirmələrinin xoş
sorağını, yaradıcılıq
uğurlarını eşitmək,
görməkdir.
Beləcə aylar, illər ötüb keçib, çoxlarının
hörmət bəslədiyi
rəssam, sevilən pedaqoq ömrünün ahıl çağına
çatıb. Onun 75 yaşı tamam olur. İnanırıq ki, Rafiq Mehdiyev
bundan sonra da yaradıcılığını
və pedaqoji fəaliyyətini yüksək
səviyyədə, uğurla
davam etdirəcək.
Azərbaycan.- 2008.- 29
iyun.- S. 7.