Babayeva
T.
Əyyub
Quliyev: Avropanın bəzi ölkələrindən iş təklifi
almışam
Hər bir peşənin
özünəməxsusluğu var. Amma dirijorluq sənəti
xüsusilə fərqlənir. Bu, yeganə sənətdir ki,
burada musiqiçi "canlı alətlərlə"-
orkestrlə işləyir. Üstəlik də, orkestrdə
çalan hər bir musiqiçi özü ayrılıqda
yaradıcı bir şəxsiyyətdir. Odur ki, bu sahədə vunderkindlərə
çox nadir hallarda rast gəlmək olar. Çox zaman
musiqiçilər bu nadir istedadı özlərində yetkin
yaşlarında aşkar edirlər. Bəzən nüfuzlu
orkestrin pultu arxasına keçmək üçün uzun
müddət vaxt lazım gəlir. Bəzən isə buna
çox tez - gənc yaşlarından nail olanlar
tapılır.
Gənc musiqiçi Əyyub Quliyev
kimi… İstedadı və çalışqanlığı nəticəsində
o, qısa müddət ərzində özünü dirijorluq
sahəsində perspektivli musiqiçi kimi göstərə
bilib. Gənc olmasına baxmayaraq, dünyanın bir çox
tanınmış səhnələrində - P.Çaykovski
adına Moskva Dövlət Konservatoriyasının
Böyük zalı, Sankt-Peterburq Konservatoriyasının
"Qlazunov zalı", Moskvanın "Rossiya" konsert
zalı, Londonun "Ron Xobbard salonu" və "Kensington
holl", Norveçin "Stavanger konzertholl",
"Haakonshallen", Polşanın "Podlaziya Opera və
Filarmoniyası", "Baltik Filarmoniyası"nda
çıxış edən musiqiçi, bir sıra beynəlxalq
musiqi müsabiqələrinin, festivallarının
iştirakçısı olub. Polşada Vitold Lyütoslavski
adına müsabiqənin birinci mükafatına layiq
görülməsi isə istedadlı gənc
üçün geniş imkanlar yaratdı və o, daha
nüfuzlu festivallara dəvətlər aldı. Bu günlərdə
Ə. Quliyev İspaniyada keçirilən "Kadakes" Beynəlxalq
Musiqi Festivalından qayıdıb. Gənc musiqiçi səfər
təəssüratlarını bizimlə də
bölüşdü.
- İyunun 2-dən 7-dək
İspaniyanın üç böyük - Barselona, San-Felio və
Girona şəhərlərində beynəlxalq musiqi
festivalı keçirildi. Festivalın əsas təşkilatçıları
İspaniya Mədəniyyət Nazirliyi və bu ölkənin
çox nüfuzlu "Kadakes" dövlət simfonik orkestri
idi. Festivala bütün dünyadan 70-ə yaxın
musiqiçi dəvət olunmuşdu. Onların arasında
tanınmış musiqiçilər də vardı. Məsələn,
Rusiyadan SSRİ xalq artisti, dövlət mükafatları
laureatı Gennadi Rojdestvenski festivala gəlmişdi və o,
bağlanış günü çıxış etdi. Həmçinin,
festivalda beynəlxalq müsabiqələrin laureatı olan gənc
dirijorlarla bərabər, Berlin Akademiyasının professoru Luts
Köller, İngiltərədən Con Neşlinq və digər
böyük dirjorlar da iştirak edirdilər. Azərbaycanı
isə bu festivalda təmsil etmək mənə nəsib
olmuşdu. Mənim "Kadakes" simfonik orkestri ilə
Barselona və San-Felio şəhərlərində konsertlərim
oldu. Həmin konsertlərdə həm müasir musiqi, yəni
XX əsrdə müasir musiqinin əsasını qoymuş
Arnold Şönberqin vokal silsiləsi, həm də dünya
klassikasından Motsartın, Haydnın, Albenisin, Sergey Prokofyevin
və digər bəstəkarların əsərlərindən
ibarət geniş proqramla çıxış etdik. Konsertlər
dinləyicilər tərəfindən böyük maraqla
qarşılandı. Kütləvi informasiya vasitələri də
bu konsertləri işıqlandırdılar. Azərbaycan ilk dəfə
bu festivalda iştirak etdiyi üçün Avropanın
müxtəlif telekanallarından olan müxbirlər ölkəmiz
haqqında ətraflı məlumat almaq istəyirdilər. Mən
də Azərbaycanda gedən müsbət proseslər və zəngin
mədəniyyətimiz barəsində onlara
danışdım.
- "Kadakes" kimi nüfuzlu orkestr
gənc dirijoru necə qarşıladı? Orkestrin üzvləriylə
dil tapmaq çətin olmadı ki?
- Əlbəttə, asan başa gəlmədi.
Çünki bu orkestr təcrübəli musiqiçilərdən
ibarətdir və çox məşhur dirijorla
çıxış edib. Ümumiyyətlə, Avropa orkestrləri
gənc rejissorlara qarşı tələbkar olurlar. Mən elə
ilk məşqlərdən bu tələbkarlığı
hiss etdim. Proqramın da çox mürəkkəb olduğunu
nəzərə alsaq, mənim necə həyəcan
keçirdiyimi təsəvvür edə bilərsiniz. Orkestrdə
məndən yaşca çox böyük insanlar əyləşmişdilər.
Sevinirəm ki, bu musiqiçilərin etimadını qazana
bildim və onlar mənim interpretasiyamı qəbul edə
bildilər.
- Bu festivaldan bir neçə gün əvvəl
isə Siz Sankt-Peterburqda, "qaliblərin paradı" kimi
tanınan "Musiqi Olimpi"ndə çıxış
etmisiz. Özü də festivalın açılış
nömrəsi sizə həvalə olunmuşdu///...
- Sayca 13-cü olan bu festival
"Musiqi Olimpi" Fondu tərəfindən təşkil
olunur. Festivalın fəxri komitəsinə Klaudio Abbado, Zubin
Meta, Plasido Dominqo, Monserrat Kabalye, Yo-Yo Ma, Valeri Gergiyev, Yuri
Temirkanov kimi dahi musiqiçilər daxildir. "Musiqi
Olimpi" festivalı dünyada analoqu olmayan bir layihədir.
Belə ki, bura dünyanın nüfuzlu müsabiqələrində
qalib olmuş musiqiçilər dəvət edilir. Keçən
il bizim istedadlı vokalçımız Dinarə Əliyeva bu
tədbirdə iştirak etmişdi. Adətən, bu festivalda
çox az sayda dirijor çıxış edir. Bu il isə
"Musiqi Olimpi"nə beynəlxalq müsabiqələrdə
qalib gəlmiş dörd dirijor dəvət olunmuşdu.
Onlardan biri də mən idim. Bu festivalda da indiyədək Azərbaycan
dirijoru iştirak etməmişdi. Daha bir əlamətdar hal o
oldu ki, festivalın açılışını mən
etdim. Bundan əvvəlki illərdə festivalın
açılış və bağlınış mərasimlərini
ya Rusiya, ya da Avropadan gəlmiş əcnəbi dirijorlar həyata
keçirirdilər. Amma bu dəfə şərəfli
missiyanı bizə tapşırmışdılar. Mayın
25-də, festivalın açılışında mənim
"Ermitaj" Teatrının Dövlət Sifmonik Orkestri ilə
konsertim keçdi. İki saata yaxın böyük proqramla
çıxış etdik. Mənimlə bərabər orada
beş istedadlı gənc solist də çıxış
edirdi. Bunlar Almaniya, Fransa, İsveçrə, Rusiya və
İspaniyadan gəlmiş müxtəlif musiqi alətlərində
ifa edən solistlər idi. Konsert anşlaqla keçdi.
Festivalı ənənəvi olaraq görkəmli rus bəstəkarı
Andrey Petrovun "Vivat, Olimp" üvertürası ilə
başladıq. Həmin gecə müxtəlfi əsərlər
ifa etdik. Məsələn, Sergey Prokofyevin violonçel və
orkestr üçün simfoniya konserti, Bethovenin fortepiano
üçün birinci konserti, fransız bəstəkarı
Frank Marteninin balladası, alman bəstəkarı Lui Şporun
klarnet konserti səsləndi. Çox qəliz əsərlər
idi. Bir premyeramız da oldu. İspan bəstəkarı Migel
Qalves-Taronçerin "Ölüm və ay" əsərinin
premyerasını etdik. Bu bəstəkarın əsəri
keçən il Brüsseldə Kraliça Yelizaveta Beynəlxalq
müsabiqəsində birinci yerin sahibi olub. Həmin əsəri
mənə göndərdilər və xahiş etdilər ki,
Sankt-Peterburqda onun premyerasını keçirək. Çox
mürəkkəb əsər idi. Heç inanmırdım ki,
biz onu belə qısa müddətə hazırlaya bilərik.
Tamaşaçıların reaksiyasından belə məlum
oldu ki, uğurlu alınıb. Konsertdən sonra festivalın
prezidenti İrina Nikitina həm mənim, həm Azərbaycan mədəniyyətinin,
musiqiçilərinin ünvanına çox xoş sözlər
dedi. Bizimlə əlaqələrin qurulmasına məmnun
olduğunu və bu əlaqələrin gələcəkdə
də inkişaf etdiriləcəyini vurğuladı.
- Bildiyimə görə, bir opera -
Motsartın "Fiqaronun toyu" əsərinə də
dirijorluq etmisiniz. Sizin üçün hansı əsərlərə
dirijorluq etmək daha maraqlıdır- simfonik əsərlərə,
yoxsa operaya?
- Elədir, Sankt-Peterburqda Dövlət
Opera Teatrında Motsartın "Fiqaronun toyu" əsərinə
dirijorluq etmişəm. Bu, üzərində işlədiyim
ilk opera-tamaşa idi. İlk dəfə operaya dirijorluq edən
musiqiçi tamam yeni problemlərlə
qarşılaşır. Simfonik orkestrin məşqində
yalnız orkestr ilə məşq edirik. Operada isə təkcə
müğənnilərlə on-on beş məşq aparmaq
lazımdır. Reissorla, xorla, orkestrlə, vokalistlərlə
ayrı-ayrılıqda məşq gedir. Burada bir çox
etaplardan keçmək lazım gəlir. Amma mənim operaya
çox böyük marağım var. Çünki opera qədim
və universal sənətidir. Musiqiçi vokalistlə işləyəndə
vokal ifa tərzinə daha dərindən bələd olur və
bu onun əllərinə də sirayət edir. Bəzi
musiqiçilər çox mexaniki şəkildə dirijorluq
edirlər. Amma vokalistlə işləyəndə dirijorun əlləri
daha oxunaqlı olur, orkestri daha yaxşı hiss edir və ona
yeni nəfəs gətirir. Bunlar çox vacib amillərdir. Mən
gələcəkdə də opera-tamaşalara dirijorluq etmək
fikrindəyəm.
- Sankt-Peterburq Dövlət
Konservatoriyasının aspiranturasında təhsilinizi başa
vurdunuz. Qarşıda nələr gözlənilir?
- Təhsilimi bitirəndən sonra
Avropanın bəzi ölkələrindən iş təklifi
almışam. Bu yaxınlarda Polşadan işləməyə
dəvət almışam. Ora məni Dövlət Filormanik
Orkestrində dəvətli dirijor kimi çalışmağa
çağırıblar. Sankt-Peterburqdan, Belorusdan da iş təklifi
almışam.
- Bəs, Azərbaycanda belə bir təklif
almamısınız?
- Hələ ki, rəsmi şəkildə
təklif almamışam. Əgər burada iş təklifi
alaramsa, üstünlüyü öz ölkəmə verəcəyəm.
İstəyirəm ki, son illər Rusiyada və digər
ölkələrdə əldə etdiyim biliyi və təcrübəni
bizim musiqiçilərimizlə, sənətkarlarımızla
bölüşüm. Bu, ilk növbədə mənim
üçün faydalı olar- bir az da püxtələşərəm.
Eyni zamanda, qarşı tərəf üçün də
xeyirli olar. Onlar da gənc dirijorun düşüncə tərzi
ilə
- Yaxın vaxtlarda hansı konsertləriniz
olacaq?
- Yay aylarında yəqin ki, Avropa
ölkələrində konsertlər olmalıdır.
- Avqust ayında Avstriyaya dəvət almışam. Vyanada Beynəlxalq
Musiqi Festivalı keçiriləcək. Festival Vyana Dövlət
Universiteti tərəfindən təşkil olunur. Həmin
konsertlərdə Çexiyanın məşhur kollektivi
"Çex virtuozları" ilə
çıxışım nəzərdə tutulub. Elə
alınıb ki, konsertlərim daha çox xarici ölkələrdə
baş tutur. Ümid edirəm ki, Azərbaycanda da tez-tez konsertlər
vermək imkanım olacaq.
Xəzər.- 2008.- 14 iyun.- S. 18.