Həqiqət

İçərişəhəri qorumaq həm də əhalinin vəzifəsidir

Koişiro Matsuuranın sözlərinə görə, bir çox şəhərdə tarixi

abidələri oriyinal şəkildə saxlamaq mümkün olmur

Bakıda öz işini davam etdirən YUNESKO-nun "Dünyada savadlılığın dəstəklənməsi" üzrə regional konfransı çərçivəsində dünən beynəlxalq təşkilatın baş direktoru Koişiro Matsuura və təhsil naziri Misir Mərdanovun iştirakı ilə mətbuat konfransı keçirilib. KİV nümayəndələrinin suallarını cavablandırmazdan əvvəl K.Matsuura konfransla bağlı fikirlərini bölüşüb: "Bu tədbir regional konfranslardan biridir və çox vacib, mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu silsilə tədbirlərdə Avropada savadlılıqla bağlı məsələlər nəzərdən keçirilir. Sentyabr ayında Misirdə növbəti regional konfrans keçiriləcək və bu, artıq sayca altıncı tədbir olacaq".

Baş direktorun sözlərinə görə, keçirilən konfransların nəticələrini reallaşdırmaq üçün müəyyən sənədin hazırlanmasına ehtiyac var: "Konfransların nəticələrini reallaşdırmaq, bu tədbirlərdə səsləndirilən təkliflərin həyata keçirilməsi üçün biz artıq fəaliyyət planı hazırlamalıyıq. Bu sənəd savadlılıq sahəsində konkret tədbirlərin müəyyən edilməsi baxımından olduqca vacibdir". K.Matsuura əlavə edib ki, YUNESKO silsilə konfransların nəticələrinin həyata keçirilməsi üçün əlindən gələni edəcək: "Amma YUNESKO təklikdə heç nə edə bilməz. Ona görə də bu sahədə üzv ölkələr daha fəal olmalıdır. Eyni zamanda, Azərbaycandan da dəstək gözləyirik".

K.Matsuuranın vəzifədə olduğu müddətdə YUNESKO ilə Azərbaycan arasında sıx əlaqələrin formalaşdığını vurğulayan təhsil naziri M.Mərdanov qeyd edib ki, Bakıda ilk dəfə belə bir konfransın keçirilməsi də bu münasibətlərin davamıdır: "YUNESKO ilə bizim ən ciddi əlaqələrimiz 2000-ci ildən başlayıb. Nazirliyin təşkilatla birgə həyata keçirdiyi "Təhsil hamı üçün" layihəsi artıq tamamlanır. İnklüziv təhsillə bağlı layihə davam etdirilir. Bundan başqa, ali məktəblərimizin bəzilərində YUNESKO kafedraları fəaliyyət göstərir. Konfransın sonunda yeni layihələrlə bağlı öz təkliflərimizi də YUNESKO-ya bildirəcəyik".

K.Matsuura da Azərbaycanla YUNESKO-nun ikitərəfli əməkdaşlığından söz açıb: "Bu səfər çərçivəsində Azərbaycan Elmlər Akademiyasında mənə fəxri üzvlüklə bağlı diplom təqdim olunub. Mənim Azərbaycana ilk səfərim isə 2000-ci ildə Heydər Əliyevin dəvəti ilə reallaşıb. Aradan ötən 8 ilə nəzər salsaq, tərəfdaşlığımızla bağlı müsbət dəyişikliklər baş verib. 2000-ci ildən fərqli olaraq bu dəfə mənim Qobustana, Muğam Mərkəzinə də səfərlərim olacaq. Bilirsiniz ki, onlar YUNESKO-nun mədəni irsin qorunması ilə bağlı abidələri sırasına daxil ediləcək". Baş direktorun sözlərinə görə, Azərbaycanla təşkilat arasında tərəfdaşlığın digər istiqaməti də elm sahəsidir: "Mən prezident İlham Əliyevlə keçirdiyim görüşdə də bildirmişəm ki, artıq YUNESKO ilə Azərbaycan arasında mədəni irsin qorunması və təhsil sahəsində müsbət əlaqələr qurulub. Artıq növbəti mərhələyə keçmək istəyirəm. Yaxın günlərdə mən yeni elm siyasəti ilə bağlı ekspertlər qrupunu Azərbaycana göndərəcəyəm ki, elm sahəsində də əlaqələrimiz genişləndirilsin".

İçərişəhərin qorunması ilə bağlı baş direktora ünvanlanan sualı isə o, belə cavablandırıb: "Deyə bilərəm ki, mən ilk səfərimdən İçərişəhərə böyük maraq göstərirəm. Əslində, ondan sonra İçərişəhər YUNESKO-nun qorunan abidələri siyahısına daxil edilib. Amma təəssüflər olsun ki, İçərişəhər təşkilatın dağılmaqda olan abidələr siyahısında yer alıb". K.Matsuuranın sözlərinə görə, bu problem yalnız Azərbaycanda deyil, dünyanın əksər ölkələrində yaşanır: "Dünyanın bir çox şəhər mərkəzində belə tarixi abidələri oriyinal şəkildə saxlamaq mümkün olmur. Urbanizasiya çox sürətlə irəliləyir. Belə bir şəraitdə qədim tarixə malik abidələrin qorunmasına nail olmaq hazırda bir çox üzv ölkənin qarşısında duran əsas sualdır. Düzdür, İçərişəhər təhlükələrlə üzləşən abidələr siyahısına daxil olub. Amma bu məsələyə diqqət yetiriləcək. İçərişəhərin ilkin formada saxlanması vacibdir. Ümid edirəm ki, yaxın gələcəkdə vəziyyət müsbət istiqamətə dəyişəcək". Əvvəllər YUNESKO-nun dağılmaqda olan tarixi abidələrlə bağlı siyahısında yer alan bəzi dünya abidələrinin hazırda bu siyahıdan çıxarıldığını vurğulayan K.Matsuura bildirib ki, İçərişəhərin qorunması təkcə hökumətin deyil, həm də əhalinin vəzifəsidir.

Dağlıq Qarabağda Azərbaycanın tarixi abidələrinin ermənilər tərəfindən məhv edilməsi ilə bağlı suala isə YUNESKO rəsmisi belə cavab verib: "Bu, vacib məsələdir. Düzdür, YUNESKO tarixi irsin qorunması ilə məşğul olan beynəlxalq bir təşkilatdır. Amma YUNESKO siyasi məsələlərlə məşğul olmur. Buna baxmayaraq, müvafiq hökumətlərlə əlaqədə olmuşuq. Azərbaycan hələ də münaqişə şəraitindədir. Məsələnin həllində hələ də əhəmiyyətli irəliləyiş yoxdur. Təəssüf ki, bu baxımdan da həmin ərazilərdə abidələrin qorunması missiyasını icra etmək çox çətindir. Siyasi məsələ hələ də gündəlikdə olduğu üçün biz bu sahədə irəliləyiş əldə edə bilmirik".

YUNESKO ilə həyata keçiriləcək layihələrdən söz açan M.Mərdanov isə bildirib ki, sonuncu layihələrdən biri olan Azərbaycanda texniki peşə təhsilinin təkmilləşdirilməsi üçün təşkilat 200, Azərbaycan hökuməti isə 50 min manat vəsait ayırmağı nəzərdə tutub. Bu layihə ilə bağlı fikrini bildirən K.Matsuura əlavə edib ki, burada vacib olan əsas amil ayrılan vəasait deyil, YUNESKO-nun təcrübəsidir: "Biz ölkələrə bu istiqamətdə yardım göstəririk. Azərbaycan da bizə yardım almaq üçün müraciət edib. YUNESKO-nun yardımı yalnız pul yardımı ilə dəyərləndirirmir. Burada yalnız maliyyə deyil, ekspert yardımı da nəzərdə tutulur".

Təhsil naziri konfransın sonunda YUNESKO-ya təqdim edəcəkləri təkliflərdən də söz açıb. Onun sözlərinə görə, nazirliyin təklifləri müxtəlif istiqamətləri əhatə edir: "Təhsil Nazirliyi tərəfindən nəzərdə tutulan layihələr sırasına yeni tipli məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin yaradılması, bu müəssisələrin məzmunununun təkmilləşdirilməsi, təhsil alanların biliyinin qiymətləndirilməsi daxildir. Bilirsiniz ki, ali məktəblərin akkreditasiyası ilə bağlı böyük problem qarşısındayıq. Ona görə də YUNESKO-dan ali məktəblərin akkreditasiyası, müəllim fəaliyyətinin lisenziyalaşdırılması, Azərbaycanın təhsil müəssisələrində xarici dillərin tədrisi ilə bağlı yeni tələblərə cavab verən mexanizmlərin hazırlanması və s. istiqamətdə ekspert yardımı göstərilməsi üçün xahiş edəcəyik".

Kaspi.- 2008.- 16 may.- S. 9.