Kazımov A.

Romantik aktyor

Bu günlərdə 60 yaşı tamam olan respublikanın əməkdar artisti Əli Nur Azərbaycan teatrının romantik üslubunun layiqli davamçılarından biridir. Onun ifa elədiyi müxtəlif xarakterli bütün obrazlarda bu romantizm özünü biruzə verir. İstər C.Cabbarlının “Solğun çiçəklər”ində Bəhram, S.Vurğunun “Komsomol poeması”nda Cəlal, G.Bokarevin “Poladəridənlər”ində Laqutin, “Oktay Eloğlu”nda Oktay, N.Xəzrinin “Torpağa sancılan qılınc”ında Qazanxan, N.Həsənzadənin “Atabəylər”ində Nizami, M.Lermontovun “Maskarad”da Arbenin romantik yaradıcılığın bəhrələridir. Tamaşaçılar Əli Nuru belə obrazlarda görəndə daha böyük sənət sevinci duyurlar.
Bir müddət bundan əvvəl Akademik Milli Dram Teatrının səhnəsində hazırlanan Hidayətin “Bu dünyanın adamları” pyesində isə Əli Nur birdən-birə özünü sənət baxımından yeni bir keyfiyyətdə nümayiş etdirdi. Söhbət onun bu tamaşada məharətlə ifa etdiyi Şəfiyev obrazından gedir. Mən öz təəssüratımı olduğu kimi ifadə eləmək istəyirəm. Tamaşaçı tərəfindən həmişə rəğbətlə qarşılanan sənətçilər bu tamaşada xüsusilə komik səhnələri çox maraqla ifa edirdilər.
Tamaşanın ortasına yaxın birdən hardansa yanğın komandasının rəisi Şəfiyev — Əli Nur səhnəyə atılır. Hərbi qaydalarda qəbul edilən ciddiliklə o, idarə müdiri Həsənli ilə dialoq aparır. Şəfiyev — Əli Nur məhdud, öz sənəti dairəsində daşlaşıb qalmış, tələbkar, kobud bir tipdir. Onun bütün hərəkətləri tamaşaçılarda böyük gülüşə səbəb olur. Şəfiyev artistin ifasında qlaflı adam təəssüratı bağışlayırdı. Onun öz aləmi, bu aləm içərisində öz tələbləri var və ətrafa dəqiq fikir vermədən öz tələblərini irəli sürür, məqsədinə doğru gedir. Bu səhnədə Əli Nur görkəmi komediya ustası Siyavuş Aslanla çıxış edir. O, Həsənli rolunda təbii olaraq böyük gülüşə nail olduğu kimi, Əli Nur da Şəfiyev rolunda eyni səviyyədə komizm yarada bilirdi.
Əli Nur şəxsiyyət etibarı ilə çox narahat adamdır. Mən onu hələ tələbəlik illərindən tanıyıram. Onu bir zaman işlədiyim Sumqayıt Dram Teatrına dəvət eləmişəm. 1986-cı ildən sonra Əli Nur Akademik Milli Dram Teatrının aktyor ştatına gələndən sonra onunla bir çox tamaşalarda birgə fəaliyyət göstərmişik. İlk dəfə ona K.Kərimovun “Çahargah fantaziyası” tamaşasında Mustafa rolunu tapşırdım. Bu obrazı teatr tariximizdə mühüm yer tutan istedadlı sənətkarımız Məlik Dadaşov da ifa edirdi. O, Mustafanı nə qədər bic, məkrli, pulgir nümayiş etdirirdisə, Əli Nur bu keyfiyyətləri daha fanatik və cəmiyyət üçün daha təhlükəli səviyyəyə qaldıra bilirdi.
Əli Nur görkəmli şair, dramaturq, ictimai xadim B.Vahabzadənin mənim hazırladığım üç əsərdə də rol almışdır: “Rəqabət”də — Səttar, “Dar ağacı”nda — Babək, “Özümüzü kəsən qılınc”da — Qara xan. Bu obrazlar bir-birindən həm zaman, həm də məkan etibarı ilə uzaq olsalar da, Əli Nurun ifasında, onun şəxsi aktyor keyfiyyətləri ilə sənətkarlıqla ortaqlaşmışdır. Əli Nurun aktyorluq istedadını dağlardan axıb gələn çaya bənzətmək olar. Təbiətlə nizamlanan, lakin çox vaxt heç bir sərhədlərə məhəl qoymayan bu çay həm heyrətamiz, həm sevindirici, həm də düşündürücü təsir bağışlayır.
Əli Nurun romantik təbiəti rollar üzərində işləyəndə bəzən məhvərindən çıxır. O, rolunun baş məqsədini, ana xəttini duyaraq ehtirasla baş alıb gedir. Bir çox xeyirxah dostları onun bu səpkili rol üzərində işləməsini “məsuliyyətsizlik” kimi qeydə alırlar. Məncə, Əli Nurun həm şəxsiyyətində, həm də sənətində xırdaçılığa sığışmayan miqyaslı bir cəhət var.
Əli Nura, onun böyük istedadına, rol üzərindəki işinə həssaslıqla diqqət yetirəndə məlum olur ki, o, səhnədə çox samballı obrazlar yarada bilir. Ona görə də istər böyük, istər kiçik rollarının hamısında bu sambal və monumentallıq nəzərdən qaçmır.
Hazırda Əli Nur Hidayətin “İrəvanda xal qalmadı” dramında Stepanov rolunu məşq edir. Qabaqcadan fikir yaratmaq istəmirəm, ancaq hiss edirəm ki, Əli — Stepanov rolunda keyfiyyətcə yeni bir xarakter yaratmağa çalışır. Zahirən çox nüfuzlu və ağır təbiətli görünməsinə baxmayaraq, daxilən mənəviyyatsız, əxlaqsız bir daşnakın azərbaycanlılara olan kin-kidurətini aktyor incə çalarlarla aça bilir.
Əli Nur həm də çox istedadlı bədii söz ustasıdır. O, ifa elədiyi şeirlərin, poemaların həm lirik, həm simvolik, həm də poetik xüsusiyyətlərini məharətlə çatdıra bilir. Əli Nur ədəbiyyatı, incəsənəti, fəlsəfəni və tarixi dərindən bilən bir ziyalıdır.
Bu yaxınlarda istedadlı aktyorun 60 illik yubileyini teatrsevərlər təntənəylə qeyd etdilər. “Özümüzü kəsən qılınc” tamaşası oynanılırdı. Qara xan rolu, xaraktercə mənfi olsa da, Əli Nurun ifasında sənətkarlığına görə hər dəfə alqışlanırdı. Salonda, demək olar ki, çox tamaşaçının əlində güllər, çiçəklər vardı. Sonda bu çiçəklərə qərq olan Əli Nur sevinc dolu bir aləmə düşmüşdü. O, gülümsəyirdi və tamaşaçılarına minnətdarlıq əlaməti olaraq baş əyirdi. Bu tək Əli Nurun tamaşaçılara minnətdarlığı deyil, həm də vədi idi. Əli Nur ömrünün bu gözəl çağında və bundan sonra da Akademik Milli Dram Teatrının səhnəsində bir-birindən maraqlı obrazlar yaradacağına vəd verirdi.

Xalq qəzeti.- 2008.- 25 may.- S. 10.