Rejissorluq üçün psixi
hazırlıq lazımdır
Alina Abdullayeva 1981-ci ildə Ukraynanın
Dnepropetrovsk şəhərində doğulub. Orta
məktəbi bitirdikdən sonra 1998-ci ildə ailəsi ilə
birlikdə Bakıya köçüb və
Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin
"Ədəbi yaradıcılıq və ekran
dramaturgiyası" fakültəsinə daxil olub. 1999-2002-ci
illərdə onun hekayələri müxtəlif qəzet
və jurnallarda dərc olunub. Alina paralel olaraq fotoqraf kimi
çalışıb.
Magistraturaya
daxil olandan sonra A.Abdullayeva rejissuraya həvəs göstərib.
Hazırda o, ssenarist, prodüser və rejissor kimi
fəaliyyət göstərir.
Bu
il İtaliyada keçirilən "Salento Finibus Terrae-2008"
beynəlaxlq qısametrajlı filmlər festivalında
ölkəmizi Alina Abdullayevanın rejissoru və ssenari
müəllifi olduğu "Çalış, nəfəs alma"
filmi təmsil edib:
-
Dünyanın müxtəlif ölkələrinin
kinematoqrafçıları festivalda iştirak edirdi. Mən
festivalın "Ən yaxşı qısametrajlı film"
nominasiyası üzrə "Ən yaxşı rejissor"
mükafatına layiq görüldüm. Bu,
"Qran-pri"dən sonra əsas mükafatlardan biri
sayılır. Festivalda həmçinin "Ən
yaxşı film", "Ən yaxşı rejissor
işi" və "Ən yaxşı aktyor"
mükafatları da sahiblərini tapdı. Səhhətimlə
əlaqədar olaraq özüm festivalda iştirak etmədim.
Ancaq onlar mənə festivalın statuetkasını
göndəriblər.
-
Bu, filminizin qazandığı ilk beynəlxalq mükafat idi?
-
2004-cü ildə İsveçrənin İnkişaf Agentliyi
- SDC tərəfindən maliyyələşdirilən AVANTI
regional proqramında iştirak edərək rejissor kimi
qısametrajlı layihə üçün qrant uddum. Proqramın
əsas şərtlərindən biri o idi ki, vəsaitin
yarısını öz ölkəndə tapa biləcəyin
halda onlar da müəyyən məbləği
ödəyəcəkdilər. Ssenarinin üzərində bir
il işlədik.
Mədəniyyət
və Turizm Nazirliyi ssenarini bəyəndi və vəsaitin 50
faizini verdi. Biz filmi vaxtında çəkdik. SDC
üç ölkənin - Azərbaycan, Ermənistan və
Gürcüstanın çəkdiyi filmləri DVD
variantında hazırlayıb festivallara göndərir. Ancaq bu
filmlər kommersiya məqsədilə nümayiş olunmur.
Əsas məqsəd filmləri tanıtmaqdır.
Ümumiyyətlə, qısametrajlı film daha çox
festivallarda iştirak etmək üçün
çəkilir. Bu filmlərdən kommersiya gəliri
gözlənilmir. Biz də filmi əlimiz
çatan festivallara göndərmişik. 2004-cü ildə filmin ssenarisi Berlin
kino festivalının "Berline talent Camrus" proqramında
iştirak etdi. 2006-cı ildə film Kinematoqrafçılar
İttifaqının "Ən yaxşı debüt"
nominasiyasında "Qızıl çıraq",
həmçinin Azərbaycan Kinorejissorlar Gildiyasının
təşkil etdiyi Beynəlxalq Audiovizual Festivalda "Ən yaxşı prodüser
işi"nə görə mükafatlarını qazanıb.
-
Siz həmçinin Qafqaz Kinematoqrafçılar Assosiasiyasının
təsisçilərindən birisiniz. Bu qurum
Qafqazda kinonun inkişafı üçün hansı
işləri görür?
- Bu
assosiasiya AVANTI proqramı başa çatandan sonra yarandı. Əsas məqsəd o idi ki, biz pərən-pərən
düşməyib bu işi davam etdirək. Assosiasiya yeni proqramlar həyata keçirməyə
çalışırdı. Bir
neçə seminar keçirmişdilər. Eekspertlər tərəfindən prodüser, rejissor
və ssenaristlərə öyrənmək üçün
şans verilmişdi. Bu, çox
böyük təcrübə idi. Etiraf edirəm ki, bu
təcrübə mənə çox şey verdi.
Avropada kinonun necə təqdim olunması,
prezentasiyasının keçirilməsi, sinopsisin
yazılması və s. bilirəm. Bu, sovet
kino məktəbindən çox fərqli şeylərdir.
Maliyyələşmə artıq qurtarıb
və biz özümüz müstəqil assosiasiya kimi
fəaliyyət göstəririk. Hazırda
fəaliyyətimizi davam etdirmək üçün bizi
maliyyələşdirəcək fondlar axtarırıq.
-
Alman rejissoru Fayt Helmerlə film çəkmək ideyanız
necə yarandı?
-
Mən Faytla iki il bundan əvvəl
Gürcüstanda keçirilən "Promotey"
kinofestivalında
Məhz
bu filmin uğurundan sonra "Absurdistan"ın
çəkilişlərinə hazırlaşdıq. Mən
bir il bu filmin üzərində işlədim. Əsasən
təşkilati məsələlərə baxırdım.
Almaniyaya gedib Faytla çəkiliş qrafikini işləyib
hazırladıq. Bütün bunlar mənim üçün
əhəmiyyətli təcrübə oldu. Biz alman dəqiqliyi ilə işlədik. Çəkiliş
qrupu və aktyor heyəti beynəlmiləl idi. Filmdə 12 ölkədən adamlar
çalışırdı. Mən
hər dildə danışmağa məcbur idim. "Absurdistan" artıq bir çox festivallarda
iştirak edib və Almaniyanın "Oskar"ını
qazanıb. Film kommersiya uğuru qazanıb.
Belə ki, bir çox ölkələr filmi
alıb.
-
Yeri gəlmişkən, film birmənalı
qarşılanmadı.
-
Bu film Azərbaycan haqqında deyil, neytral filmdir. Daha doğrusu, absurd bir ölkə haqqındadır.
Sadəcə, bizim ölkədə
çəkilib. Filmi
çəkməyə başlayanda da biz nazirliyə
məlumat vermişdik ki, ssenarinin Azərbaycana heç bir
aidiyyəti yoxdur. Ancaq filmin
təqdimatınadan sonra qəzetlərdə müxtəlif
məqalələr dərc olundu.
-
Bizim aktyorlar xarici aktyorlarla müqayisədə necə
oynadılar?
-
Çox gözəl... Mən bütün
teatrlarda böyük bir kastinq keçirmişdim. Ən çox aktyorlar bizim ölkədən idi.
Balaca baş qəhrəmanın
uşaqlığı da bizim ölkədən seçilmişdi.
Çəkilişlər çox gərgin idi.
Müqaviləyə görə, biz 14 saat
işləyirdik. Əgər
rejissora lazım olsaydı, 2 saat da əlavə
işləməli idik. Aktyorlar
əsasən "Azdrama", Bələdiyyə Teatrı
və Rus Dram Teatrından seçilmişdi. Onlar Fayt Helmerlə işləməyi çox
bəyəndilər.
-
"Motor" şəxsi kampaniyanız necə
ərsəyə gəldi?
-
2007-ci ilin noyabrında bu kompaniyanı yaratmışam. Bu kompaniyanı yaratmaqda məqsədim beynəlxalq
və yerli təşkilatların qrantları ilə humanitar,
gender və audiovizual layihələri
gerçəkləşdirmək, istedadlı gəncləri
üzə çıxarmaq, ən əsası, Azərbaycan
kinosunu beynəlxalq səviyyədə tanıtmaqdır.
Hazırda kompaniya iki sənədli film
layihəsi üzərində işləyir. "Toy edirik, ya kino çəkirik" adlı
layihəni dəyişdirib "Xoşbəxt olun"
adlandırmaq istəyirik. Bu, Azərbaycan
adət-ənənəsinə uyğun toy barədədir.
Hazırda film çəkilib və montaj
prosesindədir. Filmin rejissoru Yusif Quliyev,
prodüseri isə mənəm. Bu humanitar,
gender filmi festivallarda Azərbaycanın
adət-ənənəsini tanıtmaq üçün
nəzərdə tutulub. İkinci film
isə "Demokratiyanın 10 dəqiqəsi" adlı
regional layihədir. Bu, gürcü
kompaniyası tərəfindən üç ölkə -
Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstan
üçün nəzərdə tutulub.
-
Bu il sizin ssenariniz Mədəniyyət
və Turizm Nazirliyinin keçirdiyi üçüncü
"Bu meydan, bu ekran" müsabiqəsində qalib gəlib.
Filmin istehsalı nə vaxt başa çatacaq?
-
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi bu layihə ilə
gənc rejissor və ssenaristlər üçün
böyük şans yaradıb. Heyif ki, bundan
əvvəlki iki müsabiqədə iştirak edə
bilməmişəm. Mənim "Kor
və korluq" adlı ssenarim Qarabağ mövzusunda iki
ən yaxşı ssenaridən biri kimi münsiflər
heyəti tərəfindən qiymətləndirilib. Film hazırlıq mərhələsindədir və
yeni ilə qədər çəkilib nazirliyə təqdim
olunacaq.
-
Özünüzü tammetrajlı film çəkməyə
hazır hiss edirsinizmi?
-
Hələ çox tezdir. Mənə elə
gəlir ki, bir film çəkmişəm və bu, çox
azdır. Ən əsası, hələ
səbrim çatmır. Rejissorluq
üçün səbr, dözüm və psixi
hazırlıq lazımdır. Bəlkə
bir neçə film çəkib özümü hazır
biləndən sonra çəkərəm. Ancaq bu, yaxın zamanlarda olmayacaq. Mən institutu ssenarist kursu üzrə
bitirmişəm və hazırda Rüstəm
İbrahimbəyovun kino kurslarında oxuyuram. Ətrafımda nə qədər təcrübə
qazanmaq üçün şans olacaqsa, hamısından
istifadə etməyə çalışacağam.
Bu, pillələrdir. Hər
bir rejissor qısametrajlı film çəkəndən sonra
tammetrajlı film çəkməyə gedir. Bəzisi də olur ki, yalnız qısametrajlı
filmlər çəkmək istəyir.
-
Belə demək olarmı, rejissorların işi sizi qane
etmədiyindən rejissorluğa həvəs
göstərirsiniz?
-
Mən çox aktiv insanam. Məni maraqlandıran hər bir
şeyi öyrənməyə can atıram. Mən
həm də prodüser kimi çalışıram.
Deməzdim ki, rejissorların işi məni qane eləmir,
sadəcə, iş özü mənə maraqlıdır. Ssenarini yazıb gözləyə bilmərəm ki,
nə vaxtsa bunu çəkəcəklər. Bunu gözləmək üçün mənim
vaxtım yoxdur. İstəyirəm ki,
iş irəli getsin. Ümumiyyətlə,
mən hər işlə maraqlanıram. Ona
görə rejissorluq da, prodüserlik də, ssenaristlik də
edirəm.
- Prodüser
kimi fəaliyyətinizdən necə,
razısınızmı?
-
Bu, böyük problemdir, çünki bizdə məktəb
yoxdur. Artıq sovet sistemi ilə
işləmirik. Prodüser
məktəbinin yaranmasına ehtiyac var. İstedadlı adamlar
çoxdur, sadəcə, onlara yol açmaq, şərait
yaratmaq lazımdır.
Mövqe.- 2008.- 1-3 noyabr.- S. 13.