Samirə

Aydan Salahovanın neoakademizmi

Onun əsərləri sərhəddən niyə buraxılmayıb

Moskvanın mədəni həyatında önəmli hadisələrdən biri baş verib. "Vinzavod" müasir incəsənət Mərkəzinin ərazisində yerləşən XL qalereyasında Aydan Salahovanın fərdi sərgisi açılıb.

Geniş ictimaiyyət A.Salahovanı daha çox qalereya sahibəsi kimi tanıyır - ötən əsrin sonlarında eyniadlı sərgi salonu ən yaxşı sənət məkanlarından biri hesab olunurdu. Sahibinin özü isə adı və qalereyası sayəsində incəsənət aləminin istənilən nüfuzlu tədbirinin bəzəyi olaraq qalır. Kuratorlar Aydanı vaxtaşırı olaraq irimiqyaslı layihələrdə iştirak etməyə çağırırlar. Lakin bir çox müasirlərindən fərqli olaraq o, yüksəkdərəcəli peşəkarlıq pilləsinə "qədəm qoya bilməyib". Ola bilsin ki, bəziləri üçün o, görkəmli sovet fırça ustası Tahir Salahovun qızı olaraq qalır. Bu gənc xanımı tanıyanlar deyirlər ki, Aydanın taleyi heç də qibtə hissi doğuran talelərdən deyil. Tanınmış rəssamın övladı, şəxsi qalereya sahibəsi kimi uğurlu karyera yiyəsi olaraq Aydan Salahova hər zaman rəssamların və bu çevrəyə yaxın insanların diqqəti, üstəlik, daxili senzorun basqısı altındadır. Səhv etməyə onun hüququ yoxdur.

Azərbaycanlı fırça ustasının sevimli övladı olaraq Aydan spesifik Şərq-Qərb ənənələri gözlənilməklə tərbiyə edilib. Sosial təfəkkür isə bu metodu bir az da mürəkkəbləşdirib. Bu gün Rusiya art-bazarının digər uğur qazanmış nümayəndələri kimi, A.Salahova da daha çox Qərbi Avropa kontekstinə aiddir. Təəccüblü deyil ki, acı qadın taleləri Aydanın yaradıcılığında əsas yeri tutur. Rəssamın erkən işləri isə intəhasız radikallığı ilə seçilirdi. Lakin bu tendensiya Surikov adına Rəssamlıq İnstitutunu uğurla bitirməkdə və hətta SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının gümüş medalına layiq görülməkdə ona mane olmadı. Amma gənc rəssamın sonrakı işləri epoxanın hakim art-istiqamətinə uyğun olaraq getdikcə daha qabarıq şəkildə estetizmə və yumşaq salon "qlamur"una meyillənməkdədir. Bu meyili son zamanlar neoakademizm adlandırmaq qəbul olunub. Lakin A.Salahovanın hələlik sonuncu fərdi sərgisində postmodernist ruhunda işlənmiş Veneraya rast gəlməzsiniz. "Fars miniatürləri" ekspozisiyası sübut edir ki, A.Salahova tamaşaçıları təəccübləndirmək qabiliyyətini hələ itirməyib. İki il öncə bu ekspozisiya sərgilənəndən sonra gömrük xidməti onun ölkə xaricinə çıxmasına imkan verməmişdi - hicablı xanımlar təsvir olunmuş duyğusal, abstrakt, hətta bəzi məqamlarda sürrealist rəsmlərdə onlar təcavüzkar erotika əlamətləri aşkarlamışdılar. Layihənin kuratorları isə əmin edirlər ki, bütün bu təsvirlər peşə və maliyyə sarıdan uğur qazanmış müasir qadınların tez-tez üzləşdikləri ürəklərinə və düşüncələrinə uyğun gələn həyat dostu axtarışının zərif ifadəsidir.

Həftə içi.- 2008.- 17 oktyabr.- S. 8.