Hacızadə A.
Oktyabrın
28-də yüzlərlə
insan əllərində
gül-çiçəklə
Moskvanın Zəfər
meydanına gəlmişdi.
Çaykovski adına
konsert salonunun girəcəyində uzun növbə düzülmüşdü.
Səhər saat 10-da burada əfsanəvi müğənni, Azərbaycanın
və SSRİ xalq artisti Müslüm Maqomayev ilə vida mərasimi
keçirilirdi. Müslüm
Maqomayevin cənazəsi
qızılgüllərlə bəzədilmiş səhnənin
mərkəzində qoyulmuşdu.
Yaxınlıqda maestronun
xanımı Tamara Sinyavskaya, qohumlar və ailənin dostları əyləşmişdilər.
Səhərdən dolub-boşalan
salonda Maqomayevin mahnıları səslənir,
iki monitorda müğənninin fotoşəkilləri
nümayiş etdirilirdi.
Cənazənin yanında
fəxri qarovul dayanmışdı.
Azərbaycan Prezidenti
İlham Əliyevin qərarı ilə dahi musiqiçi
ilə vida mərasimində iştirak etmək
üçün Moskvaya Baş nazirin müavini
vəzifəsini icra edən Elçin Əfəndiyevin
rəhbərliyi ilə nümayəndə heyəti
gəlmişdi. Nümayəndə heyətinin üzvləri,
Ümumrusiya Azərbaycan
Konqresinin təmsilçiləri
növbə ilə qarovulda dayanırdılar.
Rusiyanın rəsmi şəxsləri, tanınmış
mədəniyyət və
incəsənət xadimləri,
ictimaiyyətin nümayəndələri
dahi müğənninin
xatirəsini anmaq üçün salona gəlmişdilər.
Matəm mərasiminin
rəsmi hissəsi saat 12-də, müğənninin dostu,
məşhur musiqişünas Svyatoslav Belzanın
çıxışı ilə başlandı. O dedi:"Kədərimi və məhəbbətimi
ifadə etmək üçün söz tapa bilmirəm. 45 il əvvəl Maqomayev Çaykovski adına salonun səhnəsində ilk solo konsert proqramı
ilə çıxış
etmişdi. İndi Rusiya onu son
mənzilə bu salondan yola salır.
Bütöv bir dövr getdi, onun misilsiz bariton
səsi neçə-neçə nəsilləri
valeh etmişdi, lakin özünə qarşı tələbkar
olan Müslüm səhnəni çox tez tərk etdi.
Onun Yeseninin sözlərinə yazdığı
"Əlvida Bakı,
səni bir daha görməyəcəyəm"
mahnısındakı sözlərin
əksinə olaraq, o, Bakını görəcəkdir". Rusiyanın
mədəniyyət naziri
Aleksandr Avdeyev başsağlığı verərək
dedi ki, "rusiyalıların kədərini
ifadə etmək üçün söz tapmaq çətindir. Onun istedadı təkcə konsert salonlarını və stadionları doldurmurdu, milyonlarla tamaşaçı
onun yaradıcılığına
heyran idi, o, bizim pərəstişgahımız
idi. Azərbaycanın
bizə bəxş etdiyi Bakı bülbülü həm də Rusiyanın sərvəti idi".
Mərasimdə
çıxış edən Moskva merinin birinci müavini
Lyudmila Şvetsova fikirlərini belə ifadə etdi: "Rusiya
bu böyük müğənnini heç zaman
unutmayacaqdır. Onu bu
ölkədə qeyri-adi
dərəcədə sevir
və ehtiram bəsləyirdilər. O, istedadı
sayəsində yüksəkliklərə
ucalmışdı, ona
səcdə edirdilər,
onun xatirəsi əbədi yaşayacaqdır".
Dostu barədə vida
sözlərini demək üçün səhnəyə Lev
Leşşenko çıxdı: "O, sevgi bəxş edirdi
və ətrafdakılar bu sevgini hiss edirdilər, bizim üçün
uzun illər sönməyən yeni sənət
məşəli yandırmışdı. Bu məşəl söndü, ancaq bizim ürəklərimizdə
yanır". Sonra Leşşenko Maqomayevin mahnılarından parçalar
oxudu.
Müslüm Maqomayevin
uşaqlıq dostu, Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru,
xalq artisti Fərhad Bədəlbəyli Azərbaycan
nümayəndə heyətinin adından
çıxış etdi. O, görkəmli
azərbaycanlıya, iki
xalqa məxsus Müslüm Maqomayevə olan sevgiyə görə Rusiyaya təşəkkürünü bildirdi. F.Bədəlbəyli
Azərbaycan xalqının
ümummilli lideri Heydər Əliyevin Müslüm Maqomayev ilə dostluğunu xatırladaraq bildirdi ki, ulu öndər
daim ona öz oğlu kimi münasibət bəsləyir, qayğı
və diqqət göstərirdi. Müslüm
Maqomayevin vəfatı
ağır zərbə
və böyük itkidir".
Məşhur
müğənni Alla Puqaçova cənazənin yanında
bir neçə dəqiqə sükut içində
dayandı, sonra isə dedi: "Bu, bütün xalq
üçün böyük kədərdir. Deyirlər ki, özünə pərəstişgah
yaratma, mən isə onu 14 yaşım olanda yaratmışdım. Bilmirəm,
əgər Müslüm
Maqomayev mənim pərəstişgahım olmasaydı,
taleyim necə gətirərdi. Müslüm
adlı ulduz birdən-birə yox, nəhəng ulduzlar kimi yavaşca
söndü və indən belə onun yerini heç
kim tuta bilməyəcəkdir".
Bəstəkar Aleksandra
Paxmutova vida sözündə dedi: "Müslüm Maqomayev
musiqi dühası, edə biləcəyinin hamısını
etməyə macal tapmamış görkəmli
müğənni idi. O, itirilmiş möcüzədir".
Vida mərasimində
çıxış edən tanınmış
müğənni İosif Kobzon vurğuladı ki, belə
böyük, belə miqyaslı vaxtsız ölüm
incəsənət üçün əvəzsiz itkidir.
Vida mərasiminin sonunda
salonda Müslüm Maqomayevin ifasında "Sən mənim
melodiyamsan" mahnısı səsləndi. Hamı ayağa qalxmışdı. Mahnı
bitdikdən sonra salonu alqış sədaları bürüdü
və Svyatoslav Belzanın dediyi kimi, bu alqışlar
hələ bir neçə gün də davam edə
bilərdi.
Sonra dahi
müğənninin cənazəsi hava limanına
aparıldı və buradan xüsusi təyyarə ilə
Bakıya yola salındı.
Azərbaycan.- 2008.- 29 oktyabr.- S.
6.