Sadiq C.

O, səhnəyə Günəş kimi doğdu

Müslüm Maqomayevi ilk dəfə böyük Kreml səhnəsinə çıxaran Leyla Dadaşovanın mərhum sənətkar haqqında xatirəsi

Leyla xanım ömrünün səksəninci payızını yaşayır. Müslüm Maqomayevin ölüm xəbəri cavan oğlunu itirəndən sonra aldığı ikinci ağır zərbədir. İndi gözü yaşlı qırx altı il əvvəlki hadisəni xatırlayır.

- Oktyabr inqilabının ildönümü münasibətilə hər il Kremldə, ya da İttifaqlar evinin sütunlu salonunda dövlət rəhbərləri üçün xüsusi bayram konsertləri təşkil olunurdu. SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətində işlədiyim ilk illərdən - orada 1949-cu ildən işləyirdim - mədəni tədbirlərin hazırlanmasında yaxından iştirak edirdim. Bu işlə xüsusi komissiya məşğul olurdu və konsertlər adətən SSRİ Ali Sovetinin ildə iki dəfə keçirilən sessiyaları ilə uyğunlaşdırılırdı. Çünki o vaxt parlament indiki kimi daimi fəaliyyət göstərmirdi. Hər iki palatanın üzvləri ölkənin müxtəlif guşələrində çalışan fəallar, tanınmış elm, incəsənət, təsərrüfat xadimləri, partiya üzvləri idi.

1962-ci ilin noyabrı idi. Ali Sovetin növbəti sessiyası çağrılmışdı. Kremldə məşhur Georgi zalındaydım. Deputatlar üçün mədəni istirahət proqramı hazırlayır, teatr, muzey biletlərini paylayır, yeni kitab siyahıları ilə onları tanış edirdik. Azərbaycanın daimi nümayəndəsi Camal Müslüm oğlu Maqomayev mənə yaxınlaşdı. Tanış idik. Çox alicənab adamdı.

 - Leyla xanım, - dedi, - bilirəm, konsert proqramı hazırlayırsınız. Sizə bir gənci tövsiyə eləmək istəyirəm. Ona konsertdə bir nömrə verərsinizmi?

   - Konsertin proqramı çoxdan hazırdı, - dedim. - Kimdir o cavan oğlan? Məncə, artıq gecdir.

- Siz istəsəniz, gec olmaz. O mənim qardaşım oğludur. Amma qohum kimi xahiş eləmirəm. Əminəm ki, yer versəniz, sonra ona görə utanmalı olmayacaqsınız.

- Bilmirəm, bir komissiyanın sədri ilə danışım.

O vaxt komissiyaya Rəyasət Heyəti katibliyinin rəisi rəhbərlik edirdi. Yanına gəldim. Fikrimə həmişə hörmətlə yanaşır, hər tədbirdən sonra üzə çıxardığım yeni adlara görə təşəkkür edirdi. Bu dəfə təklif etdiyim müğənninin həm gəncliyi, həm də həmyerlim olması onda bir az tərəddüd yaratdı.

- Özün qulaq asmısan, - dedi, - bu cavan oğlana?

Bilirdi ki, heç vaxt yalan danışmaram. Yenə vəziyyət çıxılmaz olsa da, ikibaşlı cavab verdim.

- Qulaq asmamışam, amma tövsiyə edənlərin zövqünə güvənirəm.

- Bax, onları mən tanımıram, bu müğənninin bütün məsuliyyəti sənin boynuna.

Razılaşdım. Müslüm Maqomayevin çıxışını son nömrə olaraq konsert proqramına birtəhər yerləşdirdik. Ucaboy, arıq, iri cazibəli gözləri olan utancaq oğlanı Camal müəllimin yaşadığı Frunzenskaya naberejnaya küçəsindən götürüb Kremlə gəldiyimiz gün indi də gözümün qabağındadır. O səhnəyə çıxana qədər Moskva auditoriyasında nə adını eşidən, nə səsinə bələd olan vardı. Amma konsertin bitməsinə hazırlaşan tamaşaçıları bu çəlimsiz oğlan tilsimlədi. İndi Dövlət Dumasının iclasları keçirilən zaldakı konsert daha yarım saat da uzandı.

Səhəri gün Nazirlər Sovetindən, Mərkəzi Komitədən, bütün rəsmi dairələrdən mənə ancaq Müslümün koordinatlarını almaq üçün zəng edirdilər. Müslümün ulduzu o vaxt parlamağa başladı və o, səhnəyə Günəş kimi doğdu. Onun vəfatı hamımıza sağalmaz yara vurdu.

525-ci qəzet.- 2008.- 28 oktyabr.- S. 7.