Məhəmməd
İnformasiya təminatı
Kitabxana işi və
mütaliənin gücləndirilməsi
Cəmiyyətin informasiya
təminatı aktuallığını hər zaman saxlayacaq. Yeni
cəmiyyət quruculuğunun əsas
şərtlərindən biri bundan ibarətdir. İnformasiya
təminatı məsələsi cəmiyyətin özəlliklərindən
asılı olaraq fərqli forma alır. Lakin bütün
hallarda onun əsas məqsədi cəmiyyətin
mövcudluğunu, təkamül tendensiyalarını və
təhlükəsizliyini təmin etməkdən ibarətdir.
Azərbaycanda kitabxana informasiya işinin
yaxşılaşdırılması ilə bağlı tərtib
edilən Dövlət Proqramının vacibliyi bu
səbəblərdən olduqca aydın görünür. Həmin
istiqamətdə cəmiyyətin informasiya təminatını
yaxşılaşdırmaq məsələsi də
aktuallığını saxlayır.
Kitabxana
məsələsi istənilən müasir cəmiyyət
üçün vacib faktordur. Lakin bəzi hallarda müasir
informasiya texnologiyalarının vüsəti fonunda kitabxananın
informasiya təminatında rolu kölgədə qalır. Bu
cür düşünənlərin
yanıldığını birmənalı demək olar.
Kitabxana informasiya işi inkişaf etmiş istənilən
cəmiyyət üçün çox vacibdir. Ona görə
də Azərbaycanda bu məsələnin önə
çəkilməsi strateji mənası olan işdir. Kitabxana
informasiya işinin müasir səviyyədə təşkil
edilməsi dövlət proqramı vasitəsi ilə
tənzimlənirsə, çox geniş sahələr
üzrə irəliləyiş əldə etmək
şansı yaranır. Burada Azərbaycanın indi mövcud
olduğu şəraiti nəzərə almaq lazımdır.
Sovetlər dağılandan sonra ölkəmizdə kitabxana
işi çox zəiflədi. İnsanların
mütaliəyə meyli minimuma endi. Sovetlərlə
müqayisədə jurnal, qəzet və kitabların
nəşri, satışının təşkili və
ünvanlara çatdırılması işi olduqca zəif
hala düşdü. Rusiyalı alimlərin araşdırması
göstərir ki, bu proses bütün sovet məkanında
müşahidə olunub. Mütaliənin bu dərəcədə zəifləməsi
bir vaxtlar qələbəlik olan kitabxanaların boşalması
ilə müşahidə
olundu. Biznes sahəsinin inkişafı
ilə bəziləri
mütaliəni lazımsız
saydı. Kitabxanaların boşalması və mütaliənin zəifliyi
cəmiyyətin mənəvi
dünyasına öldürücü
zərbələr vurur.
Mütaliəsi zəif olan
cəmiyyətlərin mənəvi-əxlaqi
inkişafı mümkün
deyil. Ona görə də
cəmiyyətdə bu
tendensiyanın qarşısını
almaq üçün
sistemli dövlət proqramına ehtiyac vardı. Kitabxanaların işinin yaxşılaşması
ilə mütaliənin
də güclənəcəyi
şübhəsizdir. Dünyanın aparıcı dövlətlərində
insanlar mütaliəni
çox sevirlər.
Fransa və Yaponiya bu sahədə
liderdirlər. Çində də həmin tendensiya intensivləşir.
Azərbaycan ənənəvi olaraq kitabxanalara böyük önəm verən dövlətə
çevrilib. Azərbaycanda zəngin kitabxanalar yaradılıb, onların
nadir nüsxələri indi
də dünya alimlərini çox maraqlandırır. Bəzilərini isə müxtəlif yollarla Avropaya aparıblar.
Məsələnin digər tərəfi informasiyanın müasir insanın həyatında oynadığı rola bağlıdır. İnformasiya vasitələri sürətlə
inkişaf edir. Onlar dünyanın bütün
ölkələrini əhatə
edən məlumatları
sürətlə yaya
bilirlər. Bunun mənfi
nəticələri də
var. İlk zərbə
gənclərin mənəvi-əxlaqi
dünyasına dəyir.
İnternetdə elə saytlar
var ki, gənclər
üçün təhlükəlidir
və eyni zamanda, cəmiyyətin təhlükəsizliyinə qorxu
törədir. Deməli, informasiya
texnologiyalarının inkişaf
etdirilməsi ilə yanaşı, kitab oxumağı, mənəvi
qida verən nəşr vasitələrini
unutmaq olmaz. Kitablar insanların mənəvi inkişafında güclü
rol oynayır. Ancaq bu işin təşkili
də müasir cəmiyyətdə sistemli
tədbirləri həyata
keçirməyi tələb
edir. Elə bir kitabxana informasiya
şəbəkəsi yaratmaq
lazım gəlir ki, cəmiyyətin informasiya təminatı həm də ideoloji təhlükəsizliyin
şərtlərinə cavab
versin. Bu işin
öhdəsindən gəlmək
cəmiyyətin sağlam
gələcəyini təmin
etmək deməkdir.
Bunlar dövlət proqramının
təsdiq edilməsinin
vacib tərəflərinin
bir qismini ifadə edir. Əslində, bütün cəmiyyət,
ziyalı təbəqəsi
və gənclər daha çox qazanırlar. Kitabxana
sisteminin inkişafı
elmi yaradıcılığa
təkan verəcək.
O sahədə irəliləyişlər
dərhal hiss ediləcək. Deməli, söhbət toplumun gələcəyindən gedir.
Xəzər.- 2008.- 11 oktyabr.- S. 14.