Vəliyev Ə.

"Azərbaycan"a cavab verirlər

Tarix və mədəniyyət abidələrinə qayğı ön plandadır

"Azərbaycan" qəzetinin 30 iyul 2008-ci il tarixli sayında dərc olunmuş "Abidələr haray çəkir" başlıqlı məqalə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyində araşdırılmışdır.

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyində tarix və mədəniyyət abidələrinin yeni siyahısı hazırlanır. Nazirlik tərəfindən Azərbaycanın rayon icra hakimiyyətlərindən və rayon mədəniyyət və turizm şöbələrindən təzə siyahıya daxil olunması məqsədəuyğun sayılan yeni aşkar olunmuş tarix və mədəniyyət abidələri barədə məlumat verilməsi xahiş olunmuşdur.

Goranboy rayonu ərazisində 30 tarix və mədəniyyət abidəsi var. Yaxın vaxtlarda Rəhimli kəndindəki "Türbələr kompleksi"ndə və "Şatal qalası"nda elmi-tədqiqat və konservasiya işlərinə, Səfikürd kəndindəki "Türbələr"in, Meşəli kəndindəki "Alban məbədi"nin bərpasına başlanılacaq.

Goranboy rayon Mədəniyyət və Turizm şöbəsindən bildirmişlər ki, rayonun ərazisində 32 yeni aşkar olunmuş tarix və mədəniyyət abidəsi müəyyən edilib. Mütəxəssislər tərəfindən abidələrin tarixi, memarlıq dəyəri müəyyən edildikdən sonra onların yeni aşkar olunmuş abidələrin siyahısına daxil edilməsi məsələsinə baxılacaq.

Tovuz rayonu ərazisində 64 tarix və mədəniyyət abidəsi Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci il tarixli 132 ¹-li qərarı ilə dövlət tərəfindən qorunur. Bunlardan Kirzan kəndindəki "Məbəd": Yanıxlı kəndindəki "Məscid" binalarını, "Şiş Quzey düşərgəsi"ni, "Torpaqtəpə" yaşayış yerini, "Küp qəbirləri nekropolu"nu misal göstərmək olar. Perspektiv plana əsasən, Tovuz rayonu ərazisində yerləşən Vahidli kəndindəki "Məscid və türbə"nin konservasiyası, Yanıxlı kəndindəki "Məscid", Tovuz şəhərindəki "Yaşayış evi", Əsrik Çırdaxan kəndindəki "Məbəd və qala divarları"nın qalıqlarının bərpası və konservasiyası, Qazqulu kəndindəki "Səkkizbucaqlı türbə"nin, Yanıxlı kəndindəki "Türbə"nin, Vahidli kəndindəki Axınc çayı üzərindəki "Sultan körpüsü"nün, Yuxarı Ösküzlü kəndindəki "Nəsib bəyin yaşayış evi", "Türbə"nin və Kirzan kəndindəki "Məbəd"in bərpası nəzərdə tutulub.

Tovuz rayon Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin məlumatına əsasən, rayonun ərazisində 12 yeni tarix və mədəniyyət abidəsi müəyyən edilmiş və onların təzə siyahıya daxil edilməsi nəzərdə tutulmuşdur.
Şəmkir rayonu ərazisində 53 tarix və mədəniyyət abidəsi Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci il tarixli 132 ¹-li qərarı ilə dövlət tərəfindən qorunur. Bunlardan dünya əhəmiyyətli arxeoloji abidə - Şəmkir şəhərinin yaxınlığındakı "Qədim Şəmkir şəhəri"nin qalıqlarını, ölkə əhəmiyyətli memarlıq abidələri - Şəmkir şəhərinin yaxınlığındakı "Şəmkir qalası"nı və "Koroğlu qalası"nı, ölkə əhəmiyyətli arxeoloji abidələr - "Hacıallı qalaçası", "Girzaltəpə" yaşayış yerini, "Sarxan səngəri", "Andi səngəri", "Keçəli" nekrolpolunu misal göstərmək olar.

Perspektiv plana əsasən, Şəmkir rayonu ərazisində yerləşən "Lüteran" kilsəsinin bərpası, Şəmkir şəhərinin yaxınlığındakı "Şəmkir" və "Koroğlu qalaları"nın konservasiyası, "Qədim Şəmkir şəhəri" arxeoloji abidəsinin konservasiyası və ərazisinin abadlaşdırılması nəzərdə tutulmuşdur.

Şəmkir rayon Mədəniyyət və Turizm şöbəsi tərəfindən təqdim olunmuş arayışa əsasən, rayonun ərazisində 12 yeni aşkar olunmuş tarix və mədəniyyət abidəsi müəyyən edilmişdir.

Qazax rayonu ərazisində 111 tarix və mədəniyyət abidəsi var. Plana əsasən Qazax rayonundakı Daş Salahlı kəndi ərazisində yerləşən "Alban" və "Koroğlu" məbədlərinin, Xanlıqlar kəndi ərazisində yerləşən "Didvan qülləsi"nin, Birinci Şınıx kəndindəki "Türbələr"in. "Sınıq körpü"nün bərpası və "Avey" Dövlət tarix-mədəniyyət qoruğu üçün yeni inzibati binanın tikilməsi nəzərdə tutulmuşdur.

Gəncə şəhəri ərazisində 258 tarix və mədəniyyət abidəsi var. Perspektiv plana əsasən, Gəncə şəhəri ərazisində yerləşən "İmamzadə" kompleksinin bərpası və ətrafının abadlaşdırılması, "Şah Abbas karvansarayı"nın bərpası, Gəncə Dövlət Kukla Teatrının binasının bərpası, Gəncə Dövlət Tarix-Mədəniyyət qoruğu üçün yeni inzibati binanın tikilməsi nəzərdə tutulmuşdur.

Son illər respublika ərazisində gedən geniş inkişaf və dirçəliş tarix və mədəniyyət abidələrinin bərpası, mühafizəsi və istifadəsi sahəsində də öz əksini tapmışdır. Cari ildə Bakı şəhərindəki Rus Dram Teatrında və Balakən rayonundakı "Minarəli məscid"də bərpa işləri başa çatdırılıb. Hazırda Bakı şəhərində Heydər Əliyev sarayında, Hökumət evində, Muzey Mərkəzində, Akademik Milli Dram Teatrında, Gənc Tamaşaçılar Teatrında, İncəsənət muzeyində, Nardaran kəndindəki "Xan bağı"nda, Lənkəran şəhərindəki "Dairəvi qala"da, Zaqatala rayonundakı "Qala divarları"nda bərpa işləri davam etdirilir.

Bakı Dövlət Sirkində, Qax rayonundakı "Həsənxan qalası"nda, Salyan şəhərindəki "Cümə" məscidində, Bərdə şəhərindəki "Nüşabə qalası"nda, Şəki şəhərindəki "Nakam" adına kitabxanada, 12 ¹-li musiqi məktəbində, Xalça muzeyində, Mingəçevir Dövlət Dram Teatrında cari ildə bərpa işlərinə başlamaq nəzərdə tutulmuşdur.

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən Gəncə Filarmoniyasının bərpası, Nizami kinoteatrının binasında müasir tələblər səviyyəsində bərpa-yenidənqurma işlərinin aparılması, Qobustan Milli Tarix-Bədii Qoruğunun muzeyi və inzibati binasının tikilməsi və ətraf sahənin abadlaşdırılması işlərinin satınalması ilə əlaqədar açıq tender elan edilmişdir. Tenderin nəticələri məlum olduqdan sonra bu abidələrdə də işlərə başlamaq planlaşdırılır.

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyində hazırlanan 2009-2013-cü illər üçün perspektiv plana əsasən, respublika ərazisində olan 135 tarix və mədəniyyət abidəsinin bərpası və konservasiyası nəzərdə tutulmuşdur.

Azərbaycan.- 2008.- 4 sentyabr.- S. 7