Ki­no­da sö­zün hər­fi mə­na­sın­da "can" qo­yan­lar

 

Biz­də "bə­dən dubl­yor­la­rı" var­mı?

 

"Bə­dən dubl­yor­lu­ğu" müa­sir dün­ya ki­no­sun­da, Hol­li­vud­dan Bol­li­vu­da qə­dər ya­yıl­mış bir sə­nət­dir. Am­ma bu sə­nə­tin sa­hib­lə­ri sö­zün əsl mə­na­sın­da bə­dən­lə­ri ilə oy­na­yır­lar. Bə­dən dubl­yor­lu­ğu­nu kas­kad­yor işi ilə də­yi­şik sal­maq ol­maz. Çün­ki bə­dən duyb­lo­ru­nun işi tək­cə akt­yo­run əvə­zi­nə dö­yüş, tul­lan­ma, atıl­ma və s. ki­mi çə­tin iş­lə­ri, tryuk­la­rı ye­ri­nə ye­tir­mək de­yil. Film­də bə­də­ni­nin müəy­yən bir his­sə­si kad­ra uy­ğun gəl­mə­yən akt­yo­run əvə­zi­nə "can" qoy­maq­dır. Yə­ni ro­lu de­yil, əli, si­nə­ni, bə­də­ni, aya­ğı oy­na­maq­dır.

Bə­zən bə­dən dubl­yor­la­rı məş­hur akt­yor­la­rın, akt­ri­sa­la­rın bə­dən­lə­ri­ni "oy­na­ma­lı" olur­lar. Mə­sə­lən, si­nə­si çox ba­la­ca olan Sand­ra Bal­lo­kun əvə­zi­nə ya­taq səh­nə­lə­rin­də si­nə­si da­ha gö­zəl olan baş­qa qa­dı­nı çə­kir­lər. Leo­nar­do di Kap­rio­nun "Ti­ta­nik"­də­ki rəsm çə­kən əli özü­nün de­yil, bə­dən dubl­yo­ru­nun olub. Və s. və i. Ma­raq­lı­dır, yer­li ki­no­muz­da bə­dən dubl­yor­la­rın­dan is­ti­fa­də olu­nur­mu? Akt­yor­la­rın bə­dən­lə­ri­nin bir ye­rin­də prob­lem ya­ra­nan­da onun əvə­zi­nə ki­mi ta­pır­lar? Bu iş­lə məşğul olan xü­su­si adam­lar var­mı? Və ya­xud İn­cə­sə­nət Uni­ver­si­te­tin­də akt­yor­la­ra be­lə bir fənn təd­ris olu­nur­mu? Ə­li İsa Cab­ba­rov: "Biz be­lə səh­nə­lə­rə xa­ri­ci akt­ri­sa­la­rı də­vət edi­rik" Re­jis­sor Əlii­sa Cab­ba­rov­la söh­bət za­ma­nı mə­lum ol­du ki, bə­dən dubl­yor­la­rı biz­də de­mək olar ki, yox­dur: "Bə­dən duby­lor­la­rı da­ha çox ero­tik, ya­taq səh­nə­lə­rin­də la­zım olur. Bi­zim ki­no­lar­da isə be­lə səh­nə­lər çox cü­zi olur. Olan­da da bi­zim akt­ri­sa­lar be­lə rol­la­rı lap bə­dən dubl­yo­ru ta­pıl­dı­ğı hal­da be­lə, oyna­maq­dan im­ti­na elə­yir­lər. Bu­na gö­rə də biz məc­bur olu­ruq ki, be­lə rol­la­ra Pri­bal­ti­ka­dan, Ru­siya­dan akt­ri­sa­lar də­vət edək. On­lar da bə­dən dubl­yor­lu­ğu elə­mir, ro­lu bü­tün oy­na­yır­lar. Am­ma mə­sə­lən, Hol­li­vud­da Ni­kol Kid­man, Ket­rin Ze­ta Cons ki­mi akt­ri­sa­la­rın əvə­zi­nə ya­taq səh­nə­lə­rin­də bə­dən dubl­yor­la­rı çə­ki­lir. Çün­ki hə­min akt­ri­sa­lar açıq-sa­çıq səh­nə­lə­rə çə­kil­mək­dən im­ti­na edir­lər. Biz­də isə bu mə­də­niy­yət hə­lə yox­dur". Bəx­ti­yar Xa­nı­za­də: "Biz­də pro­fes­sio­nal bə­dən dubl­yor­la­rı­na heç eh­ti­yac da yox­dur" Akt­yor-re­jis­sor Bəx­ti­yar Xa­nı­za­də isə bə­dən dubl­yor­la­rı ilə bağ­lı ma­raq­lı şey­lər da­nış­dı: "Bi­lir­si­niz, biz­də bə­dən dubl­yor­la­rı bir ya­na dur­sun, heç əməl­li-baş­lı kas­kad­yor mək­tə­bi də yox­dur. Əgər "A­xı­rın­cı aşı­rım" fil­min­də­ki Qəm­lo­nu­n hə­min o üç kom­mu­nis­ti at­la tə­qib elə­mə­si səh­nə­si ya­dı­nız­da­dı­sa, ora­da atın be­lin­də ça­pan nə Mə­lik Da­da­şov idi, nə də kas­kad­yor. Ki­nos­tu­di­ya­da işıq­çı iş­lə­yən Rüs­təm ad­lı ki­şi idi. Boy-bu­xu­nu, at çap­ma­ğı ye­ri­nə düş­müş­dü, Mə­lik Da­da­şo­vun əvə­zi­nə onu çək­miş­di­lər. Biz­də akt­yo­run əgər si­fə­ti gö­rün­mə­yən səh­nə­si var­sa, özü­nün bə­dən üzv­lə­ri o kad­ra uy­ğun gəl­mir­sə, ki­nos­tu­di­ya­dan-zad­dan bir adam ta­pır­lar. Biz "Qə­rib cin­lər di­ya­rın­da" fil­mi­ni çə­kən­də ora­da cəl­lad ro­lu­nu aky­tor-fi­lan ol­ma­yan, ümu­miy­yət­lə fil­mə dəx­li ol­ma­yan Qa­sım ad­lı bir nə­fə­rə tap­şır­mış­dı­lar. Onun çox ye­kə­pər bə­də­ni var idi. Ya­dı­nız­da­dır­sa, fiml­də üzü də bağ­lı idi. O adam "Nə­si­mi" fi­lmin­də Nə­si­mi­ni so­yan cəl­la­dı, "Ba­bək"­də Ba­bə­kin boy­nu­nu vu­ran cəl­la­dı da oy­na­mış­dı. Yə­ni hər üç film­də tək­cə bə­də­ni­ni çək­miş­di­lər". O ki qal­dı İn­cə­sə­nət Uni­ver­si­te­tin­də be­lə bir fən­nin təd­ris olun­ma­ğı­na, Bəx­ti­yar Xa­nı­za­də bil­dir­di ki, biz­də be­lə bir sə­nət nö­vü ol­ma­dı­ğın­dan, be­lə bir fənn də təd­ris elə­mir­lər: "Mən­cə, heç xü­su­si bir eh­ti­yac da yox­dur. Bə­dən dubl­yor­la­rı o öl­kə­lə­r­də la­zım­dır ki, ora­nın film sə­na­ye­si çox güc­lü in­ki­şaf elə­sin. Biz­də il­də bir-iki film çə­ki­lir. O film­lər­də də na­dir ha­llar­da bə­dən dubl­yor­la­rı­na eh­ti­yac olur. Tə­səv­vür edin ki, uni­ver­si­tet­də be­lə bir fa­kül­tə açıl­dı. Mə­zun­lar ye­tiş­diril­di. Siz­cə, film sə­na­ye­si be­lə zə­if in­ki­şaf edən öl­kə­də hə­min adam­lar nə ilə məş­ğul ol­ma­lı­dır?"

 

Üç nöqtə.- 2008.-13 sentyabr.- S. 13.