Bütün dünyaya sübut
etdim ki
Səkinə İsmayılova.
Muğam oxumaq üçün gərək azərbaycanlı
doğulasan
Onun
səsi dünyanın 35 ölkəsindən gəlib. Bir
çoxları üçün əlçatmaz olan konsert
salonlarında vurduğu zəngulələri ilə milyonlarla insanın ürəyini fəth edib. Onları muğamın sehrinə salıb. Nəinki Azərbaycanda, hətta böyük ölkələrdə
musiqimizi təbliğ
edən, xalq mahnılarını əcnəbilərə
sevdirən xalq artisti Səkinə İsmayılova sadəliyi
və səmimiliyini itirməyib. Onunla görüşümüz zamanı
bunun bir daha şahidi olduq. - 5 ildən yuxarıdır Azərbaycan
Dövlət Mədəniyyət
və İncəsənət
Universitetində, Milli
Konservatoriyada və Asəf Zeynallı adına musiqi kollecində dərs deyirəm. Tələbələrim
arasında ümidverəni
də var, ümid verməyəni də. Onlar zamanın ələyindən
keçirlər və
aralarından əsl xanəndə yetişir. Təbii ki, istedadlı tələbələrim
var. Mən özüm 25 ildir sənətdəyəm, muğamın
incəliklərinə tam
yiyələnə bilməmişəm,
hələ də öyrənirəm. Muğam
bir dəryadır. Hər bir xanəndə
o dəryaya baş vurur və özünün qabiliyyətindən, mənəviyyatının
zənginliyindən oradan
nəsə tapır. Kimisi az, kimisi
çox. Yəni muğamı bütünlüklə
mənimsəmək mümkün
deyil. Ömrün boyu elə öyrənirsən.
- İlk dəfə professional səhnədə
hansı mahnını
oxumusunuz? - "Yar bizə qonaq gələcək" xalq
mahnısını. Mənim
professional səhnəyə
gəlişim Opera və Balet Teatrından
başlayıb. 1980-ci ildə
həmin teatra gəlmişəm. Bu günə qədər də orada çalışıram.
Bunun özü bir xoşbəxtlikdir ki, Asəf Zeynallını
bitirib gəlmişəm
opera teatrına. Elə professional səhnədə də o gündən çıxış edirəm.
Teatrın səhnəsində
Leyli, Şahsənəm
obrazlarını yaratdığım
zamanlar artıq İncəsənət Universitetində
təhsil alırdım.
Opera səhnəsində
ilk dəfə Leyli kimi çıxış
etmişəm. Daha sonra "Gəlin qayası"nda Gülbahar, "Aşıq
Qərib"də Şahsənəm, "Əsli
və Kərəm"də Əsli, "Şah İsmayıl"da Ərəbzəngi və başqa obrazları yaratmışam.
- Bu vaxta qədər çoxmu Məcnun dəyişmisiniz?
- Teatrın öz qanunları var. Mən ilk dəfə
Leylini oynayanda Məcnun obrazını Arif Babayev, Canəli
Əkbərov və Baba Mahmudoğlu yaradırdı. Təbii ki, zaman keçdikcə
ifaçılar da dəyişir. Onlar artıq püxtələşmiş,
sənətdə sözlərini
demiş xanəndələrdir.
Sonralar mənim tərəf-müqabilim Mənsum İbrahimov oldu. - Siz ilk
qadın xanəndəsiniz
ki, əlinizə qaval alıb muğam oxumusunuz. İlk dəfə qadınlardan ibarət muğam üçlüyünü
də siz yaratmısınız. Qadın
olaraq sənətdə
novatorluq etmək çətin deyil ki?.. - Mənə belə gəlir ki, hər bir
sənətçi sənətdə
bir iz qoymalıdır.
Və mən də sənətə gələndə fikirləşirdim
ki, nə yenilik edim, özümdən
sonra hansı izi qoyum. Buna
görə də yaradıcılığımda araşdırmalar etmişəm.
Sevinirəm ki, Azərbaycan muğamının
inkişafında hansısa
rolum olub. Musiqimizi dünya ölkələrində təbliğ
etmişəm. Əlbəttə,
mənim tapıntılarım
muğamın inkişafına
çox kömək edib. Mən bütün dünyaya sübut etdim ki, Azərbaycanda tar, kamança alətlərində təkcə
kişilər ifa etmirlər. Bizim qadınlar çox gözəl tar, kamança çalırlar.
Əslində, Səid
Rüstəmov adına
orkestrdə belə xanımlar var idi. Amma onları
3-lük şəklində bir araya gətirən
olmamışdı. Mən
həmin 3-lüklə
muğamı dünyaya
tanıtdım. Bununla
da muğamın Azərbaycan xalqının
əsrlərdən qalan
sərvəti olduğunu
sübut etdim. Amma təəssüf ki, hər yerdə
muğamı mənimsəyə
bilmirlər. Çünki
muğam oxumaq üçün gərək
azərbaycanlı doğulasan.
Həm də mən həyatda riskli adamam. O riskin arxasında bir inam durmalıdır. Əgər mən özümə inanıramsa,
deməli, risk edə bilərəm. Zərrə
qədər şübhəm
varsa, risqə getməyə dəyməz.
Əsas odur ki o inam məndə
var. - Neçə ölkədə
çıxış etmisiniz?
Sizcə, Azərbaycan
dinləyicisi ilə əcnəbilər arasında
fərq varmı? - Dünyanın 35 ölkəsində
muğamımızı təbliğ
etmişəm. Yaxşı
ifaçıya, yaxşı
xanəndəyə burada
da qulaq asırlar, xaricdə də. Əgər ifa tamaşçıya
xoş gəlmirsə,
onu heç yerdə ürəklə dinləmirlər. Elə
bilirsiniz xaricdə kim konsert verir
onu ayaqüstə alqışlayırlar? Elə
deyil. Xaricdə dinləyicilər pisi yaxşıdan ayırmağı
daha yaxşı bacarırlar. Qəzəlin
mənasını bilmirlər,
ancaq musiqini duyurlar. Səsin çalarını, şirinliyini,
diapazonunu hiss edirlər.
Onlara tərcüməçi
lazım olmur. Azərbaycanda muğama qiymət verənlər
var. Mən Heydər Əliyev adlına Sarayda 2500 tamaşaçı
qarşısında muğam
konserti verən ilk qadın xanəndə olmuşam. Məndən sonra həmin məkanda konsert verən 2-ci qadın xanəndə olmayıb. Odur ki bunu
fəxrlə dilə gətirirəm. İnanın ki, konsert qurtarmışdı. Tamaşaçılar
zalı tərk etmək istəmirdilər.
- Son zamanlar muğamı
musiqinin müxtəlif
janrları ilə sintez edirlər. Sizcə, muğamın sintezə ehtiyacı varmı? - Muğamı bütün janrlara sintez etmək olar. Buna təbii
baxıram. Bəzən
pis də alınmır. Təkcə
repdən başqa. Çünki rep elə bir janrdır ki, ağzına gələni oxuyursan. Muğam isə hər zaman özünə hörmət
tələb edən bir janrdır. Ona belə münasibəti
layiq bilmirəm. Muğam çox müqəddəsdir. Rep ona
yaraşmır. Bu mənim subyektiv fikrimdir. - Ölkədə
keçirilən və
böyük əks-səda
doğuran muğam müsabiqəsi ətrafında
müxtəlif söz-söhbətlər
gəzirdi. Bir çoxları fikirləşirdi
ki, gələcəyin
xanəndəsi sms yolu ilə seçilməməlidir.
Yəni ən yaxşıları münsiflər
heyətində təmsil
olunan əsl sənətçilər müəyyənləşdirməlidir...
- Müsabiqənin maliyyə
tərəfini düşünəndə
sms-lər vacibdir. Fərqi yoxdur, qaliblər istər xalqın səsi, istərsə də münsiflərin rəyi ilə müəyyənləşsin.
Əsas odur ki yüzlərin içindən bir neçə istedadlı gənc Azərbaycan səhnəsinə bəxş
edilir. - Bir neçə təhsil ocağında dərs deyirsiniz, səfərlərə
yollanırsınız, konsert
verirsiniz, eyni zamanda evinizin xanımısınız. Bütün
bu işlərin öhdəsindən necə
gəlirsiniz? - Zaman hər şeyi tənzimləyir. Konsertlərə
gedirəm. O vaxt 3 təhsil ocağından da icazə alıram.
İşdə məni yola
verirlər. Elə
ailədə də vəziyyət eynidir. Qızım, həyat yoldaşım məni başa düşürlər.
Əgər məni başa düşməsəydilər,
25 il səhnədə
Səkinə İsmayılova
kimi məhəbbət
qazana bilməzdim.
Kaspi.- 2008.- 26 sentyabr.- S. 6.