Mürvətqızı S.

 

 

Dirijor Əyyub Quliyev Uşaq vaxtı yaman iddialı idim

 

- Mənim uşaqlığım hamının bildiyi, qəbul elədiyi formada keçməyib. Uşaqlıq deyəndə dostlarla, yoldaşlarla məhəllədə oynanılan oyunlar, uşaqlara xas maraqlı əyləncələr yada düşür. Amma mənim uşaqlığım bir qədər fərqli idi. Çünki vaxtımın əsas hissəsi erkən uşaqlıqdan musiqiyə, sənətə sərf olunurdu. Əsas vaxtımı tarla keçirmişəm. Yadımdadır ki, uşaq vaxtı yaman iddialı idim. Elə bilirdim ki, hər şey istədiyim kimi olacaq. Bir dəfə xaricdən qonaqlarımız vardı. O zaman mənim tarla məşğul olduğum ilk aylar idi. Özümdən yaman razı idim. Qonaqlardan biri mənə sual verdi ki, sən yaxşı tar çalırsan, yoxsa atan Ramiz müəllim? Cavab verdim ki, düzdür, Ramiz müəllimin təcrübəsi çoxdur, amma mən uşaq olsam da, ondan daha yaxşı çalıram". Əlbəttə, bu bir uşağın sadəlövh fikri idi. İllər keçdikcə mən öz fikrimdə nə qədər yanıldığımı anladım. Çünki Ramiz Quliyevin sənəti o qədər ucadır ki, nəinki onu ötmək, ona çatmaq belə mümkünsüz görünür.
   Uşaqlıqda çox da dəcəl olmamışam. Qardaşım məndən dəcəl idi. Ailədə narahatçılıq yaratmamışam, verilənə qane olmuşam.

Minnətdarlıqla qeyd edim ki, valideynlərim həm mənə, həm də qardaşıma yaxşı təhsil almaq üçün maksimum şərait yaratmağa çalışıblar. Valideynlərim məni hansısa bir işi görməyə məcbur etməyiblər, qadağa qoymayıblar. Uşaqlıqda mənə heç vaxt, əksər valideynlərin dediyi kimi, "qapını bağla, get dərsini oxu, tarını çal" - deməyiblər. Xatırlayıram ki, birinci sinfə gedəndə bir az laqeyd olmuşam, amma ikinci sinifdən sonra özüm valideynlərimin xatırlatması olmadan dərslərimi hazırlayırdım. Ümumiyyətlə, məsuliyyətli idim. Orta məktəbi əlaçı attestatı ilə bitirmişəm. 15 yaşımda daxil olduğum Bakı Musiqi Akademiyasının dirijorluq fakültəsini də fərqlənmə ilə başa vurmuşam.

- İlk növbədə atamı özümə ustad hesab etmişəm. O, hər baxımdan - həm müəllim, həm ata, həm insan kimi mənə nümunə olub. Hər müəllim ustad olmur. Ancaq Ramiz müəllimdə ustada xas bütün keyfiyyətlər toplanıb. O, böyük sənətkar olmaqla yanaşı, həm də böyük insandır. Onun sənət dünyası həmişə mənim üçün kompas rolunu oynayıb. Atamın fikirlərini, düşüncə tərzini özümə başlıca meyar bilmişəm. Gözümü açandan tarı görmüşəm, böyük sənətkarın ifasını eşitmişəm. Amma bununla yanaşı uşaqlıqdan dirijorluğa həvəsim olub. Dirijorluq - böyük bir kollektivi idarə etmək, insanların düşüncə tərzinə nəzarət edib onlara təsir göstərmək üçün xüsusi bacarıq lazımdır. Bu daha çox insanların psixologiyası ilə bağlı amildir. Yaxşı dirijor olmaq üçün gərək həm də yaxşı psixoloq olasan, insanlarla ünsiyyət qurmağı bacarasan. Mənə elə gəlir ki, hələ bunun öhdəsindən gələ bilirəm. Dirijorluğun psixoloji tərəfi həmişə məndə böyük maraq oyadıb. Atamın mənə alıb gətirdiyi simfonik əsərlərə qulaq asanda bu qədər musiqiçini bir nəfərin idarə etməsi mənə çox təəccüblü gəlirdi. Həmin vaxt xəyalıma elə gəlirdi ki, guya orkestri idarə edirəm. Beləcə, məndə ideya yarandı və ali təhsil almaq məqamı yetişəndə dirijorluq fakültəsini seçdim. Bu, dünyaya çıxmaq, Azərbaycanı beynəlxalq miqyasda tanıtmaq üçün yaxşı şansdır.

- Musiqiyə bağlılıq yəqin ki, mənə atamdan irsən ötürülüb. Atamın əmisi mərhum Həbib müəllim də musiqiyə bağlı insan olub. Atama da ilk xeyir-duanı o verib. Ancaq özünə qədər nəslimizdə professional musiqi ilə məşğul olan yeganə insan atamdır. Bəlkə də ondan bəhrələnməsəydim, bugünkü Əyyub ola bilməzdim. Atamla yanaşı mənə dəstək olan bütün insanlara özümü mənəvi baxımdan borclu hesab edirəm. Xüsusilə mənə ilk xeyir-dua verən ümummilli liderimiz Heydər Əliyevi minnətdarlıqla xatırlayıram. Mərhum prezident özü şəxsən yaradıcılıq planlarımla, inkişafımla maraqlanardı. Hələ 14 yaşımdan sənət aləmində ilk addımları atmağa başlayanda adımın Azərbaycanın gənc istedadlarının "Qızıl kitab"ına yazılması, elə həmin vaxtdan prezident təqaüdünə layiq görülməyim gələcək inkişafım üçün stimul verdi. İndi onun siyasi kursunun uğurlu davamçısı hörmətli prezidentimiz İlham Əliyev də gənc istedadlara xüsusi qayğı ilə yanaşır. Bütün bunlar yaradıcı gənclik üçün stimuldur. Yaradılan şəraitdən səmərəli, ölkəmizin mənafeyi naminə istifadə etmək lazımdır. Son bir neçə ildə Azərbaycan musiqisində böyük inkişaf var, musiqi sənətində irəliyə doğru önəmli addımlar atılıb. Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, millət vəkili Mehriban xanım Əliyevanın musiqimizin inkişafı ilə bağlı gərəkli layihələrə birbaşa dəstək verməsi bu sahədə yüksəliş üçün təkan rolu oynayır. Gənc istedadların özlərini realizə etmələri üçün lazımi şəraitin olması mədəniyyətimizin uğurlu gələcəyilə bağlı əminlik yaradır.

- Xaraktercə sadə, dərhal anlaşılan insan deyiləm. Adətən musiqiçilərin, ümumən yaradıcı adamların xarakterləri fərqli, təzadlı olur. Belə insanlar onları anlaya, qavraya bilənlərlə ünsiyyətə can atırlar. Amma bununla belə dostcanlıyam, insanlarla ünsiyyət yaratmağı xoşlayıram. Dostlarım azdırsa da, dostluğumla onların diqqətinə, münasibətinə layiq olmağa çalışıram. Musiqiçilər arasında dostlarım daha çoxdur. Eyni səhnəni paylaşdığım insanlarla sonralar isti münasibətlərimiz yaranır və bu münasibətlər şəxsi dostluğa çevrilir. İnsanların psixologiyasını öyrənməyi xoşlayıram. Zənnimcə, hər insanda öyrəniləsi nəsə var və bundan görüb-götürmək faydalıdır. Ola bilsin, Şir bürcündə doğulduğuma görədir ki, liderliyi, insanları idarə edib irəli aparmağı, öz düşüncə tərzini, ideyalarını başqalarına təlqin etməyi xoşlayıram. Yəqin ki, dirijorluğu seçməyimə Şir bürcündə anadan olmağım da öz təsirini göstərib. Bildiyimə görə, Napoleon və bir çox böyük şəxsiyyətlər Şir bürcü altında dünyaya gəliblər. Ailə mühitinə çox bağlıyam. Ətrafımızda psixoloji gərginliyin artdığı bir vaxtda düşünürəm ki, ilk növbədə ailədə sakitlik tapmaq mümkündür. Hər cür problemdən qurtulmaq üçün ən yaxşı istirahət məkanı ailəni hesab edirəm. Özüm hələlik ailə qurmamışam. Çünki hələ yaşımın elə vaxtıdır ki, bu vaxtdan səmərəli istifadə etməli, sənətimi inkişaf elətdirməliyəm, cəmiyyətdə özümə yer tapmalıyam. Ailənin mənəvi-maddi problemləri müəyyən mənada yaradıcılığı məhdudlaşdıra bilər. Ancaq bu o demək deyil ki, gec ailə qurmaq lazımdır. İnşallah, cəmiyyətdə layiqli yerimi tutandan sonra ailə qurmaq barədə düşünərəm.

- Müxtəlif hobbilərim var: gimnastikanı, idmanla məşğul olmağı sevirəm. Bu sırada xüsusilə bilyardın, tennisin adını çəkərdim. Futbola fanat səviyyəsində olmasa da, böyük rəğbətim var. Ən böyük hobbim isə kitab və SD diskləri yığmaqdır. Şəxsi kitabxanamda ədəbiyyata, rəssamlığa, incəsənətə aid xeyli sayda nadir kitab və disk toplanıb. Məşhur bəstəkarların lent yazılarını dinləməkdən xüsusi zövq alıram. Şəxsi avtomobilim olmasa da, ailəmizin maşınını idarə etməyi çox sevirəm.

Dünyanın bir çox ölkələrinin tanınmış səhnələrində - Çaykovski adına Moskva Dövlət Konservatoriyasının Böyük zalı, Sankt-Peterburq Konservatoriyasının Qlazunov zalı, Moskvanın "Rossiya", Londonun "Ron Xobbard" və "Kensinqton holl", Norveçin "Siavanger konsertholl", "Haakonshallen" salonları, Polşa, Baltik ölkələri, Xorvatiyanın konsert zallarında çıxış etmişəm. Konsertlərimin 95 faizi xarici ölkələrdə olur. Hərdən təəssüflənirəm ki, ölkəmizdə az çıxış edirəm. Arzum budur ki, Azərbaycanda da simfonik orkestrlərin sayı çoxalsın və mən də burada çıxış edim. İstedadımı, biliyimi, enerjimi ilk növbədə doğma vətənim üçün sərf etmək istəyirəm.

- Xarici ölkələrdə maraqlı hadisələrlə çox qarşılaşmışam. Amma bir əlamətdar hadisə heç yadımdan çıxmır, hərçənd ki, bu bir musiqiçi üçün xoşagəlməz xatirədir: 1998-ci ildə Londonda Azərbaycan Mədəniyyəti Günləri keçirilərkən konsertdə mənə aid solo parçanı ifa edərkən tarımın iki simi birdən qırıldı. O iki simdə ifa olunacaq hissəni ekspromt olaraq bircə simdə çalıb birtəhər vəziyyətdən çıxdım. Amma qabaq sırada əyləşən ingilislərin heyrət dolu baxışları hələ də gözümün önündədir. Belə hadisəylə atam da dəfələrlə qarşılaşıb. Başqa bir maraqlı hadisəni də danışım: Sankt-Peterburqun Akademik-Filarmonik Orkestrilə çıxış edən zaman necə oldusa əlim dəydi, eynəyim yerə düşdü. Qarşımdakı partitutanı seçmirdim. Qərara gəldim ki, çətin vəziyyətdən fantaziyamın köməyi ilə çıxım və əsərin qalan hissəsini partituranı görmədən xəyalımın gücü ilə idarə edim.

- Yenicə Avstriyadan qayıtmışam. Orada Vyana Dövlət Musiqi Universitetində təkmilləşmə kursu keçirdim. "Vyana gözəldir" demək hələ heç nə demək deyil. Alp dağlarının füsunkar mənzərəsi, daimi yaşıllıqlar buranın təbiətinin füsunkar olmasına şərait yaradır. Vyana təbiətən gözəl olduğu qədər də dünya mədəniyyətinin ürəyidir, mərkəzidir. Kimsə irad tuta bilər ki, bəs Paris? Bu iki şəhər həmişə rəqabətdədir. Ancaq şəxsən mənim üçün Vyana hər baxımdan daha üstündür. Bu şəhər həm də musiqi sahəsində böyük şəxsiyyətlərin adları ilə məşhurdur. Qürur hissi keçirirəm ki, dahi Motsartın, Bethovenin, Şubertin yaşadığı bir ölkədə təhsilimi artırmışam. Musiqiçinin həm peşəkarlıq yönündən, həm də mənəvi cəhətdən formalaşması üçün Vyanada hərtərəfli şərait var. Hər bir azərbaycanlı üçün böyük fəxrdir ki, Avropada Üzeyir Hacıbəyovu, Qara Qarayevi, Fikrət Əmirovu, Niyazinin və başqalarını tanıyırlar, əsərlərini sevə-sevə dinləyirlər. Xüsusən Üzeyir bəyin "Arşın mal alan"ını, "Koroğlu"sunu az qala əzbər bilirlər.

Vətənini çox sevən bir insan olaraq, ən ümdə arzum işğal altındakı torpaqlarımızın azad edilməsidir. Avstriyada olarkən təbiətin qoynunda orkestrlə birgə çıxış edərkən arzulayırdım ki, kaş Qarabağımız düşmən tapdağından azad olunaydı, Şuşada, Cıdır düzündə, gözəl təbiətimizin qoynunda biz də dünyanın ən aparıcı orkestrlərinin ifasında Azərbaycan musiqisini səsləndirəydik. Şəxsən özümə gəldikdə, mən bu yolda, Azərbaycanımızın inkişafı naminə həm bir musiqiçi, dirijor, həm də bir əsgər kimi əlimdən gələni etməyə hazıram.

 

525-ci qəzet.- 2008.- 13 sentyabr.- S. 22.