Ədalətqızı S.

Həyatda ekrandakı Cahandar ağa qədər hökmlü və zəhmli olmamışam

Onu daha çox Azərbaycan kinosunun Cahandar ağası kimi tanısaq da, "Gəncəbasarlı qisasçı" filmində Göyüş, "Mən ki gözəl deyildim" filmində İmran, "Qocalar, qocalar" filmində Bəhri, "Qətl günü" filmində Zülfüqar, "Özgə vaxt", "Məkanın melodiyası" və başqa ekran əsərlərində də parlaq obrazlar yaradıb. Teatr səhnəsində onlarla dəyərli rol oynayıb. Kino və teatr sənətimizdə öz imzası olan xalq artisti, Gəncə Dövlət Dram Teatrının aktyoru Ələddin Abbasovla söhbətimizə onun sənətə gəlişi ilə bağlı ənənəvi sualla başladıq. Sənətkar suallarımızı özünəməxsus təmkinlə, ətraflı şəkildə cavablandırdı.

"Mən sənətə 1938-ci ildə gəlmişəm. Səhnə fəaliyyətim Gəncə Dram Teatrından başlayıb. Burada bir neçə il yardımçı heyətdə işlədim. Sonra məni aktyor qrupuna qəbul etdilər. O zamanlar Gəncədə Yüngül Sənaye Texnikumunda oxuyurdum. Gəncə Dram Teatrında məşhur bir aktyor vardı - Məmmədrza Şeyxzamanov. O, bizim dərnəyimizin rəhbəri idi. Biz dərnəkdə Cəfər Cabbarlının "1905-ci ildə" əsərindən parçalar hazırlayası olduq. Şeyxzamanov mənə Haykaz Ağamyan obrazını tapşırdı və mən də oynadım. Sonra Məmmədrza Şeyxzamanov mənim aktyorluq məharətini bəyənib dedi ki, gəlsənə, səni teatra işə götürək? Mən dedim ki, axı texnikumda oxuyuram, bəlkə təhsilimi başa vurandan sonra gəlim teatra. Ancaq Şeyxzamanov israr etdi. Mən də gəldim teatra. Burada 5-6 ay idi ki, işləyirdim, repertuara Cəfər Cabbarlının "1905-ci ildə" pyesini saldılar. Məmmədrza dedi ki, bu oğlan vaxtilə mənim dərnəyimdə Haykaz Ağamyan rolunu oynayıb. Qoy elə burada da həmin rolu Ələddin oynasın. O vaxtlar teatrımızda Miribrahim Həmzəyev adlı bir aktyor vardı. O, sonralar xalq artisti Zəroş Həmzəyeva ilə ailə qurdu. Mirİbrahim Həmzəyev Haykaz Ağamyan rolunun ifaçısı idi. Sonralar Naxçıvana getdi. Bu rolu mənə təklif etdilər. Mən də bu rolu yeni quruluşda oynadım. Bir dəfə tamaşa zamanı Miribrahim lojada əyləşib mənim oyunuma diqqətlə tamaşa edirdi. Tamaşa qurtarandan sonra teatrın direktoruna deyər ki, bu uşağı kefli vəziyyətdə teatra niyə buraxmısınız? Kefli vəziyyətdə də rol oynayarlar? Mən də ki dilimə bir damcı da içki vurmamışdım. Direktor məni öz kabinetinə çağırdı və tənbeh etdi. Dedi, bəs ayıb deyil sənin üçün, içkili halda teatra gəlmisən? Dedim, nə içki, nə zad, mən heç pivənin də tamını bilmirəm. Miribrahim də kənardan söhbətimizə qulaq asırdı. Yaxın gəlib soruşdu ki, doğrudan içkili deyilsən? Qayıtdım ki, atamın canı üçün içməmişəm. Rolum bu cürdü, mən də elə oynamışam. Miribrahim məni qucaqlayıb öpərək dedi, ay sənin qadan alım, nə yaxşı oynadın bu obrazın kefli vəziyyətini. (Ələddin müəllim burada kövrəlir) İndi də yadıma düşəndə qəhərlənirəm. Çox gözəl insanlar itirmişik. Bir müddət keçdi, bu tamaşa başqa quruluşda hazırlandı və mənə Baxşı rolu verildi. Sonra isə bu əsərdə Əmiraslan Salamov rolunu oynadım. Əsərdə Əmiraslan Salamov bakılı obrazıdır və mən də bu obraza girərək bakılı ləhcəsiylə danışırdım. Orada bir epizod var, sən də məni bağışla, Salamov qubernatorun arvadının arxasınca baxaraq deyir: "Pah atonnan, adə, Bahadur bəy, bu arvad dögül ey, elə bil paraxoddu". Bu rolumdan sonra çoxları deyirdilər ki, Ələddin əslən gəncəli deyil, bakılıdı. Həmin tamaşadan sonra teatrın kollektivi məni bəyəndi. Atamın isə mənim teatra gəlməyimdən xəbəri yox idi. O, mənim aktyor olmağımı istəmirdi. Biz ailədə 5 qardaş idik. Ən kiçiyi mən idim. Böyük qardaşım o zaman Moskvada təhsil alırdı. Atam onunla məsləhətləşdi. Qardaşım da atama dedi ki, qoy hansı sənəti istəyir, ora da getsin. Bu gün sənətimin sayəsində məni nəinki Gəncə, bütün Azərbaycan, hətta Qafqaz xalqları tanıyır. Hara gedirəmsə gedim, əksəriyyət məni Cahandar ağa adıyla çağırır. Cahandar ağa obrazı mənə daha doğmadır. Sanki bu obrazla mən atamın xarakterini ekranda yaradırdım. Atam da Cahandar ağa kimi bir insan idi".

Ə.Abbasov sənət aləmində özünə ilk müəllim saydığı M.Şeyxzamanovu dərin ehtiramla xatırlayır: "Sənətdə ilk müəllimim Məmmədrza Şeyxzamanov olub. Onun təkidi, qayğısı nəticəsində peşəkar səhnəyə addım atmışam. Amma özümdən böyük başqa sənət yoldaşlarımın, çalışdığım kollektivin, rejissorların da əməyini dana bilmərəm. Mənim yüksəlməyimdə, tanınmağımda onların da özünəməxsus rolu olub".

Qocaman aktyor həm səhnədə, həm də ekranda yaddaqalan rollar oynasa da, teatrı daha çətin və məsuliyyətli sənət hesab edir: "Mənim üçün daha çox məsuliyyət tələb edən sənət teatrdı. Teatr işi çox çətindir. Kinoda vəziyyət bir qədər başqadır, çəkiliş, montaj-filan, səsləndirmə zamanı hansısa nöqsanları aradan qaldırmaq olur. Amma tearda tamaşaçı hər şeyi birbaşa görür. Odur ki, gərək sənətə daha ciddi yanaşasan, çox hazırlaşasan".

Ə.Abbasov Cahandar ağa kimi hökmlü və zəhmli bir kişi rolunu uğurla oynasa da, həyatda bu obrazdan fərqli təbiəti var: "Mən həyatda onun qədər hökmlü və zəhmli deyiləm, olmamışam da. Hamı ilə dil tapıram, səmimiyyəti, mehribanlığı xoşlayıram. İstər qadınlarla, istər kişilərlə tez ünsiyyət qura bilirəm. Amma yeri gələndə hökmlü olmağı da bacarıram".

Söhbət zamanı onun özünəxas yumor hissinə malik olduğunu duysaq da, istər kinoda, istərsə də teatrda hər zaman ciddi obrazlar ifa edib. Soruşanda ki, heç səhnədə və ya ekranda komik rollar oynamaq fikrinə düşübmü, cavabı birmənalı oldu: "Qətiyyən. Heç vaxt fikirləşməmişəm. Amma elə olub ki, rejissorlar mənə bəzi komik obrazları məsləhət görüblər. Məsələn, Məcid Şamxalovun "Qayınana" əsərində İlqar rolunu, Altay Məmmədovun "Kişilər" əsərində İnşallahı oynamışam. Ancaq bunu rejissorun məsləhətilə etmişəm və rollarım da tam komik deyildi".

Öyrəndik ki, qocaman səhnə xadiminin ömrü boyu indiyədək arzusunda olduğu bir rol var: "Ümumiyyətlə, mən teatra Cəfər Cabbarlının "Aydın" əsərindəki Aydın rolunu oynamaq arzusuyla gəlmişdim. O zamanlar teatrın direktoru Ələkbər Seyfi və rejissor Nəsir Sadıqzadə məhz mənə görə bu əsəri repertuara salmışdılar".

Bəzi həmkarlarından fərqli olaraq, aktyorluğu özünə peşə seçdiyi üçün Ə.Abbasovun ürəyindən heç vaxt peşmançılıq hissi keçməyib: "Özümü xoşbəxt hesab edirəm ki, aktyorluq sənətini seçmişəm. Bu sənəti çox sevirəm. Aktyor olduğuma görə heç vaxt peşmançılıq çəkməmişəm. Müharibə dövründə əsgərliyə getmişəm. Qayıdıb gələndən sonra da yenə öz sənətimlə məşğul olmuşam. İndinin özündə də bu sənətin vurğunuyam, aktyorluğa həvəsim bir zərrə də azalmayıb. Həyatımdan tam mənada razıyam. Mənim həyatımın çox gözəl anları olub. 3 övladım var: 2 oğlum, 1 qızım. Qızım Bakıda yaşayır. 8 nəvəm, 1 nəticəm var. Ailəmdən də çox razıyam. Hamı mənə hörmətlə yanaşır, heç kəs bir sözümü iki eləmir. Həyatda mənə qol-qanad verən dostlarım çox olub. Təəssüf ki, onlar rəhmətə gediblər. Çox gözəl sənət yoldaşlarımı itirmişəm. Bunlar adama ağır gəlir. Amma bütövlükdə həyatımdan narazılığım yoxdur".

525-ci qəzet.- 2008.- 19 sentyabr.- S. 7.