Cabbarlı A.

 

Qızıl səslər sərgisi

 

Muğam adlı kəhkaşanın Azərbaycandan böyük dünyaya açılan pəncərəsindən 14 həftə, başqa sözlə, düz 300 saat böyük səhnəyə vəsiqə qazanmaq istəyən 160 nəfərin içərisindən seçilmiş 20 gənc ifaçının qızılla ölçüləsi səsini milyonların diqqətinə çatdırmaq missiyası milli-mənəvi dəyərlərimizin təbliğində və inkişafında böyük xidmətləri olan AzTV-nin üzərinə düşmüşdü. Bəri başdan deyək ki, qocaman telekanal bu vəzifənin öhdəsindən uğurla gəldi.
Heydər Əliyev Fondunun və Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları Fondunun misilsiz dərəcədə köməyini və dəstəyini bu marafonun gedişində hər an müşahidə edən seyrçilər ölkəmizdə muğam sənətinə, incəsənətimizə, musiqi və mədəniyyətimizə göstərilən qayğının əvəzedilməzliyinin bir daha şahidi oldular. Yanvarın 15-də müsabiqənin yekun mərhələsində Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO-nun və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın gənc istedadlara təbrik məktubu bu qayğının mahiyyətindən, daha uğurlu perspektivlərə hesablanmasından xəbər verir.
Beləliklə, üç aydan çox davam edən qızıl səslər bəhsləşməsinə yekun vuruldu. Əslində isə bunu muğam sənətinin daha böyük gələcəyinə, dünya miqyaslı uğurlarına bir strat kimi də yozmaq olar. AzTV-nin canlı yayımlarını izləyən milyonlarla insana bağışlanan sevinci, xoş ovqatı sözlə ifadə etmək olduqca çətindir. Televiziyanın elektron poçtuna ünvanlanan 2500 məktub, yüzlərlə telefon zəngi tamaşaçı məhəbbətinin, muğama, sənətə bağlı insanların yaşadığı duyğuların barometridir.
"Muğam müsabiqəsi - 2007" bir çox məqamları ilə qiymətli, əvəzedilməzdir. Başlıcası, bu tədbirin təşkilatçılarının birgə səyi, yaradıcı əməyi ilə əslində, salonda və ekranda belə müsabiqədə SMS-ə qətiyyətli bir "yox!" nidası da səsləndi. Bu müsabiqə 2005-ci il müsabiqəsindən bir sıra önəmli cəhətləri ilə fərqlənirdi. Münsiflər heyətinin tərkibi, ustadların qətiyyətli, prinsipial mövqeyi, eyni zamanda, humanist davranışı, musiqiçilərin ifaçıları son dərəcə nümunəvi müşayiəti, teleaparıcıların səriştəliliyi, salonda əyləşən söz-sənət xiridarlarının həssas münasibəti müsabiqəni bir kompleks halına gətirir, bütövləşdirirdi. Artıq elə bir ab-hava yaranmışdı ki, dəvətlilər, eləcə də televiziya tamaşaçıları heyrətlərini gizlədə bilmirdilər. İştirakçılar segahı, təsnifi, rastı bir-birindən gözəl ifa edirdilər. Qələbə, uğur, Böyük Muğam Evinin əzəli sakinlərinin, Azərbaycan musiqi sənəti korifeylərinin, səhnəyə təzəcə qədəm qoyan yeniyetmə və gənclərin müəllimləri olan ustad sənətkarların ünvanına yazılırdı. Hər dəfə konsert proqramından əvvəl Rəşid Behbudov adına Mahnı Teatrının səhnəsindəki ekrandan Cabbar əminin, Seyid və Xan Şuşinskilərin, Rübabə xanımın, Hacıbaba Hüseynovun, Əbülfət Əliyevin, Sara xanımın ecazkar, ürəkləri fəth edən ifasını, avazını eşidəndə, xalqımızın böyüklüyü, şərəfli keçmişi və xoşbəxt gələcəyi ilə bağlı duyğulara bürünürdük. Bu duyğuların qanadında, əlbəttə, Elməddinin, Güllünün, Abgülün, Nasirin, Ehtiramın, Rəvanənin köməyi ilə xəyalımız Qarabağda, Cıdır düzüngə, Qarqarın sahilində, Şirvan çöllərində, Təbriz səmasında qanad açıb uçmadımı?
Bu qızıl səslilərin heç biri birinci yer üçün iddialı deyildi. Bu cavanların bəziləri heç düz-əməlli musiqi təhsili də görməyib. Onlardakı eşq, ucalıq hər birinin iç dünyasından, genetik yaddaşından qaynaqlanır. Səslənən ifaların hər biri əslində bu gün yaşı əsrlərlə ölçülən Azərbaycan Muğam Kitabının heç vaxt pozulmayacaq, itib-batmayacaq səhifələri kimi dəyərləndirilməlidir. "Sarı gəlin"imizin ayaqqabısını silməyə layiq olmayan Hayk yetimçələri, vaxtilə Bakının Zavağzalnıy adlanan küçəsində veyillənən Boka kimiləri görəsən uşaqlığında ağsaqqallaşan Elməddindən, səsini ucaltmağa zirvə axtaran Abgüldən, püxtələşmiş sənətkar təsiri bağışlayan Ehtiramdan, abır-həya mücəssiməsi Güllüdən, Rəvanədən, dili, ləhcəsi ilə Güneyi-Quzeyi bir daha qovuşduran Nasirdən utanıb xəcalət çəkəcəklərmi? Ermənilər bizim musiqi alətlərimizdən muzeylər düzəldə bilərlər. Amma bircə dəfə də olsun mizrabı düz vurmağı, hansısa zənguləyə ayaq verməyi bacarmazlar. Okeanın o tayından gəlib aylarla muğamatımıza qulaq kəsilən amerikalılar, musiqimizin pərəstişkarları olan avropalılar necə, görəsən Qarabağın hansı millətin, hansı xalqın olduğunun fərqindədirlərmi?
Musiqisevərlər bəlkə də "Muğam müsabiqəsi - 2007"-nin bu cür təmtəraqlı, möhtəşəm keçəcəyini təsəvvür etməzdilər. Lakin tam ürəkaçıqlığı ilə demək lazımdır ki, təşkilatçılar bizə bənzərsiz mahnı bayramı yaşatdılar. İfaçıların təkrarən səhnəyə dəvət olunması, zərb muğamların oxunması, Abgüllə Güllünün "Leyli və Məcnun" operasından məktəb səhnəsini özünəməxsus tərzdə ifa etmələri, nəhayət, "Azərbaycan himni"nin səslənməsi çox güman ki, muğam sənətimizin tarixinə yazılan nadir hadisələrdəndir. Münsiflər heyətinin üzvü, xalq artisti Əlibaba Məmmədovun çıxışı da yadda qaldı. Onun təşkilatçılara, ilk növbədə, Mehriban xanım Əliyevaya təşəkkürü əslində bütün muğamsevərlərin yekdil fikrinin ifadəsi idi.
Bu yazı isə müşahidələrimizin və müsabiqədən aldığımız xoş təəssüratın nəticəsidir. Muğam müsabiqəsi - 2007 tarixdə qalsa da, hələ uzun müddət musiqi bilicilərinin, təhlilçilərin və eləcə də opponentlərin başlıca yazı-pozu və söz-söhbət mövzusu olacaq. Müsbət cəhətlər, çatışmazlıqlar barədə mülahizələr söyləniləcək, fikirlər səslənəcək. Amma bir onu demək istərdim ki, müsabiqə muğam sənətimizin inkişafında gerçəkdən-gerçəyə əsl hadisədir və qızıl səslər sərgisinin əyani nümayişi kimi təqdir olunmağa layiqdir.

 

Azərbaycan.- 2008.- 17 yanvar.- S. 6.