Şirinov E.
Üzeyir Hacıbəyov
dühası
"Leyli
və Məcnun" operasının yaranmasının 100
illiyinə həsr olunmuş yubiley tədbiri keçirildi
Yanvarın 25-də Üzeyir Hacıbəyovun ev-muzeyində
Azərbaycanda milli operanın - "Leyli və
Məcnun"un yaranmasının 100 illiyinə həsr
olunmuş yubiley tədbiri keçirildi.
Azərbaycanın görkəmli muğam
ifaçılarının, müxtəlif illərdə Leyli
və Məcnun rollarını ifa edən
sənətçilərin, mədəniyyət və
incəsənət nümayəndələrinin
qatıldığı tədbiri giriş sözü ilə
açan Üzeyir Hacıbəyov ev-muzeyinin direktoru,
əməkdar incəsənət xadimi Sərdar Fərəcov
Üzeyir Hacıbəyovun "Leyli və Məcnun"
əsərinin şərqdə ilk opera olduğunu bildirdi:
"Düz 100 il əvvəl - 1908-ci il yanvarın 25-də
(köhnə tarixlə yanvarın12-də) Bakıda
H.Z.Tağıyevin teatrında, indiki Musiqili Komediya Teatrında
ilk dəfə tamaşaya qoyulan "Leyli və Məcnun"
operası bütün dünyaya səs saldı. "Leyli və
Məcnun" operasının
ilk tamaşasına istedadlı aktyor və rejissor Hüseyn Ərəblinski quruluş
vermişdi. Görkəmli
teatr və musiqi xadimi Hüseynqulu
Sarabski isə ilk dəfə Məcnun rolunda çıxış etdi.
Yanvarın 25-i həm
də musiqili teatr tarixinin
yarandığı gündür. Bu gün
bütün Üzeyirsevərlər üçün əsl
bayramdır".
Mədəniyyət və turizm nazirinin müavini Sevda
Məmmədəliyeva bildirdi ki, dünya şöhrətli
bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun "Leyli və
Məcnun" operası yarandığı gündən
repertuardan düşməmiş, səhnəmizin ölməz
sənət əsərinə çevrilib: "Dahi
Məhəmməd Füzulinin "Leyli və Məcnun"
əsəri digər bir dahinin - Üzeyir Hacıbəyovun
yaradıcılığında öz musiqi
təcəssümünü tapıb. çox az sayda
əsərlər var ki, yaranmasının yubiley tarixləri
YUNESKO tərəfindən qeyd olunur. Azərbaycan
xalqı üçün
böyük fəxrdir
ki, "Leyli və Məcnun" operası o nadir əsərlər
siyahısına
daxildir".
Azərbaycan Bəstəkarlar
İttifaqının sədri
Firəngiz Əlizadə
isə "Leyli və Məcnun" operasının yaranması
ilə böyük bir bəstəkarlıq məktəbinin əsasının
qoyulduğunu vurğuladı.
özünü Üzeyir bəyin mənəvi
övladı adlandıran Canəli Əkbərov qeyd etdi ki,
"Leyli və Məcnun" tamaşasında
çıxış etmək əsl yaradıcılıq
məktəbidir.
Tədbirdə
iştirak edən amerikalı bəstəkar Con Haynes
Azərbaycan musiqisinin dünya musiqi
mədəniyyətində özünəməxsus yeri
olduğunu dilə gətirdi: "üç il öncə Üzeyir
Hacıbəyovun muzeyində olarkən onun pianosunda "Leyli
və Məcnun" operasından bir parçanı ifa etdim. Üzeyir musiqisi doğrudan da heyrətamizdir. Sizin insanlara olan məhəbbətiniz sanki
musiqinizə də hopub. Amerikadakı bəstəkar dostlarıma
sizin musiqiniz barədə çox danışmışam. Azərbaycan
mədəniyyətindən öyrənməli çox
şeylər var və istərdim ki, amerikalılar bu mədəniyyətə
bələd olsunlar".
***
1920-ci
ilə qədər səhnələşdirilmiş opera və operettalarda
qadın rollarının
mahir ifaçısı
Əhməd Ağdamskinin
oğlu professor Telman Ağdamski, rejissor Hafiz Quliyev, xalq şairi
Sabir Rüstəmxanlı,
musiqişünas Zenfira
Qafarova, S.Mümtaz adına Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət arxivinin
direktoru Maarif Teymurov Üzeyir Hacıbəyov dühasından
söz açaraq, onun peşəkar bəstəkarlıq məktəbinin
yaranmasındakı xidmətlərindən
danışdılar.
"Leyli və Məcnun" operası qəhrəmanlarına səhnə
ömrü bəxş
etmiş Canəli Əkbərov, Qəndab Quliyeva, Səbuhi İbayev və Gülüstan Əliyevanın
çıxışı bir
daha Üzeyir sənətinin ölməzliyini
təsdiqlədi.
***
Qeyd edək ki, muzeyin foyesində
"Leyli və Məcnun"un yubileyinə həsr olunmuş sərgi də təşkil edilmişdi. Sərgidə dahi bəstəkarın
əlyazmaları, not dəftəri, əsərlərinə
çəkilmiş illüstrasiyalar,
"Leyli və Məcnun" operasına müxtəlif illərdə
quruluş vermiş rejissorların, rəssamların
işləri, dekor, geyim və eskiz
nümunələri, yüz
il ərzində qoyulan tamaşalardan afişalar, proqramlar, ifaçıların foto-şəkilləri nümayış
olunurdu.
Təzadlar.- 2008.- 29 yanvar.- S. 14.