Məmmədli E.

"Oxumasam, ölərəm…"

Onu oxumağa qoymayaraq öldürdülər

Lütfiyar İmanovsuz keçən 18 il, böyük sənətkarın tək özünün yox, bütün Azərbaycan vokal sənətinin itkisidir

Yox, mən Azərbaycan vokal sənətinin bel sütunlarından biri, dünyaca məşhur Lütfiyar İmanovun ölüm gününü səhv salmamışam. ötən həftə bu böyük sənətkarın cismən bizdən ayrıldığını xalqımızla bərabər bütün dünya bildi. Lakin səhnəmizin əvəzolunmaz Koroğlusu sağ və gümrah ikən, düz 18 il canından artıq sevdiyi səhnəyə həsrət qalmışdı. Daha doğrusu, həsrət qoymuşdular. Bu gün Lütfiyar müəllimi böyük kədərlə yad edib, haqqında ən müqəddəs, ən ülvi, ən yanıqlı sözlər deyirik. "Sağlığında qiymət verin insanlara" - deyən rəhmətlik Cabir Novruzu bu məqamda xatırlamamaq olmur. Bir çox sənətkarlarımız kimi, qeyri-adi vokal səsə malik olan Koroğlumuzu da sağlığında nə yazıq ki, qiymətləndirmədik.

Şərt o deyil ki, keçmiş Sovet dövlətinin və müstəqil Azərbaycanın bir çox titullarını və medallarını almışdı. Əsas şərt L.İmanov kimi sənətkarlara meydan vermək lazım idi ki, bizlər üçün gözəl obrazlar yaratsın, opera səhnəmizi bir az da inkişaf etdirsin, onu da bacarmadıq.
Həssas və diqqətli oxucular yəqin başa düşərlər ki, söhbət müğənni və bəstəkar, böyük sənətkar Bülbülün(Murtuza Məmmədovun) oğlu, 18 il Azərbaycanın mədəniyyət naziri olmuş Polad Bülbüloğlundan gedir. Bəli, bu, bir fakt idi ki, P.Bülbüloğlunun nazir olduğu 18 il ərzində L.İmanov kimi nadir səs sahibi səhnə üzü görmədi. Məgər bütün şüurlu ömrünü səhnəyə həsr edən, "oxumasam ölərəm" - deyən L.İmanov kimi həssas qəlbli sənətkar üçün bu, ölüm hökmü deyildimi?

***

Təxminən 7-8 il öncə evində Lütfiyar müəllimdən "Təzadlar" üçün müsahibə götürürdüm. Növbəti saylarımızda həmin müsahibəni təkrar dərc edəcəyik. Onda biləcəksiniz ki, bu böyük sənətkarın ölümünün səbəbi nədir? Qəzetə yazılası mümkün olmayan çox faktları açıqladı və dərdini bir dost kimi mənimlə bölüşdü L.İmanov. Deyirdi ki, "Elçin, oğlum, Polad hər yerdə deyir ki, Lütfiyar daha qocalıb, amma yenə də Koroğlu oynamaq istəyir. Ancaq mən 20-30 il əvvəlki Lütfiyaram və Polad da bunu yaxşı bilir. Sadəcə istəmir ki, atası Bülbüldən sonra Koroğlu obrazını kimsə oynasın".
Göründüyü kimi səhnə üçün susamış bir səhnə fədaisini səhnədən uzaqlaşdırmaq üçün P.Bülbüloğlu necə çabalar göstərib. Bir mədəniyyət naziri kimi mədəniyyətimizi, musiqimizi oğurlayan ermənilər haqqında, mədəniyyət abidəmiz kimi atası Bülbülün heykəlinin Şuşada varvarcasına güllələnnmə faktına qarşı beynəlxalq aləmdə hay-küy qaldırıb bir misqal da iş görməyən müğənni bəstəkar, P.Bülbüloğlu əksinə, Azərbaycan opera sənətini beynəlxalq aləmdə yetərincə tanıdan L.İmanov kimi sənətkarla mübarizə aparıb. Onu sındırmaq üçün nələr etmədi P.Bülbüloğlu? L.İmanova verilmiş ordenin oğurlanmasından tutmuş, özündən xəbərsiz yığıncaq keçirərək teatr Xadimləri İttifaqı sədrliyindən uzaqlaşdırılmağına qədər, nə ki, pisliklər var idisə, hamısını səhnəmizin Koroğlusunun başına gətirirdi.

***

Bununla belə, sınmadı, əyilmədi, lakin həyatı qədər sevdiyi səhnədən aralı düşdü. Elə Lütfiyar sənətinin pərəstişkarları kimi bizlərin də onun səhnədən uzaq düşməsində günahı az deyil. Ən azından müxtəlif mübarizə üsulları seçib P.Bülbüloğlunu Lütfiyar müəllimə qarşı tutduğu haqsız mövqedən çəkindirmək olardı. Səhnə üçün doğulub səhnə üçün yaşayan bir insanı səhnədən ayırmaq, balığı sudan çıxarmaq kimi bir şeydir.
Söhbətlərimizdə Lütfiyar müəllim deyirdi: "İtaliyadan, Rusiyadan, Türkiyədən və bir çox Avropa dövlətlərindən mənə dəvətlər var. Lakin mən vətəndə qalıb öz xalqım üçün oxumaq istəyirəm. Buna da ki, Polad imkan vermir. Halbuki atası Bülbül Koroğlunu oynayandan sonra məni bağrına basıb deyirdi ki, daha Koroğlunun gələcək taleyindən nigarançılığım qalmadı".
L.İmanova qarşı qısqanclıq hissi P.Bülbüloğlunu necə bürüyübsə, hətta ümummilli lider, mərhum prezident Heydər Əliyevə belə, bu böyük sənətkar barədə yalnış məlumat verib. İkinci dəfə Azərbaycanda siyasi hakimiyyətə qayıdandan bir müddət sonra H.Əliyev P.Bülbüloğludan soruşub ki, bəs neçə vaxtdır Lütfiyar İmanov gözümə dəymir. P.Bülbüloğlu bütün etik normaları aşaraq prezidentə yalan məlumat verib bildirir ki, onun səsi batdığına görə görünmür. Bunu hər hansı millətin nümayəndəsi eləsəydi, bəlkə də başa düşülərdi. Ancaq hamımız yaxşı bilirik ki, L.İmanovun səsi ömrünün son anına kimi öz əzəmətini itirmədi. Onun nəinki səsi, hətta adi danışığı belə sanki notlar üzərində gəzişirdi, sözlərinin ahəngi adama bir musiqi təsiri bağışlayırdı. Adam bu böyük insanın danışığından zövq alırdı.
Lütfiyar müəllimin dediklərindən: "Keçirilən dövlət tədbirlərindən heç birinə məhz Poladın sayəsində dəvət almırdım. Bir gün Respublika Sarayında keçirilən tədbirə gəlməyimi Heydər Əliev şəxsən istəyib və orada mən "Sənsiz" romansını oxudum. Tədbirdən sonra Heydər Əliyev mənə yaxınlaşdı və dedi ki, Lütfiyar, sən əvvəlkindən də yaxşı oxuyursan. Bu zaman üzünü Polada tutub: "bəs sən deyirdin Lütfiyarın səsi tutulub?.." Polad həmin anda rəng verib, rəng aldı, bircə kəlmə də danışa bilmədi. Yalnız bundan sonra, o da cəmi bir dəfə, mənə yenidən səhnədə oynamağa imkan yaradıldı".
O da məlum olduğu kimi uzun müddət oynadığı Koroğlu obrazı idi. Həmin tamaşada P.Bülbüloğlunun öyrətdiyi xüsusi aktyorlar L.İmanovun, 70 yaşlı bir insanın at belində, çox cəld hərəkətlə səhnəyə daxil olmasını sinirə bilmədilər və atı hürküdərək qəfil hərəkətə yol verməklə Lütfiyar müəllimi atdan yıxmaq istəyiblər ki, ona da nail ola bilməyiblər. L.İmanovun nəinki at belində, hətta ölüm anına qədər də ayaqları büdrəməyib...
***
İndi neçə gündür Lütfiyar İmanov kimi dahi sənətkar aramızda yoxdur. Yəqin P.Bülbüloğlu Moskvadakı səfirliyimizdə, rusların arasında neçə gündür rahat nəfəs alır. çünki 18 il məhz onun sayəsində səhnə üzünə həsrət qalan böyük sənətkar "oxumasam, ölərəm" - deyirdi və oxuya bilmədiyi üçün də bu dünyadan köçdü. Ancaq yaddan çıxartmayaq ki, hansısa bir günahı, haqsızlığı o qurban olduğum Allah heç kimə bağışlamır.
Qarşıdan isə, yəni bu il, Lütfiyar İmanovun 80 illik yubileyi gəlir. İnanırıq ki, öz qeyri-adi səsi ilə dünyanın və keçimiş SSRİ respublikalarının opera səhnələrində, Azərbaycan və dünya klassiklərinin biri-birindən maraqlı, yaddaqalan obrazlarını oynamaqla milyonları heyrətə gətirmiş L.İmanovun 80 illik yubileyi onun adına layiq, böyük təntənə ilə qeyd olunacaq.
Allah bu nadir səs sahibinə, gözəl insan, qayğıkeş ailə başçısı Lütfiyar İmanova qəni-qəni rəhmət eləsin!

Təzadlar.- 2008.- 29 yanvar.- S. 14.