Mükərrəmoğlu M.

Ondan gülüş dolu bir dünya yadigar qaldı

Eldəniz Zeynalov o xoşbəxt sənətkarlardandır ki, illər, əsrlər ötsə də xatirəsi xalqın yaddaşından silinməyəcək. Lentlərə köçürülmüş tamaşaları, filmləri bizim mənəvi yaddaşımızın daşıyıcıları kimi nəsillərdən-nəsillərə keçəcək. Onun aktyor kimi xidmətləri çox böyükdür. Uzun illər Azərbaycan Milli Akademik Teatrında teatr sənətimizin inkişafına xidmət edən bu böyük aktyorun yaratdığı rollar onlarladır və hər biri əsl sənət nümunəsi olmuşdur. Eldəniz Zeynalov təbiətən komik aktyor idi. Onun rollarında klassik aktyor ənənələrindən bəhrələnmə aydın hiss olunur. Bu rolların hər biri yüksək istedadın məhsulu idi. O, müxtəlif nəsil rejissorlarla işləmişdi və rejissorlar onunla birgə işlərindən həmişə məmnunluqla danışırdılar. Eldəniz Zeynalov bütün yaradıcı ömrünü Azərbaycan teatr və kino sənətinin inkisafına həsr etmişdi.

O, 1937-ci ildə Bakıda dünyaya gəlmişdi. Ailədə üç oğul idilər. Anası danışırmış ki, "Eldəniz hamısından ərköyüa, az yeyən və decəl olub. Yeməyin dərdindən qabındakı küftələri qardaşlarına pulla satarmış. Böyüyəndən sonra, 60 yaşında da elə idi. Kiçik oğlu da ona oxşayıb. Bir dəfə dedim ki, ay bala, sən nə vaxt ağıllanacaqsan. Eldəniz qayıtdı ki, atası ağıllananda". Uşaqlıqda çox dəcəl olub Eldəniz. Yuxarı Dağlıq küçəsində yaşayıb. Küçədə, qonşuda o qız qalmırdı ki, ona sataşmasın. Hamının saçını dartırdı. Anası ömür boyu ondan şikayət edirdi. Məktəbdə də bundan betər dəcəlliklər edirdi. Yaxşı oxuyan şagird deyildi, tənbəl idi. Ancaq zirək, qoçaq olub. Elə belə də məktəbi qurtarıb.

Eldəniz sözü üzə deyən adam idi. Fikrinə nə gəlirdisə, onu da üzə deyirdi. Amma ürəyində kin saxlamırdı. Ziyalı ata-ananın bu üç övladından ikisinin hərəsinin öz yolu, seçimi oldu, amma ailənin böyük oğlu Eldənizin alnına dayısı Həsənağa Salayevin yolu ilə getmək yazılmışdı.

Hələ uşaqkən dayısı ilə teatrlara ayaq açan balaca Eldəniz özü də bilmədən səhnənin sehrinə düşdü. Dövrünün ən məşhur pedaqoqu, böyük sənətkar Adil İsgəndərovdan dərs alırdı. Adil İsgəndərov onu "Əhməd haradadır?" filmində rola dəvət edir. Bu filmlə də aktyorun sənət yolu başlanır. İnstitutu bitirib Akademik Dram Teatrına təyinat alan aktyor həm teatrda, həm də "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında paralel çalışırdı.

Eldəniz Zeynalovun başına gələn gülməli əhvalatların birini oxuculara xatırlatmaq istərdik. Eldəniz Yaponiyadan gətirilən xeyli işlənmiş maşın almışdı. Maşının da sükanı sağdaydı. O vaxtlar belə maşınlar hələ təzə çıxırdı. Eldəniz maşını alan kimi gəlir mərhum aktyor Mikayıl Mirzənin yanına. Onu da götürüb gedirlər maşını "yumağa". Şıx çimərliyindəki kababxanada yaxşıca yeyib-içirlər. Axşam da şəhərə qayıdırlar. “Azneft”i keçəndə yol polisi görür ki, maşın ləngər vura-vura gəlir. Əl eləyib maşını saxlatdırır. Eldəniz maşından düşən kimi, şığıyır polisin üstünə və özünəməxsus tərzdə deyir: "Alə, yekə kişisiz, nə istəyirsiz, bu camaatdan? Niyə adamları incidirsiz? Ölürsüz rüşvət almaq üçün. Görmürsüz, maşında iki böyük sənətkar gedir? Mən cəhənnəm, Mikayıl müəllimi tanımırsız bəyəm? Evdə televizorumuz yoxdu?" Bu zaman Mikayıl tez maşından düşüb girir Eldənizin qoluna. Yol polisindən üzr istəyib Eldənizi maşına tərəf çəkir. Özündən asılı olmayaraq, sol qapını açıb Eldənizi içəri salır. Ozü də qayıdır polisin yanına ki, bir az dil-ağız etsin. Maşına vərdiş eləməyən Eldəniz də deyinə-deyinə əlini sükana atır, görür sükan yoxdu. Tez qapını açıb düşür və yüyrək gələrək polisin yaxasından tutur ki: "Bura bax, alə, Eldəniz səninçün hərif-zad deyil. Tez ol sükanı bəri ver".

"Bir cənub şəhərində" filmindəki Tofıq rolu onun əsas kino qəhrəmanlarındandır. "Yol əhvalatı"nda isə rejissor T.Bəkirzadə ona şikayətçi mənzil sahibinin rolunu həvalə etmişdi. Bu rolu əslində filmin əsas qəhrəmanlarından biri kimi təqdim edən aktyor obrazın bütün xarakterik cizgilərini açır.

"Yaramaz", "Məlikməmməd", "O qızı tapın, "Həyat bizi sınayır", "Atları yəhərləyin" və başqa filmlərdə onun qəhrəmanları müxtəlif xarakterli insanlardır.

"Mozalan" satirik jurnalının bədii süjetlərində yaratdığı müxtəlif səpkili rolları kiçik olsa belə yadda qalır, sevilir.

Onun zəhməti yüksək qiymətləndirilmiş, "Əməkdar artist" və "Xalq artisti" fəxri adlarına, "Humay" mükafatına layiq görülmüşdür.

Xalq qəzeti.- 2009.- 7 yanvar.- S. 8.