Milli azlıqların incəsənət festivalı

Dekabrın 6-da Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin və YUNESKO-nun ölkəmizdəki Milli Komissiyasının birgə təşkilatçılığı ilə muzey mərkəzində ölkəmizdə milli azlıqların “Azərbaycan — doğma diyar” adlı incəsənət festivalının açılış mərasimi olmuşdur.
İncəsənət bayramı münasibətilə iştirakçıları təbrik edən mədəniyyət və turizm naziri Əbülfəs Qarayev bildirmişdir ki, YUNESKO-nun qərarı ilə 2006-cı il milli azlıqlar ili elan edilmişdir. Həmin qərar çərçivəsində dekabrın 8-dək davam edəcək festivala 250 nəfər qatılmışdır. Natiq vurğulamışdır ki, əhalinin çoxmillətli və çoxkonfessiyalı tərkibi müasir Azərbaycanın mühüm reallıqlarından biridir. Təkcə Bakıda müxtəlif xalqların iyirmidən artıq mədəniyyət mərkəzi fəaliyyət göstərir. Milli azlıqların yığcam şəkildə yaşadıqları rayonların, demək olar, hər birində bu cür mərkəzlər vardır. Azərbaycanda milli azlıqlar yerli əhali ilə eyni hüquqlara malikdir, onlar olkəmizin mədəni irsindən eyni dərəcədə istifadə edirlər.
Qeyd olunmuşdur ki, ölkəmizin rəhbərliyi azsaylı millətlərin və xalqların inkişafı ilə əlaqədar böyük işlər görür. Bu istiqamətdə Azərbaycanda özünəməxsus etnik intibah ulu öndərimiz Heydər Əliyevin 1993-cü ildə imzaladığı məlum sərəncamdan sonra daha geniş vüsət almışdır. Məlum olduğu kimi, həmin sənəddə etnik azlıqların təhsil, mətbuat, televiziya və radio ilə xüsusi verilişlərin təşkili, tolerantlıq və sair sahələrdəki hüquqları konkret şəkildə öz əksini tapmışdır.
festival çərçivəsində “Musiqi dünyası“ jurnalı tərəfindən hazırlanmış “Azərbaycanın etnik musiqisi” atlasının da təqdimat mərasimi keçirilmişdir.
Sənətşünaslıq doktoru, professor Tariyel Məmmədov videokasetdəki görüntülər barədə və onun hazırlanmasında “Musiqi dünyası” jurnalının yaradıcı qrupunun fəaliyyətindən danışarkən diqqətə çatdırmışdır ki, qrup xalq musiqisinin toplanması, öyrənilməsi, yayılması, xəritələndirilməsi, sistemləşdirilməsi, kataloqlaşdırılması üzrə məqsədyönlü iş aparır. Bu cür kompleks tədqiqat musiqi folklorunun real şəraitini müəyyən etmək üçün zəruri olub, müxtəlif millətlərin birliyini təmsil edən vahid xalqın ictimai həyatı, əmək fəaliyyəti və məişəti, coğrafiyası, etnoqrafiyası, mədəniyyəti ilə əlaqələri üzə çıxarır. Bütün bunların nəticəsi olaraq “Azərbaycanın ənənəvi musiqi atlası” layihəsi meydana gəldi. Layihənin məqsədi multimedia məhsulu formasında (Veb-sayt, DVD) Azərbaycanın ənənəvi musiqisinin sistemləşdirilmiş şəkildə məlumat bazasını yaratmaqdan ibarətdir.
Azərbaycan, ingilis və rus dillərində təqdim olunan elektron nəşr Azərbaycanın ənənəvi musiqi mədəniyyəti haqqında bilikləri genişləndirir, xalqın müəlliflik hüququnu sənədlərdə əks etdirir.

Azərbaycanda rus dili və
Rusiya təhsili günləri festivalının
nəticələri

Dekabrın 6-da Beynəlxalq Mətbuat Mərkəzində Azərbaycanda Rus dili festivalı və Rusiya təhsili günlərinin yekunlarına həsr olunmuş mətbuat konfransı keçirilmişdir.
Bildirilmişdir ki, dekabrın 1-dən 6-dək davam edən festival müddətində Bakının və Sumqayıtın ali və orta məktəblərində bir sıra tədbirlər təşkil olunmuş, gimnaziyalarda isə ustad dərsləri keçilmişdir.
Azərbaycanda rus icması sədrinin müavini, Moskva Dövlət Açıq Universiteti Bakı filialının rektoru Venyamin Mayorov festivalın uğurla başa çatdığını qeyd etmiş və demişdir ki, SSRİ-nin süqutu rus dilinin xalqlararası ünsiyyət vasitəsi olmasına regionda o qədər də mənfi təsir göstərməmişdir. Natiq xatırlatmışdır ki, Azərbaycanda ilk rus dili məktəbləri XIX əsrin əvvəllərində Şuşada və Şamaxıda açılmışdır. İndi isə ölkədə 300-dən artıq məktəbdə rus dili bölmələri fəaliyyət göstərir. 134 nömrəli akademik gimnaziyada, 160 nömrəli klassik gimnaziyada rus dilinin tədrisi üstünlük təşkil edir və həmin təhsil müəssisələri YUNESKO-nun məktəbi sırasına daxil edilmişdir.
Moskva Dövlət Açıq Universitetinin elmi işlər üzrə prorektoru, professor Yevgeni Şerbaskov qeyd etmişdir ki, festivalın nəticələri Azərbaycanda rus dilinin tədrisinin yüksək səviyyədə olduğunu göstərdi. Burada şagirdlər rus dili qrammatikasının əsaslarına yaxşı yiyələnirlər.

Səadət açarına
çevrilən sözlər

Azərbaycanda yaşayan azsaylı xalqların mədəniyyəti ümumən Azərbaycan mədəniyyətinin bir hissəsini təşkil edir. Bu məmləkətin ədəbi mühitinə qatılan etnosların nümayəndələri sırasında tarixən dost-qardaş münasibətində olduğumuz ləzgi yazarlarını da xüsusi vurğulamaq istərdik. Həm ləzgi, həm də Azərbaycan dillərində sərbəst yazıb-yaradan şairlərdən biri də Hacıbala Yarqunvidir. Müəllifin bu yaxınlarda çapdan çıxmış “Səadət açarı və ya əsrlərin əsəri” adlı kitabı (Bakı, “Ulu” İKf, 2006, redaktoru Vidadi Sevzixanov) ləzgi oxucularına maraqlı töhfədir.
İndiyə qədər “Muştuluq”, “Səadət yolu”, “General Əbilov” və s. kitabları işıq üzü görmüş Hacıbala Yarqunvi (Qaflanov) Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü kimi yalnız bu ölkədə deyil, Dağıstanda da yaxşı tanınır. Azərbaycan dilini özünün ikinci ana dili kimi qəbul edən H.Yarqunvini xalq şairi Səməd Vurğuna ithaf etdiyi “Dahi və uşaq” balladası azəri və ləzgi oxucularına yaxşı tanışdır. Onun Azərbaycan və Bakı haqqında yaratdığı şeirlər məktəb dərsliklərinə daxil edilmişdir.
“Səadət açarı və ya əsrlərin əsəri” adlanan bu kitab məzmununa görə didaktik traktat qəbilindən olub ümumbəşər gənclərinə ünvanlanıb. Kitab “Din”, “Tərbiyə”, “Dostluq”, “Məhəbbət”, “Zəhmət”, “Cəsurluq”, “Mübarizə” və s. konkret mövzulara aid olan iyirmi bir yığcam fəsildən ibarətdir. Əsərin bəzi fəsilləri dövri mətbuatda dərc olunub. Üzərində dönə-dönə işləyən müəllif öz əsərinin olduqca yığcam, lakonik alınmasına ciddi səy göstərmişdir.
Əsərdə ümumən planetimizin bütün qitələrindən olan xalqların, o sıradan Azərbaycan xalqının folklorundan, eyni zamanda, tanınmış dünya klassiklərindən Nizami, Şekspir, Stalski kimi dahilərin deyimlərindən geniş istifadə edilərək oxucuya ibrətamiz, müdrik kəlamlar çatdırılmışdır.
Müəllif özünün yeni əsərini oxuculara “Nəsihət çələngi” qismində təqdim edir və onların bu kitab haqqında fikir və mülahizələrini səbirsizliklə gözləyir.
Professor K.Abdullayev əsərlə bağlı belə qənaətə gəlir: “Düşünürəm ki, bu kitab bütün oxucular üçün maraqlı görünəcəkdir — yaşından asılı olmayaraq”.
Biz də bu fikirlərə qoşulub H.Yarqunviyə yaradıcılıq uğurları diləyirik.

Ədəbiyyat qəzeti.- 2006.- 8 dekabr.- S. 2.