Sənət yükü

Bu gün adı sənətsevərlərə yaxşı tanış olan Rafiq Quliyev yaradıcılıq yükünü 1980-ci ildə Ə.Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbini bitirəndən sonra daşımağa başlayıb. O vaxtdan boş dəqiqələrini molbert arxasında keçirməklə yanaşı, əsas iş saatlarını araşdırmalara, yaradıcı adamları üzə çıxarmağa həsr edib. Təyinatla o vaxtkı Mədəniyyət Nazirliyinin Elmi-Metodik Mərkəzində çalışmağa başlayan Rafiq Quliyev və onun rəhbərlik etdiyi təsviri sənət şöbəsi neçə-neçə sənətkarın, o cümlədən Sitarə Rəhimova (tikmə), Elmira Abbaslı (kukla), Qasım Qasımov (musiqi aləti), Qərib Sultanov (daşoyma), Tofiq Rəsulov (şəbəkə) və başqalarının gözəllik duyumunu xalqa çatdırıb, onların sənət şöhrətinin ölkənin sərhədlərini aşmasında və bütünlükdə Azərbaycan incəsənətinin təbliğində iştirak edib.
Ötən əsrin səksəninci illərindən “boş vaxtını” yaradıcılıqla doldurmağa çalışan Rafiq Quliyevin zaman-zaman sərgilənən kifayət qədər rəngkarlıq, qrafika və heykəltaraşlıq işləri vardır. Onun janr müxtəlifliyi ilə seçilən tablolarında ilk növbədə həyatımızın rəngarəngliyi və insanların təzadlı psixoloji yaşantılarının ifadəsi üstünlük təşkil edir. “Toy”, “Kənd qızları”, “Yaylaqda”, “Rəfiqələr”, “Arx kənarında” və “Söhbət” kimi süjetli kompozisiyalarında adət-ənənələrimizin yaşadılması, torpaq adamlarının gündəlik qayğısı, fərqli insan yaşantıları yaddaqalan ifadə vasitələri ilə təqdim olunub.
Rəssamın müharibə qəhrəmanı Cəmil Əhmədovun, el sənətkarı Aşıq Pərinin konkret, eləcə də müəyyən qədər bədii təxəyyülün məhsulu olan “Payız ovqatı”, “Kənd ağsaqqalı” və “Çoban” portretlərində müəllifin obrazlarına müraciət etdiyi şəxslərin daxili dünyasına nüfuzetmə bacarığı hiss olunur. Odur ki, öz dövrünün psixoloji yaşantılarına bələnmiş bu portretlər təsirli baxılır.
Rafiq Quliyevin qoynunda boya-başa çatdığı Cəbrayıl rayonunun Quycaq kəndini, eləcə də gəzib-dolaşmaqdan usanmadığı Azərbaycanın təbiət mənzərələrini əks etdirən tablolarında da ovqat ifadəsi güclüdür. “Kəndimiz”, “Xəzərin sahilində”, “Torpağın arzusu”, “Sınıq körpü” və “Xudafərin körpüsü” əsərlərində real həyatın, həm də özünün içində yaşatdığı gözəllik duyğularının ifadəsi qabarıq və duyulandır.
“Xudafərin körpüsü” və “Sınıq körpü” əsərlərində rəssamın çoxəsrlik tariximizi yaşadan abidələrimizə münasibətinin qayğı və narahatçılıq çalarları ilə bələnməsinin şahidi oluruq. Bu körpülər rəssam təfsirində bir vaxtlar birləşdirici rol oynamış, bu gün isə istifadəsiz qalan əhəmiyyətli ünsiyyət və təmas vasitələrinin bərpasının vacibdiyinə çağırış kimi qəbul olunur. Rəssam mühəndis-memar təxəyyülünün məhsulu olan bu abidələrə həm də bədiilik çalarları qatmaqla öz istəyinin ifadəsinə nail olub.
Natürmort janrına təsviri sənətdə zaman-zaman flamand, holland və fransızsayağı münasibət olsa da, Azərbaycan rəssamları, o cümlədən Rafiq Quliyev də maddi aləmi özünəməxsus baxış süzgəcindən keçirməyə çalışıb və uğurlu nəticələr əldə edib. Rəssamın payız güllərini meyvələrlə üz-üzə qoyması, şirə dolu qabı əhatələyən almalı-üzümlü süfrəni günəşli havaya “çıxarması”, çətirə dönmüş bahar çiçəkləri altında istiliyini hələ də saxlamağa çalışan bəyaz dəm çaydanını yalqızlıqdan “qurtarmaq” istəyi, yarımçıq qədəhin tənhalığını çeşidli meyvələrlə unutdurmaq niyyətinin ifadəsi gözoxşayan və duyğulandırıcıdır.
Hələ sovet dönəmində həmkəndlisi, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Cəmil Əhmdova öz kəndlərində abidə qoymaq istəyi ilə heykəltaraşlıq sənətinə gələn və bu arzusunu reallaşdıran Rafiq Quliyev, sonrakı illərdə sənət dostu Nəriman Tağıyevlə birlikdə mərmərə, qranitə və tunca hopmuş neçə-neçə əsər yaratmağa nail olmuşdur. Bu əsərlər arasında ümummilli liderimiz Heydər Əliyevə (Tovuz rayonu), Qarabağ uğrunda döyüşlərlə qəhrəmanlıqla döyüşərək şəhid olmuş kiçik qardaşı Fərhada, eləcə də neçə-neçə şəhidə və Milli Qəhrəmana həsr olunmuş heykəllər vardır.
Rafiq Quliyev həm də Bakıda Dəmiryolu İdarəsi və Texniki Universitet binalarının tacı rolunu oynayan dövlət atributlarının müstəqilliyimizə uyğun şəkildə və məzmunda yeniləşdirilməsinin təşəbbüskarı və icraçısı olmuşdur. Onun heykəltaraşlıq duyumunu şəhərimizi bəzəyən hovuzların bədii tərtibatında, xatirə medallarının, döş nişanlarının hazırlanmasında da görmək mümkündür. Ölkəmizdə son vaxtlar yaradılan Heydər Əliyev xatirə muzeylərinin bir çoxunun zövq oxşayan tərtibatı da onun təxəyyülünün məhsuludur.
Rafiq Quliyevin yaraldıcılığı ölkəitzdə olduğu kimi, onun hüdudlarından xeyli uzaqlarda da sənət xiridarlarına yaxşı tanışdır. Bu gün ABŞ, Türkiyə, İran, İtaliya, Almaniya, Rusiya, Estoniya, Avstriya və digər ölkələrin nüfuzlu kolleksiyalarını onun rəngkarlıq və qrafika əsərlərinin bəzəməsi bunun təsdiqidir. Həmin əsərlər rəssamla birlikdə onun vətəni Azərbaycanı da tərənnüm və təbliğ edir. Özü isə, nə qədər təəssüfləndirici olsa da, yurd həsrəti ilə yaşayır. Bir gözü nəmli-qəmli, bir gözü sevincli olan rəssam əli etüd çantalı möcüzəli Qarabağı, doğmu Quycağın küçələrini dolaşmağı, gözəllik qaynağı Ziyarət dağına yenidən göz qoyub ilhamlanmağı arzulayır. İnanmaq istərdik ki, o gün çox da uzaqda deyil...

Xalq qəzeti.-2006.-9dekabr.-S.6.