Nicat Əlisa

Dünya Musiqisinin 25 ən parlaq incisi

12. Asəf Zeynallı, “Ölkəm” və “Sual” romansları

Mən bilmirəm Allah və ya təbiət dahiləri niyə yaradır. Üstəlik, Asəf Zeynallı kimi onları qönçə ikən öldurəndə lap çaşıb qalırsan. Axı bu, nə varlığın, nə də təsəvvür edilən Allahın məntiqinə uyğun gəlmir. Əgər bu bir təsadüfün nəticəsidirsə və Allah burda bir rol oynamırsa, bu da deyilənlərə uyğun gəlmir. Amma mən bu işdə insanların doğuluşu və ölümündə xüsusilə onun müddətində heç cür Allahı qınaq obyekti saya bilmirəm. Bu sahə yəqin ki, əvvəlcədən onun maraq dairəsində deyil. Qətiyyən. Həyatada qalibiyyət və məğlubiyyətlər kimi, ömrün müddəti də tamamilə təsadüfi adlandırılan insan ağlının və davranışının nəticəsidir.

Aristotel təsadüfi hadisələri varlığa aid etmir. Asəf Zeynallının 23 yaşında Bakıdan uzaqlarda tif xəstəliyinə tutulub olması yay günündə soyuq hava kimi təsadüfi bir antitəbiilikdir.

Bütün günü hər yerdə, ictimai həyatın bütün dairələrində üzləri meymun və it üzündən çox az fərqlənənlər və qarşok məhsulundan başqa heç nə istehsal etməyən milyonlarla ikiayaqlı məxluqlar 60, 70, 80 il yaşasın, üzündən alicənablıq, nəciblik və işıq saçılan Asəf Zeynallı isə cəmi 23 il yasasın? Axı o, heç olmasa 10 il də yaşasaydı, nələr yaradardı. Çunki olümünə qədər yaratdıqları ancaq sanki Allahlar üçün yazılan gözəlliklər və zərifliklərdir.

Yox, onu Allah öldürməyib, çünki o, qatil deyil. "Ölkəm" və "Sual" romansları bütün gözəlliklər kimi xalq üçün yaradılmayıb. Küçədə, bazarda, lap məktəblərdə və idarələrdə nə qədər adamdan bu gün soruşsan ki, "Sual" romansını bilir və ya eşidibmi, deyəcak ki, yox. Bəli, çünki bu romans xalq və kütlə üçün yaradılan qida deyil.

Ümumiyyətlə, hətta deyərdim ki, artıq bizim gənclər, lap musiqi ilə məşğul olanlar üçün də "Sual " romansı, onun gözəlliyi və zərifliyi Çin musiqisi kimi yabançi və mənasızdır. Çünki onlar üçün doğmalıq və gözəllik artıq bayağılıqdadır.

Zövqsüzlük, bayağılıq, uzun-uzadı ucuz sızıltılar, çəpiş mələmələri - xalqımızın və gəncliyimizin bu günkü musiqi qidasıdır.

Əgər Azərbaycana 2-3 gözəl mahnı və musiqi həsr olunubsa, onun har iki mənada birincisi "Ölkəm" romansıdır. Ondan parçalar radio və televiziya verilişlərində hələ arabir eşidilir, "Sual" tamamilə unudulub, Bitlz kasetlari isə 30-40 il keçməsinə baxmayaraq, hələ də dəbdədir. Bilirsizmi niyə? Çünki küçələr romansın pərəstiş obyekti olan məxluqlarla doludur. Qiyməti də 100 dollar.

Meyvə agacları, bostan məhsulları calaq olunub yeni, gözəl sortlar almır, insan övladları isə yox. Halbuki həyatın gələcək saflığı, təbiiliyi, ucalığı üçün burda daha çox lazımdır. Axı bütün dünyada nəsillər dəyişdikcə cırlaşma daha da artır.

Artıq Almaniya və Fransada Nişte və Lebonlar doğulmur, eləcə də Motsart və Bethovenlər.

Qədim Yunanıstanda Olimpiya oyunları zamanı Platon stadiona girəndə bütün xalq və tamaşaçılar ayağa qalxıb onu alqışlayarmış.

Ədalətsizlik hər yerdə olub, belə ki, Balzak 3 dəfə Fransa Akademiyasına namizədliyini irəli sürsə də, heç birində keçməyib, amma o vaxt akademik olanların kimliyini bu gün heç cür müəyyən edə bilmirlər.

Bununla bela, heç yerdə bizdəki qədər eşşəklər xosbəxt deyil. Bu da təbiidir.

Bəli, Asəf Zeynallının cəmi bir konsertlik əsərləri var. Axı o, cəmi 23 il yaşayıb. Amma bu əsərlər, onun uşaq pyesləri hər dəfə səslənəndə şəxsən mən özümü yayda ən uca yaylağa düşmüş kimi hiss edib təmizlik və saflıqdan üşüyürəm.

Amma "Sual" romansi... adamı yandırıb cızdağını çıxarır.

Hüriyyət.- 2006.- 11-13 dekabr.- S. 7.