Qaliboğlu E.

 

Seyfəddin Mənsimoğlunun  Metaforası

 

"Metafora real gerçəklikdən doğulur"

 

Tanınmış xəttat Seyfəddin Məmmədvəliyevin "Metafora" adlı ağac üzərində xəttoyma işlərindən ibarət əsərlərinin toplusu işıq üzü görüb. Bukletdə sənətkarın 24 orijinal əsərinin nəfis fotosu verilib. S.Məmmədvəliyev Cəbrayıl rayonunun Böyük Mərcanlı kəndində anadan olub. Ə.Əzimzadə adına Bakı Rəssamlıq Məktəbini bitirib. 3 il kənd məktəblərində rəsm rəsmxətt müəllimi işləyib. Sonradan Bakıya gəlib, ömrünün müəyyən mərhələsində fotoqrafıq sənəti ilə yanaşı ağac üzərində xəttoyma ustalığı da əsas yer tutub. Bu gün Seyfəddin müəllim həyatını bu sənətsiz qətiyyən təsəvvür edə bilmir. Onun sənətini davam etdirən xeyli tələbəsinin olması həm bacarıqlı müəllim olmasından xəbər verir.

Onun aləmində metafora real gerçəklikdən doğulur. Bütün əsərlərində sanki bir şeriyyət var. Cansız ağac parçalarına nəfəs verərək tanınmış imzaları, ibrətamiz fikirləri müxtəlif harmonik biçimlərdə canlandırmaq Seyfəddin müəllimin özünü bu sahədə tapmasına gözəl sübutdur. O, bu sənəti oğluna da öyrədib. Topludakı 5 işi oğlu Firidunla birgə işləyib.

Onun hər bir işi ayrıca təhlil edilməyə layiqdir. Şübhəsiz, müəyyən dövrdən sonra bu əsərlər xüsusi olaraq tədqiqata cəlb ediləcək. Hazırda onun bir çox əsərləri dünyanın müxtəlif ölkələrində sərgilənir. Azərbaycana gələn qonaqlar sənətkarın əsrlərinə baxarkən heyranlıqlarını gizlədə bilmirlər. Məcələn, belə əsərlərdən birində-ellips biçimli yonulmuş qoz ağacı üzərində "Məhəmməd Füzuli" sözü yazılıb. Digər bir əsərdə-dairəvi qoz ağacından olan səkkizbucaqlı medalyonun üzərində isə Füzulinin məşhur "Şəbi-hicran yanar canım, tökər qan çeşmi-giryanım" beyti yazılıb.

Materialı qozdan olan digər bir əsərdə isə "Üzeyir Hacıbəyov" yazılıb. İşin yuxarı hissəsində musiqi lirası yonulub. Şah İsmayıl Xətaiyə həsr olunmuş əsərdə isə maraqlı kompozisiya var. Çevrənin yuxarı hissəsində Xətainin hikmətli sözlərindən seçmələr işlənib. Aşağıda isə biri-birini kəsən qılınc qələm zərif ornament üzərində üst-üstə düşür.

Digər bir əsərin - rəhilin biçimi çox maraqlıdır: üzərinə kitab qoyulanda onun istiqaməti dəyişilir, maili vəziyyət yaranır. Seyfəddin müəllim deyir: "Qədim rəhillər elə hazırlanırdı ki, kitab üstünə qoyulanda ona ancaq yuxarıdan baxmaq olurdu. Hazırda bu əsər Berlində İslam mədəniyəti muzeyinin Azərbaycan bölməsində saxlanılır".

Xaqani Şirvani, Hüseyn Cavidə həsr edilmiş əsərlər çox maraqlı, düşündürücüdür. Mövlana Cəlaləddin Rumi Şəms Təbriziyə həsr edilmiş əsər isə sənətkarlıq baxımından daha heyranedicidir: bir çevrədə hər ikisinin adı güzgülü (qarşı-qarşıya) işlənib. "Cəlaləddin", "Şəmsəddin", "Rumi" "Təbrizi" sözləri elə yazılıb ki, biri-birinin təkrarı kimi görsənir. Kənar hissələrdə hər ikisinin hikmətli sözləri yazılıb. Yaxud da hindi-türk imperatorluğunu quran Babur şaha həsr olunmuş əsərdə onun bu fikri yazılıb: "Ey miyanə əmiri, türklərlə qovğaya girmə, türklərin çevikliyi qəhrəmanlığı hamıya məlumdur". Topluda hər bir əsər haqqında Azərbaycan türkcəsində, ingiliscə ərəbcə qısa bilgi verilib

 

Xalq cəbhəsi.- 2007.- 15 iyun.- S. 15.