Musa Yaqub yaradıcılığı Allahverdi Eminovun nəzərində

Tanınmış yazıçı-publisist Allahverdi Eminovun “Musa Yaqubun poeziyası” adlı kitabı işıq üzü görüb. Kitabda şair Musa Yaqubun yaradıcılığı, ömrünün ən diqqətçəkən səhifələri nəzərdən keçirilib. Müəllif “Mühitin rəngi: Yollar geri qayıdır” başlıqlı yazıda Musa Yaqubla ilk tanışlıq illərini və şairin qısa tərcümeyi-halını qələmə alıb. “Musa Yaqubla yaxın yoldaş, uzaq dost deyiləm. Yəqin ki, bu, mühitlə bağlıdır. İnsan həyatı yollarda, regionlarda, olaylarda, gümanlarda, həqiqətlərdə keçir. Amma... qələm dostlarım, həmkarlarım bilirlər ki, Musa Yaqubun poeziyasının pərəstişkarıyam, şəxsiyyətinə dərin hörmətim var”. Yazar ötən əsrin M.Yaqubun yaradıcı taleyində dərin izlər buraxdığını qeyd edib: “Musa Yaqub həyatının fəlsəfəsini yaşadı, daxilində bir qəhqəhə də çəkdi və əqidəsindən dönmədi, oxucuları silkələyən şeirlərini qələmə aldı”. A.Eminov Musa Yaqubun təbiətdən ilham alaraq yazdığı “Qış lövhələri”, “Damla”, “Lalə”, “Güllə gəzdirən maral”,”Həyat və sükut” şeirlərini 60-cı illərin ilk beş ilinin məhsulları olduğunu nəzərə çatdırıb. Müəllif “Qış lövhələri” şeirinin özünəməxsus cəhətlərindən söz açıb. O, şairin torpağa bağlılığını, bərəkətləşməsini, halallaşmasını onunu poetik qüdrəti kimi dəyərləndirib və Musa Yaqubun şəxsiyyətilə balı bir nüansı vurğulayıb: “Səmimiyyətli, oxucu qılığına girməyi xoşlayan, oxucularından çəkinməyən bir insandır”. A.Eminov M.Yaqubun içindən kövrələn və kükrəyən bir şair olduğunu qeyd edib. “Estetik ideal: Zamanın sözlə vuruşu” yazısında müəllif poetik pafosdan söhbət açıb. Yazar estetik qavrayış tərzi haqqında yazıçı və ədəbiyyatşünas Mehdi Hüseynin “Yazıçılar insanları bədii obrazlarla – insan obrazları ilə tərbiyələndirirlər; onlar parlaq, canlı, təsirli nümunələr yaradaraq oxucuları öz arxalarınca aparırlar” və Rəsul Rzanın “Şairlik çətin peşədir, o insan qəlbinin bir hissəsini deyil, hamısını tələb edir, həris bir varlıq kimi əqlin, zehnin, hissin töhfələrindən doymaq bimir” fikirlərinə əsaslanıb. A.Eminov M.Yaqubun “Çörək pulu”, “Apar məni bu ümidin dalınca” şeirlərindəki ictimai motivləri önə çəkib. Şairin öz şeirlərində cəmiyyətdə gedən qlobal proseslərə toxunduğunu, insanların təbəqələşməsindən duyduğu narahatçılığını vurğulayıb. Müəllif “Təbiətin görümü: Duyumun, qavramanın fəlsəfəsi” bölümündə Musa Yaqub poeziyasında təbiətin və onun rənglərinin yaratdığı qeyri-adi harmoniyadan bəhs edilir: “Şair təbiətin bu görünümlərinin zahiri təsvirini vermir, hər bir anlamın ruhunu tutur və danışdırır”. “Bir yaz gecəsində” , “Bu yazı da gördük”, “Uzaqda dənizdə bir işıq yanar”, “Babadağ”, “Dağlar məni qəbul edin” və digər şeirlərinin şairin zəngin təxəyyülünün məhsulu olduğu vurğulanır. M.Yaqubun poeziyasının məhəbbət mövzusundan da yan keçmədiyini qeyd edən müəllif yazır: “Musa Yaqub məhəbbət anlamını platonik, əlçatmaz zirvədə axtarmır... məhəbbət onun içindədir, vücudundadır. Hər şeiri yazanda məlaikələr tək çiyinlərinə qonur”. A.Eminov kitabın digər səhifələrində yer alan “Şairlik iddiası: Şeirin dəqiq əlamətləri”, “İki qəlb iki dünya: İlk poeması və başqaları”, “Ruhi təzahür: Şeirin həqiqət axtarışı” başlıqlı yazılarında şairin emosiyalarını, onunu poeziyasındakı bədii faktları, ritorika və lirizmi ön planda verib. Kitabda Musa Yaqubun şeirləri, xatirə şəkilləri də öz əksini tapıb. Nəşrin sonunda müəllif “Son sözün yerinə” yazısında şairlə olan müsahibəsindən fraqmentlərə yer verib.

Günel MUSAYEVA

525-ci qəzet.- 2010.- 14 aprel.- S.7.