“Azərbaycanlılarla görüş yaddaşımda ən gözəl xatirə olaraq qalacaq”

SƏFİR MASAMİTSU OKİ: “AZƏRBAYCANDA İŞLƏMƏYİ ÇOXDAN ARZU EDİRDİM”

Yaponiya ilə Azərbaycan arasında bütün sahələrdə münasibətlər inkişaf etməkdədir. Rəsmi Tokio Azərbaycanla siyasi, iqtisadi, mədəni və digər sahələrdə əməkdaşlığa xüsusi önəm verir. Yaponiyanın Azərbaycandakı səfiri Masamitsu Oki “525”ə müsahibəsində münasibətlərin hazırkı durumundan danışıb.

– Cənab səfir, əvvəlcə istərdim Yaponiya-Azərbaycan əlaqələrinin bugünkü durumu barədə fikirlərinizi bildirəsiniz. Rəsmi Tokio əlaqələrin səviyyəsindən razıdırmı?

– Hazırda Azərbaycanla Yaponiya arasında müxtəlif sahələrdə əlaqələr yüksək səviyyədədir. Cənab prezident İlham Əliyevin 2006-cı ilin mart ayında Yaponiyaya etdiyi səfərin nəticəsində onsuz da yüksək səviyyədə olan əlaqələrimiz daha da təkmilləşdirildi. Həmin səfər zamanı qəbul edilən birgə bəyannamə ikitərəfli əlaqələrin gələcək istiqamətlərini müəyyənləşdirmiş oldu.

Hazırda ölkələrimiz arasında yüksək səviyyəli görüşlər həyata keçirilməkdədir. Biz Xarici İşlər Nazirlikləri arasında siyasi dialoq təşkil etmişik.

İstərdim ki, ölkələrimiz arasında olan əla münasibətlərin inkişafını nəinki iqtisadi və siyasi sahələrdə, o cümlədən mədəniyyət, idman, turizm, və ətraf mühit kimi sahələrdə də tətbiq edək.

– Yaponiyanın xarici siyasətində Azərbaycan hansı yeri tutur?

– Yaponiya və Azərbaycan demokratiya, hüquq normaları, bazar iqtisadiyyatı kimi eyni dəyərləri bölüşürlər. Həmçinin Azərbaycan Qafqaz regionunun sabitliyinin təminatçısıdır. Mənim fikrimcə, Yaponiya və Azərbaycanı təmsil edən yüksək vəzifəli dövlət rəsmilərinin qarşılıqlı səfərləri ölkənizin inkişafına yönəlmiş əhəmiyyətli iqtisadi, texniki əməkdaşlıq Yaponiyanın xarici siyasətində Azərbaycanın vacib yer tutduğunun aydın göstəriciləridir.

– Siz mədəniyyət və digər sahələri qeyd etdiniz. Mədəni əlaqələri necə dəyərləndirirsiniz?

– Azərbaycan və Yaponiya arasında qarşılıqlı mədəni əlaqələr olduqca fəaldır. Onu da qeyd edim ki, son zamanlarda Azərbaycanla Yaponiya arasında mədəni mübadilə kifayət qədər intensivləşib. Mədəniyyətimizi sizin xalqa tanıtmaq üçün çox vasitələrdən istifadə edirik. Məsələn, ənənəvi yapon musiqisi, gül-çiçək düzülüşü (İkebana), yapon çay mərasimi ilə bağlı tədbirlər keçirmişik. 2009-cu ilin noyabrında Rus Dram Teatrında yapon musiqiçilərin çıxışı maraqla qarşılandı. Bundan başqa, Bakı Dövlət Universitetində, Xəzər və Qafqaz universitetlərində “Yaponiya günü” keçirmişik. Müxtəlif məktəblərdə oriqami dərsləri (oriqami – kağızdan quş, qayıq və başqa fiqurlu qatlamalar düzəltmək – yapon xalq incəsənətidir) keçmişik. Gələcəkdə də bu fəaliyyəti davam etdirəcəyik. Bu ilin payızında isə Azərbaycanda “Yapon kinosu günləri” keçirməyi planlaşdırırıq.

Səfirlik Azərbaycanda yapon mədəniyyətini tanıtdırmaq üçün bir çox mədəniyyət təşkilatları ilə əməkdaşlıq edir. Onu da deyim ki, Tokiodakı Azərbaycan səfirliyi yaponlara Azərbaycan mədəniyyətini təqdim etmək üçün layihələr həyata keçirir. Mən özüm isə Yaponiyada olduğum vaxt Azərbaycan və onun mədəniyyəti haqqında danışıram. Gələcəkdə ölkələrimiz arasında mədəni əməkdaşlığın genişlənəcəyinə ümid edirəm və Yaponiya səfirliyi olaraq bu yöndə səylərimizi əsirgəməyəcəyik.

Mənim istəyim odur ki, daha çox azərbaycanlı Yaponiyaya səfər edib müasir Yaponiya və onun ənənəvi mədəniyyətinin şahidi olsun. Digər tərəfdən, istəyirəm ki, daha çox yapon Azərbaycana gəlib bu ölkənin təbiətini və qonaqpərvərliyini görsün və layiqincə qiymətləndirsin. Hazırda çox az yaponiyalı Azərbaycan dilində oxumağı, danışmağı və ya yazmağı bilir və çox az azərbaycanlı da yapon dilində danışır. Qeyd edim ki, Azərbaycan dili biz diplomatlar üçün çox vacibdir. Mən Azərbaycan dilində danışanda insanlar bizimlə daha ünsiyyətcil olurlar. Xüsusilə də bölgələrdə, kənd yerlərində xarici ölkə səfirlərinin yerli əhali ilə Azərbaycan dilində danışması çox faydalıdır. Azərbaycan dilində mükəmməl bilməsəm də, gündəlik adi danışıq üçün əziyyət çəkmirəm. Yeri gəlmişkən, bizim dillərimiz arasında oxşarlıqlar var. Mən ilk dəfə türk dilini öyrənəndə bunu görmüşəm.

Məsələn, qrammatikada iki dilin cümlə quruluşu, demək olar ki, eynidir. İngilis dilində deyilir: “Mən gedirəm məktəbə”. Amma türk və yapon dillərində deyirik: “Mən məktəbə gedirəm”. Hazırda səfirliyimizdə çalışan 11 yapondan 5-i Azərbaycan dilində danışır.

Biz yapon ədəbiyyatının, yazıçılarımızın əsərlərinin peşəkar tərcüməçi tərəfindən Azərbaycan dilinə tərcümə olunmasını istəyirik. Bəzi tanınmış yapon yazıçılarının əsərləri ingilis və rus dillərinə tərcümə olunub və Azərbaycan oxucularına tanışdır. Məsələn, bu yaxınlarda Azərbaycanın birinci xanımı Mehriban xanım Əliyeva mənə dedi ki, o, Haruki Murakaminin əsərlərini mütaliə etməyi sevir. Mehriban xanımın bu sözləri məni çox həvəsləndirdi. Biz tərcümə üçün mütəxəssis tapmalıyıq.

– Cənab səfir, Azərbaycana gələnə qədər ölkəmiz haqqında hansı məlumata malik idiniz?

– Mən təxminən 10 il əvvəl Türkiyədə işləyərkən orada bir neçə azərbaycanlı ilə tanış olmuşdum. İlk dəfə onların vasitəsilə Azərbaycan haqqında, bu ölkənin mədəniyyəti barədə məlumat almışdım. Sonra ilk dəfə Azərbaycana turist səfərinə gəldim. O vaxt ölkənizin özünəməxsus ənənələri, Bakıdakı İçərişəhər kimi mədəni irsi mənə dərin təsir bağışladı. Sizin xalqınızın qonaqpərvərliyi və istiqanlılığı da məndə zəngin təəssürat yaratmışdı.

Həmin vaxtdan Azərbaycan yaşayıb işləmək istədiyim ölkələr siyahısında ilk sıralarda yer tutdu. Onu da deyim ki, həmin vaxtdan keçən 10 il ərzində Azərbaycan çox inkişaf edib. Yaxşı yollar, təzə binalar inşa edilib. Amma Azərbaycan xalqının istiqanlılığı və qonaqpərvərliyi dəyişməz olaraq qalıb ki, ölkədə də ən çox sevdiyim cəhətlər məhz budur.

– Azərbaycanda yaşadığınız illər sizə imkan verir ki, insanlar arasında oxşar və fərqli xüsusiyyətləri seçə biləsiniz. Bu baxımdan özünüzü Azərbaycanda necə hiss edirsiniz?

– Mənim fikrimcə, ən maraqlı məqam Azərbaycanla Yaponiya insanları arasında oxşar cəhətlərin olmasıdır. Bu baxımdan biz oxşar dəyərləri və ənənələri bölüşürük: yaşlı insanlara ehtiram, möhkəm ailə telləri, əcnəbilərə qonaqpərvər münasibət. Mən hesab edirəm ki, bu maraqlı faktdır ki, İpək yolunun şərqində və qərbində oxşar ölkələr yerləşir və bu nöqteyi-nəzərdən Azərbaycan və Yaponiya oxşar dəyərləri, ənənələri bölüşürlər. Bu baxımdan mən Azərbaycanda özümü çox rahat hiss edirəm. Xüsusilə kəndlərdə qalmağı xoşlayıram. Mən həmçinin Azərbaycan toylarını xoşlayıram. İnsanlar rəqs edir və xoşbəxt görünürlər. Yaponiyada toylar sakit keçir, sizdə isə daha səs-küylü olur. Ona görə də mən Azərbaycan toylarını bəyənirəm.

– Siz böyük bir ölkəni diplomat kimi təmsil edirsiniz. Yəqin ki, boş vaxtlarınız az olur. Bizim teatr və konsert salonlarına necə, getməyə vaxt tapırsınız?

– Mən musiqi, rəqs və teatrları sevirəm. Çox vaxt klassik musiqini dinləmək üçün Filarmoniyaya gedirəm. Heydər Əliyev sarayında konsertlərə həvəslə gedirəm. Bakıda olduğum müddətdə Alim Qasımov və onun qızının iştirakı ilə muğam konsertində olmuşdum. Bundan başqa, “KVN”in (Şən və Hazırcavablar Klubu) tamaşasına da baxmışam. Deyim ki, tamaşalar Azərbaycan dilində idi və mən ancaq 20-30 faiz başa düşürdüm. Buna baxmayaraq, çox gülməli idi və tamaşadan zövq aldım.

– Azərbaycanla Yaponiya arasında turizm əlaqələrinin səviyyəsini necə qiymətləndirirsiniz?

– Düşünürəm ki, turizm sahəsində əlaqələrimizi inkişaf etdirə bilərik. Mən istərdim ki, daha çox azərbaycanlı Yaponiyaya səfər etsin və müasir Yaponiyanı, onun ənənəvi mədəniyyətini başa düşsün. Həmçinin istərdim ki, daha çox yapon Azərbaycana gəlsin və bu ölkənin gözəl təbiətini, mədəniyyətini görsün, qiymətləndirsin. Hazırda Azərbaycana o qədər çox yapon turisti gəlmir. Düşünürəm ki, bu sahədə Azərbaycan tərəfinin bəzi işlər görməsi lazımdır. Məsələn, çoxlu otel tikməlidir. Əsas iş isə turizm sənayesində çalışan insanların treninq məşğələləri keçmələridir. Bundan başqa, biz də Yaponiyada ictimai əlaqələr işinin fəaliyyətini gücləndirməliyik. Əgər bunlar edilsə, ölkəyə çoxlu sayda yapon turisti gələr. Çünki Azərbaycan cəlbedici ölkədir. Yaponlar zəngin mədəniyyətə, ənənələrə malik ölkələrə səfər etməyi sevirlər. Əminəm ki, gələcəkdə Azərbaycana turist səfərinə gələn yaponların sayı artacaq.

– Yapon investorları Azərbaycanın qeyri-neft sektoruna maraq göstərirlərmi?

– Azərbaycan qeyri-neft sektorunun inkişafı üçün böyük potensiala malikdir. Biz ümid edirik ki, sözügedən sektora sərmayə qoymaq məqsədi ilə daha çox xarici investor cəlb etmək üçün Azərbaycan rəqabətli biznes şəraitini təmin etməklə öz səylərini davam etdirəcək. İnvestorlar müxtəlif ölkələri müqayisə edərək investisiya imkanlarını axtaracaqlar və bunu nəzərə alaraq Azərbaycanın qonşu ölkələrlə müqayisədə cəlbedici bazara malik olması zəruridir. Bu baxımdan çoxlu hazırlıq işi görmək lazımdır. Mənim fikrimcə, onlardan birincisi insan resurslarının inkişafıdır. Əsasən, xidmət sənayesində.

– Ölkəmizdə olduğunuz müddətdə vaxt tapıb maraqlı yerlərə səyahət edə bilmisiniz?

– Mən inkişafa yardım layihələrinin yerinə yetirilməsi çərçivəsində və öz şəxsi səyahətlərimlə bağlı Azərbaycanın bir çox yerinə səfərlər etmişəm. Ölkənizin bütün yerlərində gözəl mənzərələr var. Misal üçün, Xınalıq kəndi həm ənənələr və qonaqpərvərlik, həm də qeyri-adi mənzərə baxımından xüsusi bir məkandır. Masallının İstisu bulaqları isə mənə Yaponiyadakı isti bulaqları xatırlatdı. Qubada və İsmayıllıda olan geniş meşələr xoşuma gəldi. Şəki də gözəl tarixi şəhərdir və mən onu Azərbaycanın Kiotosu adlandırıram.

İki il əvvəl Şəkiyə səfər edəndə gördüm ki, şəhərin çayı zibil ilə çox çirklənib. Biz orada çayı təmizləmə layihəsi həyata keçirməyə qərar verdik. Bu yaxınlarda layihə tamamlanacaq və mən çox xoşbəxtəm ki, bu işə töhfə verə bilmişəm.

Keçən ay İsmayıllıda tullantıların idarə edilməsi ilə bağlı bizim bir başqa ekoloji layihəmiz müvəffəqiyyətlə həyata keçirildi. Keçən il həmçinin İsmayıllıda yaponiyalı bağban tərəfindən “Yapon bağı” salındı. Əgər siz İsmayıllıya getsəniz, “Yapon bağı”na baş çəkməyinizi tövsiyə edirəm.

Azərbaycanın bölgələrinə çoxlu səfərlər etmək niyyətindəyəm, çünki maraqlı insanlarla görüşməyi və unudulmaz mənzərələrlə rastlaşmağı davam etmək istəyirəm. Bakıda dənizkənarı bulvarı, Fəvvarələr meydanı və İçərişəhər kimi gözəl yerlərdə gəzməyi xoşlayıram. Bulvar və Fəvvarələr meydanı təmirdən sonra xüsusilə əsrarəngiz olub.

– Azərbaycan milli mətbəxi ilə aranız necədir?

Azərbaycanlıların ətlə birlikdə çoxlu tərəvəz yemələri çox gözəl ənənədir. Azərbaycanda yaşadığım 3 il müddətində 5 kiloqram kökəlmişəm. Ona görə ki, milli yeməklərinizi çox yeyirəm. Ən çox sevdiyim yeməyiniz səbzə-plovdur. Mən onu hər həftə yeyə bilirəm. Buğlama isə ikinci sevimli yeməyimdir.

– Ölkəmizi tərk edərkən xatirə olaraq özünüzlə nə aparmaq istərdiniz?

– İnsanlarla görüş yaddaşımda ən gözəl xatirə olaraq qalacaq. Bundan əlavə, xatirə olaraq Azərbaycan xalçası, rəsm əsərləri, fotolar götürəcəm. Çox sevdiyim kəkotu və fındıq da aparmağı planlaşdırıram.

P.SULTANOVA

Yeni Azərbaycan.-2010.- 21 avqust.- S. 9.