Bizim müəllim

Öz şəxsiyyətinin, elmi və bədii yaradıcılığının miqyası və mahiyyəti etibarilə Kamal Abdulla bu gün Azərbaycanın mədəni sərvətidir. Mən bunu vicdan rahatlığı ilə söyləyirəm.

Onunla hələ Moskvada yaşadığım vaxtlarda qiyabi tanış olmuşdum. Tələbə yoldaşım Murad Köhnəqalanın otağında Kamal Abdullanın “Gizli Dədə Qorqud” kitabını gördüm və oxumaq üçün götürdüm. 90-cı illərdə milli şüurun intibahı dövrü yaşanırdı, biz Azərbaycanın etnik, tarixi-mədəni irsi ilə bağlı ədəbiyyatları acgözlüklə oxuyur, öyrənib-bildiklərimiz haqqında davamlı müzakirələr aparırdıq. Qısa zamanda Kamal Abdullanın “Gizli Dədə Qorqud” əsəri azərbaycanlı və digər türkəsilli tələbələrin maraqlandığı və sevə-sevə oxuduğu bir kitaba çevrildi. Hələ filologiyada komparativistika haqqında təzə-təzə nələrsə eşitməyə başlamışdıq, Kamal Abdulla isə, epik mətni fəlsəfi-kulturoloji aspektdən təhlil etməklə, Dədə Qorqud süjetləri və digər xalqların populyar epik süjetləri arasında müqayisəli araşdırmalar aparmaqla, bu nadir mədəniyyət incisinin ontoloji təbiətini açmaqla tamam fərqli bir əsər ortaya qoymuşdu. Sonralar, onun çoxşaxəli yaradıcılığı ilə yaxından tanış olduqca, Kamal Abdulla dünyası haqqında qənaətlərim daha konkret mahiyyət kəsb etməyə başladı.

Onun hazırda təkcə Azərbaycanda deyil, ölkəmizin hüdudlarından çox-çox uzaqlarda geniş populyarlıq qazanmış “Yarımçıq əlyazma” romanı haqqında, əsər hələ əlyazma halındaykən, ilk rezensiyanı “(Yarımçıq əlyazmalar və bütöv inanclar”) mən yazmışdım və əsərin gələcək taleyi ilə bağlı orada səsləndirdiyim proqnozlar tamamilə doğrulduğu üçün çox məmnunam. Kamal Abdullanın bu yaxınlarda tamamladığı trilogiya (“Yarımçıq əlyazma”, “Sehrbazlar dərəsi”, “Unutmağa kimsə yox” romanları) son dövr Azərbaycan ədəbiyyatının gerçək hadisəsidir. “Yarımçıq əlyazma”da, bildiyimiz kimi, ol zamanlardan – Dədə Qorqud dövründən, “Sehrbazlar dərəsi”ndə Ortaçağ hadisələrindən, sonuncu, “Unutmağa kimsə yox” romanında isə bu günkü gedişatdan bəhs edilir.

Kamal Abdulla bu xronoloji ardıcıllığı gözləməklə yalnız estetik mülahizələrdən çıxış etmir. Bu trilogiya cəmiyyətimizin tarixi evolyusiyasının son dərəcə maraqlı, özünəməxsus şərhidir. Kamal Abdullanın istedadlı insanlara, bədii yaradıcılığı işıqlı perspektivlər vəd edən gənclərə münasibəti onun artıq hər kəsə bəlli olan ədəbi kimliyinin bir parçasıdır. Gənclər onu öz aralarında sadəcə “Müəllim” deyə çağırırlar və bu, razılaşın ki, onun haqqında çox şey deyir.

Mən Kamal Abdullanı 60 illik yubileyi münasibətilə təbrik edir, öz tükənməz enerjisi ilə yürüdüyü bu mübarək yolda yeni-yeni uğurlar arzulayıram.

Etimad BAŞKEÇİD yazıçı

525-ci qəzet.- 2010.- 11 dekabr.- S.19.