Sevda İbrahimova haqqında düşündüklərim

DƏYƏRLİ BƏSTƏKARIMIZIN 70 İLLİYİNƏ HƏSR OLUNAN YARADICILIQ GECƏSİLƏ BAĞLI TƏƏSSÜRATLARIM ƏSASINDA

2010-cu il fevralın 19-da Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqı Üzeyir Hacıbəyli adına kamera musiqisi salonunda respublikanın xalq artisti, Bakı Musiqi Akademiyasının professoru, bəstəkar Sevda İbrahimovanın 70 illik yubileyinə həsr olunmuş yaradıcılıq gecəsi keçirib. Bu gecəni, bəstəkarın konsertdə səslənən əsərlərindən birinin adıyla, “Əzizlərimin xatirəsinə” adlandırmaq olardı. Mövzunun dramatik və faciəvi xüsusiyyətinə, yönünə baxmayaraq, musiqidən gələn səmimilik, melodiklik, işıq, dinləyicilərə bir istilik, xoş əhval-ruhiyyə, gözəl axşam bəxş etdi. Sevda xanım müxtəlif illərdə dünyasını dəyişmiş əzizlərinin xatirəsini uca tutaraq onlara musiqi əsərləri ithaf edib. Bu gecədə də ilk öncə bəstəkarın babasına həsr etdiyi “Qurbansız qalan tarım” kamera əsəri səsləndi (sözləri İslam Səfərlinindir, ifa edirdilər: Azərbaycan Dövlət simli kvarteti, Gülnaz İsmaylova – soprano, Həsən Ənami – tenor, Vüsal İskəndərzadə – tar, piano arxasında isə müəllif özü əyləşmişdi). Konsertdə səslənən ikinci əsər bəstəkarın atası, görkəmli yazıçımız Mirzə İbrahimovun sözlərinə yazdığı “Laylay” oldu (ifaçılar yenə Azərbaycan Dövlət Simli kvarteti, Fəridə Məmmədova (soprano), pianoçu müəllif özü idi). “Əhval-ruhiyyələr” silsiləsindən pyeslərini isə Sevda xanım anasına – mərhum Sara xanımın xatirəsinə ithaf edib. Əsəri o, anası hələ xəstə olduğu vaxt yazıb. Pianoçu Ülviyyə Hacıbəyova bəstəkarın o dövrdə keçirdiyi dramatik hissləri, əhval-ruhiyyəsini çalğısında ifadə edə bildi. Bu silsilədən olan “Məhəbbət işığı” adlı pyeslər bəstəkarın ömür-gün yoldaşı Arif müəllimin əziz xatirəsinə ithaf edilib. Əsərdə ifadə olunan nisgilli hisslər, görünür, pianoçu M.Adıgözəlzadənin keçirdiyi hisslərlə üst-üstə düşdüyünə görə (o da bu günlərdə əzizini itirmişdi) xüsusilə təsirli səsləndi. Allah dünyasını dəyişənlərə rəhmət eləsin, qəbirləri nurla dolsun!

Bəstəkarın musiqisindən gələn təbiilik və ilıq hisslərlə bərabər, onlarda bir bənzərlik də hiss olunurdu, bu da, görünür, mövzunun ümumiliyindən irəli gəlirdi.

Adlarını çəkdiklərimizlə bərabər, konsertdə bəstəkarın digər kamera instrumental və vokal əsərləri səsləndi. “Sənin səadətin” “Deyir gözün”, “Ceylaya” “Azərbaycan təranələri”, “Yaşa, ülvi məhəbbətim”, “Necə sevməyim səni”. İfaçılar Gülnaz İsmayılova və Həsən Ənamidən başqa Ceyla Seyidova, Aleksey Miltix, Kəmalə Neymanova, Elnara Kəbirlinskaya, Səbinə Əsədova, Anar Şuşalı və Nərgiz Əlyarova idilər. Bu gözəl ifaçılar sırasında yaşca onlardan xeyli kiçik olan skripkaçı Ceyla Seyidova bəstəkarın ona həsr etdiyi əsəri böyük məharətlə (ilk dəfə) ifa edərək hamını riqqətə gətirdi.

Konsert zamanı yanımda oturan Sevda xanıma dedim ki, görünür, ifaçılar Sizi çox sevirlər, çünki hamısı əsərlərinizə böyük qayğı, məhəbbətlə yanaşmış və onları bacarıqla, səmimi qəlbdən ifa etmişlər. Sevda xanım gülümsəyərək, mənimlə razılaşdı.

Salon ağzına qədər tamaşaçı ilə dolu idi. Onlar müəllifi hərarətlə alqışlayırdılar, bəstəkara gül dəstələri bağışlayırdılar.

Sonda çıxış edən Sevda xanım konsertin təşkilinə görə Bəstəkarlar İttifaqına, qurumun sədri Firəngiz xanım Əlizadəyə öz təşəkkürünü bildirdi, onun çıxışından kövrəldiyini söylədi və həmişəki kimi unudulmaz müəllimi Qara Qarayevi minnətdarlıq hissi ilə yad etdi. O, Qara müəllimin ruhuna minnətdarlığını bildirərkən mən də Qara Qarayevlə görüşlərimdən birini xatırladım. O vaxtlar mən Qara Qarayevin elmi-publisistik əsərlərinin məcmuəsini çapa hazırlayırdım. Axı Qara Qarayev böyük bəstəkar olmaqla bərabər, həm də böyük alim idi. O, ensiklopedik biliyə, fəlsəfi ümumiləşdirmələrə, geniş erudisiyaya, zəngin dünyagörüşünə, iti zəkaya malik idi. AMEA-nın həqiqi üzvü idi. O, dünya musiqi elminin son nailiyyətlərini böyük dəqiqliklə öyrənmiş, mənimsəmişdi, dünya musiqisinin, eləcə də ədəbiyyatının, rəssamlığının, teatrının gözəl bilicisi idi. O, həm də parlaq natiq və sərrast söz ustası kimi məşhur idi. QaraQarayevin ehtiraslı, alovlu çıxışları, musiqimizin ən aktual problemləri barədə dolu məruzələri heç kəsi laqeyd, etinasız qoymurdu. Onun hər çıxışı, məruzəsi musiqi həyatımızda xüsusi hadisəyə çevrilirdi. Bütün bunlar məni onun elmi-publisistik irsini toplamağa sövq etmişdi. Bu kitabla əlaqədar növbəti görüşümüz zamanı o məndən gənc qadın bəstəkarlara münasibətimin necə olduğunu soruşdu və istedadlı, gələcəklərinə böyük ümid bəslədiyi bir neçə xanım bəstəkarın adını çəkdi. Onlardan biri Firəngiz Əlizadə, o birisi bu məqalədə yaradıcılığından bəhs etdiyim Sevda İbrahimova və üçüncüsü Afaq Cəfərova idi. Qara müəllim mənə məsləhət gördü ki, onların yaradıcılıqları ilə tanış olum. Mən bu məsləhətə riayət edərək o vaxtdan həmin bəstəkarların yaradıcılığı ilə maraqlandım və hətta onlar haqda yazılar da yazdım. Sevda xanımı mən çoxdan tanıyırdım. Biz eyni vaxtda xüsusi musiqi məktəbində oxumuşduq (indi Bülbül adına məktəb). Sonralar hər ikimiz bu məktəbdə işləmişdik. Mən musiqi ədəbiyyatı fənnindən dərs deyirdim. Əvvəllər bu dərslərdə musiqi nümunələrini fortepianoda səsləndirən hamıya məlum Destrik adlı illüstrator idi, sonralar isə Sevda xanım mənimlə işləməyə başladı. Bizim birgə fəaliyyətimiz, əməkdaşlığımız sonralar da davam etdi. Bu yaxınlarda mən böyük xanəndə, təkrarsız səsə malik Cabbar Qaryağdıoğlu haqqında “Şərq musiqisinin peyğəmbəri” adlı kitab yazdım. Redaktoru mənim təklifimlə Sevda İbrahimova oldu. Məlumdur ki, Cabbar Qaryağdıoğlunun məşhur triosunda uzun illər boyu tarzən kimi Sevda xanımın babası – mahir ifaçı Qurban Pirimov çıxış etmişdi. Bu trionun səslənməsini böyük orkestrlə müqayisə edirdilər. Bu trionun bu cür səslənmənin əsas səbəbi isə Cabbar Qaryağdıoğlunun qüvvətli, coşqun səsi və Qurban Pirimovun möhtəşəm tarı idi. Redaktorluqla əlaqədar mən Sevda xanıma müraciət edərkən o, məmnuniyyətlə razılaşdı və sonra mənə təşəkkürünü bildirdi ki, ona sanki keçmiş dövrü yaşatdım.

Sevda İbrahimovanın bəstəkarlıq yaradıcılığına qayıdaraq qeyd etmək istərdim ki, musiqidə, demək olar, elə janr, elə sahə yoxdur ki, Sevda xanım ona müraciət etməsin və bu sahədə uğurlu əsərlər yaratmasın. Operalar, simfonik əsərlər, konsertlər və başqa əsərlər bu sıradadır.

Mən Sevda xanıma cansağlığı və yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulyıram. Bir də arzulayıram ki, gələcək yubileylərini həsrətini çəkdiyi Şuşada keçirsin və “Sənin üçün darıxıram, Şuşam” əsərini də elə Şuşanın özündə səsləndirsin!

Zemfira SƏFƏROVA,

AMEA-nın müxbir üzvü,

professor, əməkdar elm xadimi

525-ci qəzet.- 2010.- 27 fevral.- S.19.