“Sarsılmaz mövqe” cəngavərləri

Hekayə

Çexov həyatda olmasa da, qələmi ilə həyat verdiyi buqələmunlar hələ də ömür sürürlər.

O, maşınını yeni salınmış parkın yanında saxlayıb, küçənin əks tərəfindəki zirzəmiyə, nəyisə kompyuterdə çap etdirməyə getmişdi. Oğlu maşında oturub, atasının aldığı dönər bükülmüş kökəni iştahla yeyirdi. Birdən yaxındakı it onun əlindəki iri kökəni görüb, maşının sağ qapısını cırmaqlamağa başladı. Uşaq qorxub sola, sükana tərəf qısıldı. Bu vaxt it tullanıb maşının kapotunun üstünə çıxdı, burnu ilə az qala şüşəni sındırmaq istəyirdi, ayaqları isə əvvəlki işini görməkdə davam edirdi. Uşaq dözə bilməyib, qapını açdı və kökənin qalığını itə tulladı. Qorxusu ötüb keçmədiyindən ağlaya-ağlaya adamları köməyə çağırdı.

Atası gəlib çıxanda çox sayda qoca-cavan, ayaqlarını qabağa uzadıb uzanan itin ətrafına dövrə vuraraq toplaşmışdı. İt kökəni yeyib qurtardığından dili ilə dodaqlarını, çənəsini yalayırdı. Maşın sahibi nə baş verdiyini anlamağa başladı. Bu ədalı adam barmağını itə tərəf tuşlayıb qəzəblə qışqıra-qışqıra dedi:

– Vallah, bu saatca bunu öldürəcəyəm. Gör bir təptəzə maşınımı nə günə salıb. Görünür, oğlundan çox onu bu qiymətli mülkiyyəti maraqlandırırdı.

İri bədəni, həm də qarnının qeyri-adi ölçüsü ilə başqalarından seçilən biri dedi:

– Belə ziyankarı, əlbəttə, öldürmək lazımdır. Daha nəyi gözləyirsən?

Onun yanında duran, çətin bir sirri açırmış kimi, əlavə etdi:

– Onu da fikirləşmək lazımdır ki, birdən hörmətli bir yiyəsi çıxdı, onda necə olsun? Görürsünüz, bu, heç kənd itinə də oxşamır, cins itdir.

Başqa birisi ona etiraz edirmiş kimi səsləndi:

– Yox, lap çempiondur. Adi ac, yiyəsiz itdir. Beləsindən xətər əskik deyil, aman vermək olmaz.

Bu vaxt televiziya ekranından heyvanlar barədə bayağı söhbəti ilə tanınan professor irəli çıxıb səsini qaldırdı:

– Bizim şəhərdə sahibsiz it yoxdur. Burada hər şeyin, hər kəsin öz sahibi, arxası var. İndi itin xətrinə dəysən, sonra yiyəsinə cavab verə biləcəksənmi? Sahibi nüfuzlu adam olsa necə?

Maşın sahibi eyhamı diqqətsiz qoymadı:

– Mən itə nə etdim ki, sahibi də məndən incisin. Bəs, dərdimi kimə deyim, uşaq da tir-tir əsir, qorxudan xəstələnə bilər.

Bu vaxt kütləyə polis nəfəri yaxınlaşdı. Amiranə səslə dedi:

– Nə səs-küy salmısınız? Dağılışın!

Biri cəsarətlənib ona izah etdi ki, ortadakı çöməlmiş it maşının xeyli yerini cızıb, içərisində oturan uşağı da qorxuzub. Ancaq bu məsələyə görə toplaşmışıq.

Polis əlinə yaxşı fürsət düşdüyünü hiss edib soruşdu:

– İtin sahibi kimdir? Qabağa çıx, özünü nişan ver!

Heç kəsdən səs çıxmadı. Bu vaxt yenicə dəstəyə qoşulan tələbə oğlan dedi ki, bu, xilasetmə dəstəsinin itlərinə bənzəyir. Onları baha qiymətə alıblar, özləri də xüsusi uçotdadırlar.

Özünü psixiatr-həkim kimi qələmə verən sallaq dodaqlı biri maşın sahibinə üzünü tutaraq xırıltılı səsə qışqırdı:

– Belə itlər neçə-neçə adamı xilas edib. Əgər uşağında Parkinson xəstəliyi varsa, get müalicə etdir. Sonra deyəcəksən ki, itdən uşağıma exnakok da keçmişdir. Adamlara böhtan atdığınız azmış kimi, indi də qiymətli itlərə iftira yağdırırsınız.

Polis belə rəyləri eşidəndə bir qədər diksinən kimi oldu və özünü cəmləşdirib dedi:

– Xilaskar itə hamı qayğı göstərməlidir. Lap səhv edibsə, onu başqa xətaya yol verənlərdən biri kimi bağışlamağı bacarmalıyıq.

Başqalarını daim inkar etməkdən həzz alan dəstə üzvü bu dəfə də fürsəti əldən vermək istəmədi:

– Bəziləri burada yuxuda gördüklərini danışır. Bu yiyəsiz itdir, bəlkə də quduzdur, çoxuq deyə bizi tutmur. Onu hökmən zərərsizləşdirmək lazımdır.

Əlində çəlik olan beli bükülmüş pensiyaçı yaxında yaşadığından qonşuların itlərini də bu parkın hesabına yaxşı tanıyırdı. Söhbətə qarışıb bildirdi ki, it çox güman ki, yaxındakı imarətin sahibinindir. Əvvəllər bunu deyəsən onun yanında görmüşdür. O da elə belə adam deyil. Böyük bir məmurun yaxın qohumudur. Özü də çox kinli vücuddur. Deyirlər ki, xəstə olduğuna görə, sanitariya nöqteyi-nəzərindən həkimlərin məsləhəti ilə itdən uzaqlaşmaq üçün onu evdən qovmuşdur. Ancaq nə qədər olmasa da, adı üstündədir.

Yekəpər söhbətə müdaxilə edib çoxbilmiş adam kimi dedi ki, o kişi ilə zarafat etmək olmaz. Hələ heç kəs onun zərbəsindən qurtulmayıb. Hərə burada ağlına gələni danışmasın, adlı-sanlı bir evin itini də hallandırmasın.

Özünü akademiyanın elmi işçisi kimi təqdim edən uzunboylu adam hər sözünü höccələyə-höccələyə dedi:

– Biz XXI əsrdə yaşayırıq. İtlər də böyük təkamülə uğramışlar. Onlar sahiblərindən yaxşı olan nə varsa götürürlər. Olduqları evdə tərbiyə məktəbi keçirlər. Ona görə də çox vaxt xasiyyətcə yiyələrinə bənzəyirlər. Nəcib tərbiyə görmüş məxluqlarla adekvat qaydada da davranmaq lazımdır.

Bu dəfə əvvəlki ədasından heç bir əsər-əlamət qalmayan maşın sahibi daha çox qorxmağa başladı:

– Mən necə hərəkət etdiyini bilən adamam. Mənə ziyan dəysə də, itlə yaxud onun hörmətli sahibi ilə nə işim var. Ağrımaz başıma niyə buz bağlamalıyam?

Cəsarəti ilə qarnının ölçüsü tərs mütənasibdə olan adam onun belə fağırlığını görüb bu dəfə daha da ürəkləndi:

– Təqsirkar özünsən, itdə nə təqsir var ki? Niyə qoyurdun uşağın ac itin gözünün qabağında dönər yesin? İt də canlıdır, yemək istəyir. Adam ac olanda başını itirir, it də onun kimi.

O, belə uzun danışırdı ki, nüfuzlu it sahibi üzə çıxsa, necə müdafiə istehkamı qurduğunu adamlar ona çatdırsınlar, bunun özü də kiçik məsələ deyil.

Polis hay-küyün hadisənin sonrakı davamından ehtiyatlanıb, məsələni yoluna qoymaq tərzində dedi:

– Hələ maşınını da icazə verilməyən yerdə saxlamısan, adamların parka gediş-gəlişinə mane olmusan. Tez çıx get ki, mərəkə böyüməsin, yoxsa təqsirkar kimi səni cəzaya cəlb etməli olacağam.

Maşın sahibi artıq oğlunu da, əmlakını da yaddan çıxarmışdı, təhlükənin böyüyəcəyindən ehtiyatlanırdı:

– Düz deyirsiniz, bir də belə hərəkət etmərəm. Heç bir iddiam da yoxdur. Yaxşı anlayıram ki, öz səhvim üzündən bu hadisə baş verib. Qoy itin sahibi də məndən inciməsin. Lazım gəlsə, lap ondan üzr də istəyərəm.

İt isə dağılışan adamlara baxmaqda davam edirdi, deyəsən hərdən bir başını da silkələyirdi. Bəlkə o da Apuleyin eşşəyi kimi insanları daha dərindən öyrənməyə başlamışdı.

Telman ORUCOV

525-ci qəzet.- 2010.- 8 iyun.- S.7.