Diplomatın manifesti

Öz sahəsinin görkəmli mütəxəssisi olduğunu bilirdim. Ona görə də hələ orta məktəb illərindən həvəslə oxuduğum məşhur əsərin adını xatırladan kitabını görəndə, məni qəribə bir maraq hissi bürüdü. Öz-özümə: “Yaxşı kitab olmalıdır”, – dedim. Və o “yaxşını” tapmaq üçün “Bir səfirin manifesti”ni həmin qayğısız illərimin coşğusu ilə mütaliə etməyə başladım. Bəri başdan deyirəm, sizə də məsləhət görürəm. Əmin ola bilərsiniz, özünüz üçün xeyli yeni fikir əxz edəcəksiniz.

... Biz Azərbaycanlıları söz sənəti ilə heyrətləndirmək çətindir. Ədəbiyyatımızda bu elmin, demək olar ki, bütün janrlarına nümunə tapmaq mümkündür, ancaq diplomatiya sahəsinə aid əsərdən söhbət düşəndə, nədənsə, bir qədər duruxuruq. Lakin bundan sonra bu barədə də dərin fikrə getməyə ehtiyac qalmayacaq... Sadəcə, Hafiz M. Paşayevin “Bir səfirin manifesti”ni mütaliə etsəniz, mənlə razılaşacaqsınız.

Tərəddüd etmədən deyə bilərəm ki, “Bir səfirin manifesti” “diplomatiya” ixtisası üzrə təhsil alan tələbələr üçün “İxtisasa giriş” dərsliyini əvəz edə bilər. Həmçinin, ondan politoloqlar, ABŞ – Azərbaycan münasibətlərinin keşməkeşli inkişaf yollarını izləyən mütəxəssislər də çox faydalanarlar. Hətta, diplomatiyada “mozaika” axtaranlar da bu kitabda özləri üçün maraqlı situasiyalar, yaxud tərbiyəvi-dialektik detallar “kəşf” edə bilərlər, xüsusilə ölkəmizin Xalq Cəbhəsi hakimiyyəti dövrünə aid məsələlərin şərh edildiyi səhifələrdə (o vaxtkı ilk xarici işlər nazirlərinin diplomatik fəaliyyətindəki təbəssümlü məqamlar xeyli koloritlidir). Müəllifin səmimiliyi, keçmiş iqtiqdar nümayəndələrinin dövlətçilik işlərində “infantilliyi” təbii və olduqca tutarlı faktlarla yerində təqdim edildiyindən, xəfif gülüşlə qarşılanır. Ancaq bu gülüş məhvedici deyil, nəsihətvericidir! Və oxucu, qarşısındakı səliqəli sətirlərin təbiiliyinə inanır, qeyri-obyektivlik, yaxud kiminsə kefinə soğan doğramaq, kiminsə xoşuna gəlmək üçün dəridən-qabıqdan çıxmaq müəllifi qətiyyən maraqlandırmır. Çünki amala sədaqət memuar ədəbiyyatının ən vacib şərtidir. “Bir səfirin manifesti” bu şərtə sayğılıdır.

Kitab hər biri müstəqil və yığcam “hekayət” təsiri bağışlayan siyasi etüdlərdən tərtib olunmuş təəssüratı bağışlayır. Lakin bu, ilk baxışda belədir, əslində isə əsər bütövdür; “ayrılıqda və birlikdə” süjetinin canı da elə bundadır: ayrılıqda simmetrik kərpic, birlikdə möhtəşəm bina – “Bir səfirin manifesti” kimi. Bəhs olunan dövrün xronologiyası əsas prinsip olaraq gözlənilib, hətta sonda müəllifin müxtəlif illərdə yazdığı məqalələrin də əsərə daxil edilməsi kitabın həcminə deyil, məqsədinə xidmət göstərir. Çünki həmin məqalələr də “Bir səfirin manifesti”nin məfkurəsinə yardımçı, təsdiqləyici mənbə rolunu oynayır.

Dünya siyasətini çözələmək istəyənlər, qarışıq dünyada Azərbaycan qütbünü müəyyənləşdirməyə can atanlar üçün müəllif, diplomatiya müstəvisində beynəlxalq münasibətlər çoxbucaqlısı cızaraq, oxucunun “deməli, belə imiş” qənaətinə gəlməsini çox asanlıqla sadələşdirir; çünki kitabdakı xatirələr güclü məntiq və tədqiqatçı intuisiyasına əsaslanır.

Keçən əsrin altmışıncı illərində Sovet İttifaqını “fiziklər, yoxsa liriklər” deyilən maraqlı yaradıcılıq “öcəşi”, “deyişməsi” bürümüşdü. Əgər bu qeyri-rəsmi “yarışma” yenidən canlanarsa, heç şübhəsiz, “bizim Hafiz” birinci olar; və fiziklərin, liriklərin anlam, dərketmə, kəşflər “coğrafiyasına” bir diplomat anlayışı gətirilərdi.

Doğrudan da, istedadlı insan hər sahədə istedadlıdır.

“Bir səfirin manifesti”nin dili çox axıcı, anlaşıqlı və yığcamdır. Aforizm səviyyəsinə çatan ifadələr “sözdən tablo” təəssüratı (“İran və Rusiya arasında sendviçləşmiş Azərbaycan”, “G üçlüyü” Azərbaycan”) yaradır. Və ən önəmlisi də odur ki, bu azsözlük fikrin ifadəsini mürəkkəbləşdirmir, tam açır, mahiyyəti asan dərk etdirir, hətta hərdən mənə elə gəlir ki, görkəmli fizikimiz şagird vaxtlarında “Azərbaycan dilində mürəkkəb cümlə” bəhsi keçilən zaman dərsdən “qaçıb”. Əgər Ana dilimizdə sadə cümlənin qüdrətini hiss etmək istəyirsinizsə (Cəlil Məmmədquluzadənin, Mir Cəlalın nəsrindəki kimi), “Bir səfirin manifesti”ni mənbə seçə bilərsiniz.

Diplomatiya ancaq xüsusi elm və peşə sahəsi deyil, həm də həyat tərzidir, özünəməxsusluqları ilə baş gicəlləndirən mühitdir. Məşhur fransalı dövlət xadimi Şarl Moris dö Taleyranın bir fikri var: “Dil insana öz fikirlərini ört-basdır etmək üçün verilib”. Taleyran, bəlkə də, haqlıdır; Sovet hökumətinin məşhur xarici işlər naziri Andrey Qromıko məhz bu ölçüdə “şinel” geyindiyindən “Mister “Net” ləqəbini qazanmışdı. Fikri gizlətməyin ən təhlükəsiz yolu “yox” deməkdir. Sovetlərin bir nömrəli diplomatı üçcildlik memuar yazıb, oxuyursan, böyük bir epoxa əhatə olunub.., amma “ələ keçəsi” heç nə yoxdur, bütün fikirlər qapalıdır. Qromıkonun ört-basdırlı yazı tərzi bir cür yüksək diplomatiyadır, Paşayevin açıqlığı, “kod”suz təhkiyə üslubu başqa cür yüksək diplomatiyadır, ancaq hər ikisi fərqli yüksək diplomatiyadır. Qromıko ilə Paşayevi müqayisə etmək fikrində deyiləm, çünki hər cür müqayisə şərtidir. Lakin Qromıkonun üçcildlik qalın kitabını oxuyub başa çatandan sonra heyrətlənirsən ki, “as” diplomat hər şeydən danışdı, lakin heç nə demədi, Paşayevin də xatirələrini oxuyub başa vurursan və ən yeni dövr beynəlxalq siyasətdə “Azərbaycan” amilinin doğuluşuna şahidlik edirsən, bir çox münasibətləri özün üçün açırsan, amma linza ilə oxuyanlar üçün heç bir “dövlət sirri” tapa bilmirsən. Maraqlıdır ki, bu janr üçün spesifik olan sensasiya “dadı” da burada yoxdur.

Hafiz Paşayevin çox qəribə təfəkkür tərzi var. Mən fizik deyiləm, filoloq kimi deyirəm. Amma heç şübhəsiz ki, fikrin ifadə tərzindəki yığcamlıq, leksik vahidlərin ana dilimizin qrammatik qanunlarına uyğun sıralanması, mahiyyəti sözə deyil, sözü mahiyyətə tabe etmək tələbkarlığı məhz fizikadan gəlir. Məncə, o, fizik kimi düşünür, diplomat kimi fəaliyyət göstərir, filoloq kimi yazır. Bəlkə də belə deyil, ancaq bu, mənim fikrimdir.

Çox maraqlı yoldaşlıqdır. Buna görə də qəliz siyasi problemlər onun izahında daha kütləvi biçim alır. O, qulağı cızan sözlərlə demir: “Dağlıq Qarabağ məsələsi çox mürəkkəbdir, fövqəldövlətlərin maraqları toqquşur bu məsələdə” və s. Yazır ki, Dağlıq Qarabağ – lokal, regional və beynəlxalq problemdir; bu maraqlar bir yerə toplanıb, bir ev kimi tikilməlidir, bir usta çətin tikər onu.

Yaxud, Fransa diplomatiyasındakı siyasi iddia ilə siyasi əxlaq normalarının ögey qardaşlığını açmaq üçün bilərəkdən uzun-uzadı izahat işi aparmır, deyir ki, Fransa təkbaşına özünü ATƏT-in həmsədrlərindən biri seçdirdi. Və buradan da çıxış edərək Azərbaycan diplomatiyasının “seçimini” açır: “Avrasiya məkanında yeni nüfuzun formalaşmasında və Avropa Birliyi siyasətində Paris mentalitetli diplomatiyanın dominantlığına alternativin tapılmasında Vaşinqton maraqları Azərbaycan üçün daha əlverişli seçimdir.”

Bir cümlə, vəssalam. Lakin arifə bir işarə kifayətdir.

Uzun illər beynəlxalq mediada Azərbaycanın siyasi strategiyası ətrafında aparılan analitik təhlildəki mürəkkəb fikri araşdırmalar, bax, beləcə bir cümlə ilə açılmış, gələcəyə aid zərurət ilə indiki zaman reallığının qaynayıb-qarışması həmin strateji siyasi xəttin bazisi kimi təqdim edilmişdir. Hazırkı siyasi oriyentirin seçilməsi o qədər də asan olmamışdır, çünki onu sevinclə qəbul etməyənlər hətta bu gün də var: istər daxildə, istərsə də xaricdə. Lakin çönüb arxaya baxanda Ümummilli Lider Heydər Əliyevin müdrikliyi, uzaqgörənliyi daha heyrətamiz təsir bağışlayır. Hafiz Paşayevin bu istiqamətə “əlavəsi” düşündürücüdür: Azərbaycanın ABŞ-dakı diplomatik missiyası hələ uzun müddət çox mürəkkəbliklər və çətinliklərlə qarşılaşacaq. Amerika istəblşmentini, bu ölkənin cavan millətini yaxından və yaxşı tanıyan Hafiz Paşayev oxucusunu belə bir sim üstə kökləyir: “ABŞ-ın Azərbaycanın ona meyil etməsini qəbul etdirmək həmişə tər bahasına başa gələcək”. Ancaq, nə etməli? Bizim günlər və bu gün yaşadığımız dünya belədir...

Yuxarıda qeyd etmişdim ki, “Bir səfirin manifesti” gələcək diplomatlar üçün “İxtisasa giriş” kursu üçün dərslik ola bilər, quru “elmbazlar” bu fikirlə razılaşmayaraq, “yalançı işbaz azərbaycanlılar sindromu”na toxunan, xarici işlər nazirinin “hamını, hətta xariciləri də həmişə “asıb-kəsməsi”, onlara “dərs keçməsi”, bəzi dövlət məmurlarının “davranışlarındakı ibtidailiyi” və s. bu kimi “ev içi” məsələlərini əsas gətirərək, onun pedaqoqikadan uzaq olduğu qənaətinə gələ bilərlər. Yaxud “açmayın sandığı, tökməyin pambığı” etikası ilə yaşayan mühafizəkarlar üçün, bu, müəyyən mənada yolverilməzlik kimi qarşılana bilər. Ancaq tam səmimi deyirəm, bu tipli məqamların xatırlanması, keçmiş dövlət məmurları barədə açıq danışmaq, onlara koloritli faktlarla “xasiyyətnamə” vermək müəllif cəsarətilə diplomatik üslubun vəhdəti kimi dəyərləndirilməli, gənc diplomatlara öz həyatımızdan təcrübə dərsi kimi tədris olunmalıdır. Bunlar çox vacib məsələlərdir, xüsusilə də beynəlxalq aləmə yenicə addım atan diplomatlar üçün.

1993-cü ildə “Xerox” aparatının reklamı, “Vaşinqton post” qəzetindəki karikatura dolayısı ilə amerikalıların da səviyyəsizliyini göstərməklə bərabər, həm də bizim hamımızı sözün yaxşı mənasında əməlli-başlı qıcıqlandırmaq metodudur. Meyar “Bizim onlardan nəyimiz əskikdir?” inadkarlığı olmalıdır. Kadrlarımız okeanın o tayındakılarının rişxəndinə cavab olaraq mükəmməl savad alacaq, əla hazırlıq keçəcək, ictimai-siyasi həyatda elə mövqe tutacaqlar ki, amerikalılar özləri Azərbaycanı tanıtmağa məcbur olacaqlar! Niyə də olmasın. Bəs siz necə düşünürsünüz?!

O gün gələcək!

Bir halda ki, söz intellektual səviyyədən düşdü, onun bir qədər başqa aspektlərinə də toxunaq. ABŞ başdan – başa dahilər ölkəsi deyil, onların da “zır savadsızları” çoxdur. Lakin Birləşmiş Ştatların üstünlüyü ondadır ki, savadlı ilə savadsızın yerini dəqiq müəyyənləşdirib, təyinatda meyar təhsilin səviyyəsidir. Nə isə... Rusiyalı satirik Mixail Zadornov ABŞ-dan söhbət açanda həmişə araya salıb belə deyir: “amerikanüı takie tupıyi...” Amma bizim Hafiz Paşayev – diplomatdır, bu cür düşünmür. O yazır ki, Amerika vətəndaşı öz siyasi mövqeyini müştərisi olduğu baqqal dükanındakı satıcının şərəfinə müəyyənləşdirə bilər, ona çörək, süd, qatıq satan erməniyə görə Azərbaycanın əleyhinə səs verə bilər, hətta Monika Levinski kimilərini dəstəkləyər də. Elmiliyin bu məsələyə dəxli yoxdur. Ancaq siyasi yüngüllüyün dəxli var. Müəllif bunları nəzərə çarpdırır, arif oxucu öz payını götürür. Yəni “Viaqra”nın reklamçısı senator Bob Doulun bir-bir öz həmkarlarına zəng edib, Azərbaycan üçün zərərli olan 907-ci maddənin qüvvədə qalması üçün erməniləri dəstəkləməyə çağırışı da bu qəbildəndir. El arasında belələri barədə deyərlər: “Filankəsin savadı qıcqırıb”. Qarın “təfəkkür” dağarcığı olanda, qastronomik düşüncə mövqe formalaşdıranda ağıllı adamın faciəsi başlayır.

Dünyada bütün məsələləri münasibətlər həll edir, ABŞ-da isə lobbi. Onu qazanmaq çox mürəkkəb və məsuliyyətli, ancaq hədsiz dərəcədə vacibdir; lobbiniz yoxdursa, zəhmət çəkib Amerikaya “qonaq” getməyə dəyməz. Bunu onlar özləri də bilirlər, ona görə də bu məsələni qanuniləşdirərək leqal iş metoduna çeviriblər. Yəni pulun, səxavətin, səbrin varsa, “xoş gəldin; dərdini aç, əlini cibinə sal, “üzvlük haqqını” ödə və gözlə; sınaq müddətini keçəndən sonra sizin məsələ ilə məşğul olarıq, amma tez bir zamanda probleminizin həllinə söz vermirik; həyat davam edir, mən sizin lobbinizəm”. Necədir sizin üçün, cənablar?! Lobbi almağın sxemini qısaca belə təsvir etmək mümkündür. Bu məsələnin ən məsuliyyətli məqamı kimi hansı şirkət, qurum və s. bu tipli birliklərin hansı keyfiyyətlər əsasında lobbiliyə potensial namizəd seçilməsi, onlarla sıcaq əlaqələr yaradılması metodları da gələcək üçün xeyli faydalı detallardır. Sanballı beyin sahiblərinin, əlahiddə nüfuzlu şəxslərin əhatəsində olmadan, ABŞ-da “oyunçu” olmaq mümkün deyil. Bu – aksiomadır. Bütün bunlara Amerikada böyük elçimiz olmuş təcrübəli bir diplomatdan açıqlamaq çox faydalıdır.

Çağdaş eramızın fövqəldövlətində dövlət idarəçiliyi məsələləri, xüsusilə də xarici siyasətlə bağlı bütün məsələlər elə qurulub ki, Ağ Evlə Konqres ümumi razılığa gəlmədən, ciddi addımlar atmaq prinsipcə, mümkün deyil. Yəni dövlətin bir strukturu danışıqlar masasında problemi siyasi reallıqlar əsasında incələyib bir qərara gəlir, digər qolu isə həmin dövlətə qarşı fərqli amplitudada dövlət siyasətini qanun şəklində işləyib hazırlayır, səs verib, onu qəbul etdirir.Və ötürür Prezidentə; şah – mat! Bəzən də “pat”. Vəziyyət gərginləşir, çünki Prezidentin administrasiyası qanunu pozmaqda acizdir. Beləliklə, xarici siyasət üçün çox vacib olan operativlik və çeviklik amili itirilir.

Yaxud, konqresmen müəyyən məsələ ilə əlaqədar sizi qəbul edir, dinləyir, haqlı olduğunuzu da bildirir, amma sözkəsənlik edib işi həll etmir. Bu məqamlarda “əlahəzrət” lobbi peyda olmalıdır. “Pəncərə” onlar üçündür.

Lobbizm siyasəti Amerika istəblşmentinin doğma övladı olduğu üçün onun bütün strukturlara təsir etmək hüququ və nüfuzu var (yaxud olmalıdır, o, sizin kimi lobbi seçməyinizdən asılıdır). Müəllif lobbizmin anatomiyasını yaxşı bildiyindən, ona xeyli ətraflı yanaşmış, vətənçilik ehtirası ilə mülahizələrini bölüşmüşdür. Bunun davamı olaraq diaspor və elektorat arasındakı bağlılıqdan yararlanmağın vacibliyi məsələləri də təcrübədən gələn real faktlarla izlənildiyindən, ümumi fəaliyyət üçün faydalı informasiya kimi qəbul edilir.

Amerika istəblşmenti elə formalaşıb ki, konqresmen tarixi, coğrafiyanı pis bilməsinə baxmayaraq, dünya miqyaslı məsələlərin həllində söz sahibi ola bilər. Bu onlar üçün qəbahət deyil, sizin özünüzü ona tanıda bilməməyiniz qəbahətdir. Hafiz Paşayevin göstərmək istədiyi Amerikanın bir üzü də belədir.

Kitabın lobbizm və diasporla bağlı fəsillərində də təbii faktlara – bəzən şəxsin, predmetin, hadisənin “naturadan köçürülməsinə” üstünlük verilir və belə təsvir-təqdimat oxucunun diqqətini özünə çəkir.

Doxsanıncı illərdə xaricdə yaşayan soydaşlarımızın məsələləri ilə məşğul olduğumdan ABŞ-dakı diasporumuzun o vaxtkı vəziyyəti öz müsbət, mənfi cəhətləriylə xatirimdədir və elə bu sətirləri yazanda da onlarca vətənpərvər, milli ruhlu, savadlı, mənən pak, Azərbaycanın mənafelərini cani-dildən qoruyan eloğlumuz, elqızımız xəyalımda canlanır, gözlərim önündən keçirlər. Ancaq çox təəssüf ki, Vətənin adını, Bayrağını üzlərinə şirma təkin tutub, şəxsi mənafeləri naminə kürsülərdən bağıraraq, özlərini bəzi Azərbaycan rəsmilərinə “patriot” kimi göstərənlər və məqsədlərinə müəyyən dərəcədə çatanlar da vardı. Əslində belə adamlar Azərbaycana zərərdən və hörmətsizlikdən başqa heç nə gətirmirdilər. Ona görə belələrini də unutmuram. Hafiz Paşayevin bizə təqdim etdiyi Əhməd Əlini, Mahmud Zarekeyvanı həyatda heş vaxt görməsəm də, yaxşı tanıyıram. Belələri bəzən şəxsi məqsədlərinə çata bilməyəndə şantajdan, böhtandan, yalandan da çəkinməyirlər. Başım çox ağrıyıb... (bəlkə də Hafiz müəllim mənə nisbətən zərərsiz qurtarıb). Əhməd Əli, Mahmud Zarekeyvan kimilər prototip deyil, “real obraz”ın özüdür.

“Bir səfirin manifesti”ndə məni daha çox özünə çəkən cəhətlərdən biri də analitik istiqamətin populyar dildə və biçimdə təhlil-təqdimidir. Bu gün beynəlxalq miqyaslı müxtəlif kürsülərdən üfürülən “demokratiya” mövzusunu da – MDB məkanında xüsusilə ətraflı müzakirə edilir – müəllif özünəməxsus kontekstdə izah etmişdir. Konkrekt, tutumlu fikir ilə terminləşən söz birləşməsi asanlıqla qəbul olunur. Söhbət “dəmirqollu demokratiya” terminindən gedir. O yazır:”...Zənnimcə, bu məfhum Azərbaycan tarixində mühüm yer tutacaqdır... Söhbət on illik idarəetmə üsulundan gedir. Və bu idarəetmə üsulu Azərbaycanın müqəddəratının təyin olunmasında mühüm bir dövrə təsadüf edir. Bugünkü reallıq sübut edir ki, dəmirqollu demokratiya tarixin sınağından keçmiş idarəetmə üsuludur”.

Kitabın bəzi səhifələrində müəllifin memuarçı deyil, siyasi ekspert kimi mühakimələr yürütməsi, siyasi təkliflər irəli sürməsi, məncə, düşündürücüdür. Çünki ayrıca bir tədqiqat mövzusu ola biləcək mahiyyət səmimi və konkret izah edilir, siyasi problemlərin çözümünə əlavə variantlar ola biləcək mütəxəssis sözü deyilir. Azərbaycan ictimai fikrinə “müasir dövrün sosial-siyasi məzmunu hərbi deyil, iqtisadi “silaha” üstünlük verməyi tövsiyə edir”,– qənaəti ünvanlanır. Təsadüfi deyil ki, “Bill Klinton prezidentliyinin ilk günündən geosiyasi məsələlərdən daha çox iqtisadi maraqlara üstünlük vermişdir” – informasiyası da memuarçılıqdan daha çox ekspertliyə xidmət edir.

Bunları nəzərə çarpdırmaqda məqsəd “Bir səfirin manifesti”nin memuar ədəbiyyatı janrının imkanlarını, doğrudan da, genişləndirən əsər olduğu faktını təsdiqləməkdir. Bu prizmadan baxanda, ABŞ-ın Rusiyadakı keçmiş səfiri Strob Tolbotun nə üçün “Rusiya birinci” siyasi xəttini müdafiə etməsi, Ermənistanın Türkiyə–Azərbaycan tandeminə qoşularaq, öz müstəqilliyini möhkəmləndirməsi maraqlı və cəsarətli fikirlərdir. Yaxud, Ermənistan düşmənlər əhatəsində deyil, sadəcə, ermənilər öz-özlərini düşmən küncə dürtüblər və s. deyimlər artıq xatirə deyil, siyasətçilər üçün “düşünməyə dəyər” hədiyyəsidir.

Memuar-essenin elə səhifələri var – oxuduqca Hafiz Paşayevin “ABŞ-dakı manifesti” dövründə mənim də bu ölkəyə səfərlərimi xatırladım: Ağ Evdən, Konqresdən tutmuş Pentaqonacan, Demokratiya İnstitutundan tutmuş şoxsaylı qeyri-hökumət təşkilatlarınacan keçirdiyimiz görüşlər, müzakirələr, Dünya Azərbaycanlıları Konqresinin ikinci qurultayında iştirakımız, çıxışlarımız... Və Hafiz müəllimin özüylə söhbətlərimiz, fikir mübadilələrimiz hər situasiyada, hər mürəkkəb məqamdakı professionallığı, təmkinliyi, dəqiqliyi, yüksək mədəniyyət və intellekti həkk olunub yaddaşıma.

“Bir səfirin manifesti”ni oxuyub müəllifin getdiyi yolu biz də keçdik. Yol yoldaşlığımız səmərəli oldu. Mövqeyimiz üst-üstə düşdüyündən, kitab haqqında qeydlərimi Hafiz Paşayevin öz sözlərilə bitirmək istərdim: “...Azərbaycanın... milli təhlükəsizlik maraqları tərəziyə qoyulmuşdur... tərəzinin əks gözündə qüvvələr kifayət qədər artıqdır. Bu ağırlığı yalnız onunla əymək olar ki, tərəzinin o biri gözünə mahir siyasi liderin və əzmkar xalqın birliyindən yoğrulmuş daş qoyulsun. Amerikalılar belə birliyə “bir bayraq altında birləşmə” deyirlər.”

Dünya – gör-götür dünyasıdır!

HİDAYƏT

525-ci qəzet.- 2010.- 11 mart.- S. 4.