Azərbaycan radiosu – mənəviyyat qaynağı, musiqi beşiyi, sənət dünyası

Bugünkü mətbuat bolluğunda, informasiya almaq imkanlarının asanlaşdığı bir zamanda, yəni internet dünyasının dövranı olduğundan bəzilərinin fikrincə, radioya maraq azalıb. Mən isə tamamilə fərqli düşünürəm. Apardığım müşahidələr əsasında deyə bilərəm ki, əksinə, kompüterdən ayrılanda, zehni yorğunluqdan sonra hər zamankı kimi insan övladının ruhən və mənən dincliyə ehtiyacı var. Bax elə o anda ilk olaraq radio yada düşür. Xəlvəti sakitliyə çəkilib, səslər aləminin sehrinə dalırsan. Nə deyirlər, nədən danışırlar?- deyə maraq kəsilirsən. Dinlədiyin mövzu səni çəkirsə, qulaq asılasıdırsa sevə-sevə axıracan izləyir, yox əgər darıxdırıcıdırsa, kanalı dəyişmək məcburiyyətində qalırsan. Ancaq əminəm ki, doğma radiomuzun dinləyiciləri seçimlə üzləşmirlər. Çünki bizim efirdə hər bir dinləyicinin maraq dairəsinə uyğun verilişlər hazırlanır. Müxtəlif yaş qrupları nəzərə alındığından hər kəsin, uşaqdan tutmuş böyüyəcən hamının sevimlisidir – Azərbaycan radiosu... Bax buna görə bölgələrdə də bizi dinləyirlər. Həqiqətən mənəviyyatı zənginləşdirən verilişlərimizə rayonlarda maraqla qulaq asılır.

Ölkədə ilk efirin, milli radionun şərəfli tarixi var. Bu 84 ildə xalqın başına gələn acılı-şirinli tarixi həqiqətlər onun həyatında elə iz qoyub ki, zəmanənin ağırlığına tab gətirmək məcburiyyətində qalan radiomuz bəzi illərdə elin səsini eşitdirmək istəyindən məhrum olub. ( Söhbət 1937-38-ci illərdən gedir. Həmin illər ki, efirdə səsləri eşidilən, canlı efir qəhrəmanları olan ziyalılarımız amansız repressiyanın qurbanına çevrilir. 38 mindən çox düşünən beyin güllələnir.)

Qocaman radiomuzda sənət dünyasının, ədəbi və ictimai aləmin ən böyük dühalarının izi qalıb. Üzeyir Hacıbəylinin, Müslüm Maqomayevin, Məmməd Səid Ordubadinin, ümumiyyətlə ədəbiyyatımızda, tariximizdə, səhnə həyatımızda, elm aləmində kimlərin haqqı varsa, onların hər biri burada çalışıb. Məhz onlar xalqla ünsiyyəti yeganə görüş yeri olan bu məkanda qurublar, bu müqəddəs məbədi yaradıblar. Elə o zamandan bəri mənəviyyat qaynağı. ədəbi məktəb, musiqi beşiyi, sənət dünyasıdır Azərbaycan radiosu.

Müasir dövrdə də günün nəbzini tutan, dinləyici auditoriyasında uğur qazanan Azərbaycan radiosu yeganə efirdir ki, burada ana dilinin saflığı qorunur. Mətbuat Şurasında dilçi alimlərin iştirakı ilə yaradılan komissiya hər dəfə ana radionun fəaliyyətindən razı qaldığını kütləvi informasiya vasitələrinin nümayəndələri qarşısında açıqlayır və bu ədəbi məktəbdən nümunə götürməyi tövsiyə edir.

Musiqi proqramları ilə rəngarəngdir efirimiz. Çünki “Qızıl fond”da mühafizə olunan yüz mindən çox zəngin irs peşəkarlar tərəfindən diqqətlə öyrənilir, yeri gəldikcə, günün, tarixin münasib vaxtında mütəmadi olaraq dinləyicilərə təqdim olunur. Klassik Azərbaycan musiqisi ilə yanaşı, dünya xəzinəsindən seçmələr də zövqləri oxşayır. Muğam dəryasına isə hər gün müraciət edilir. Nəğmələrin təqdimatında belə səriştəli professional bir radio ənənəsi var. Yəni diktor “Lirik mahnıları dinləyin”- deyirsə qarşıdakı dəqiqələrdə zövqlə sıralanan nəğmələr ruhuna hakim kəsilir. Adından bəlli olur ki, hansı səpkidə musiqilər səslənəcək. Musiqi redaksiyasının verilişləri arasında “Ovqat” neçə illərdir populyarlığını qoruyur. “Muğam saatı” əbədiləşən dəqiqələrdəndir və 50 ilə yaxındır ki, istirahət günləri saat 14.00-dan 15.00-dək efirdədir.

Azərbaycan televiziyası ilə birgə birbaşa yayımlanan yeni “Musiqi xəzinəsi” verilişində də məqsəd milli musiqimizin inkişafına, məşhur xanəndələrin yaradıcılığına, xalq mahnı və təsniflərimizə, istər opera, istərsə də orkestr əsərləri olsun, bütün janrlarda üstünlüyü ilə diqqət çəkən bəşəri musiqimizin təbliğinə yönəlib...

“Könül nəğmələri”, “Sözdən səsə”, “Elimizdən, obamızdan” və “Böyük çöl” kimi verilişlərimiz var. Türkçülükdən bəhs edən “Böyük çöl” verilişinin 30-cu buraxılışı səsləndi və bu veriliş də türk dünyasına aid dolğun məlumatlarla zəngin idi.

Balacaların sevdiyi “Boxça”, “Nağıl axşamı”, “Göy Qurşağı”, “Haydı qoçaqlar”, “Yaşıl planet”, “Sabaha pəncərə”, “Tumurcuq”, “Uşaqdan xəbər al”, “Anasının balası” və s. verilişləri böyüklər də dinləyir.

Əsgərlərimizə ərmağan edilən dəqiqələrdə isə hərbi hissələrdə səngər həyatını yaşayan oğulların istəyi əsasında musiqi proqramları səslənir. Azərbaycan əsgərinə torpaq, vətən göz bəbəyi kimi əmanət olunur. “Azərbaycan əsgəri”, “Mənə oğul de”, “Vətən yaşasın”, “Mən əsgər olanda”, “Hərb tariximizdən”, “Əsgər istəyi”, “Səngərə məktub” və s. verilişlər hərbi vətənpərvərlik mövzusunda hazırlanır...

Əbədiləşən “Bulaq” isə radioda həmişə öz axarındadır. Dekabr ayında “Bulaq”ın 40 illiyi yüksək səviyyədə qeyd olunacaq. Xalq yaradıcılığı mövzusunda bir-birindən fərqli və maraqlı verilişlərinə görə də ana radiomuz öndədir. Vaxtilə bu məkana rəhbərlik etmiş xalq yazıçısı Mövlud Süleymanlı bu istiqamətə daha önəm verərək “Qızıl fond”du şifahi xalq ədəbiyyatının qiymətli inciləri ilə zənginləşdirdi. Yeri gəlmişkən, kollektivin, xüsusi ilə radio üzrə sədr müavini Cavanşir Cahangirovun Mövlud müəllimə olan doğma münasibəti onun dəyərli bir insan olduğuna, ədəbiyyatımıza yeni nəfəs gətirdiyinə, ana radionun inkişafına layiqli xidmət etdiyinə işarədir. Yazıçı Mövlud Süleymanlıya televiziyada ayrıca otaq ayrılıb və çoxdan intizarını çəkdiyi iç dünyasıyla nəhayət baş-başa qalmaq, xalqın bitib-tükənməyən irsini araşdırmaq fürsətini qazandırıb. “Bulaq” kimi əbədiyaşar verilişlərin sayının çox olması üçün hələ sevimli yazıçımızdan çox şeylər gözləyirik...

Ana radioda səslənən tamaşalar nəinki “Qızıl fond”da saxlanılan səs xəzinəsinin inciləri arasından seçilir, bugünün özündə belə yeni əsərlər üzərində işlənilir. “Xalqın səsi” olan radionun qapıları həmişə yaradıcı insanların üzünə açıq olub. Özünə arxalanıb, söz demək istəyənlərin, hətta bu dünyadan vaxtsız köçənlərin qəlbinin kövrək pıçıltıları, poeziya dünyası bu aləmə hopub. Şairlərin öz səsində yazılan ədəbi nümunələr hər bir dinləyicinin qəlbini fəth edir...

Burada çalışan peşəkar heyət isə bilir ki, ən yaxşı veriliş hazırlamaqdan ötrü nadir səsə və təsirli söz demək qabiliyyətinə malik olmalısan. Ecazkar səslərlə dinləyici qəlbinə yol tapmaq mümkündür. Səsi ilə milyonları heyran edən Azərbaycan radiosunun diktorları minlərlə insanların arasından seçilən qeyri adi səs sahibləridir. Rəhbərliyin tapşırığı ilə yaşlı diktorlar gənclərə ustad dərsləri keçir və onlara natiqlik sənətinin sirlərini öyrədirlər. Daima səs axtarışında olan rəhbərlik ən yaxşı səslərin efirə gətirilməsinə çalışır. Ədəbi dilin incəlikləri yeni aparıcılara mükəmməl şəkildə tədris olunur. Çünki Azərbaycan radiosu peşəkarların əhatəsindədir. Təqdim olunan sətirin, hər cümlənin mənasını anlayan redaktorlar dillərinə gətirdikləri hər kəlməyə görə məsuliyyət daşıdığını yaxşı bilir və dəyərli söz uğrunda yarışırlar. Radioda verilişlərə qulaq asan komissiya yaradılıb. Həmin komissiyanın müsbət rəyini qazanmaq üçün ədəbi dilin normalarına riayət olunmalı, sözün həqiqi mənasında sanballı verilişlər hazırlanmalıdır.

Bir ildən artıqdır ki, radioda islahatlar gedir. Uzun müddət təmirsiz qalan studiyalar müasir tələblər səviyyəsində qurulur, ən mükəmməl avadanlıqlarla təchiz edilir. Yanvar, fevral aylarından başlayaraq burada rəqəmsal texnologiyalar işə düşəcək. Artıq Azərbaycan radiosunun daha yüksək keyfiyyətli texniki təchizatı olacaq. Avadanlıqlarla işləmək üçün bacarıqlı mütəxəssislərə ehtiyac var. Təcrübəli kadrların hazırlanmasından ötrü xüsusi kurslar təşkil olunub. Kursları xaricdən dəvət edilmiş mütəxəssislər aparır.

Özünün yaşının çox, ənənəsinin qədim olmasına baxmayaraq radioda bu gün yaradıcı heyətin cavanlaşma prosesi gedir. Yeni açılan verilişlər məzmunca, həm də təqdimatı ilə fərqlənir. Çünki burada yaradıcı təfəkkürə malik olan gənclərə daha çox üstünlük verilir, uğurlu layihələrə imza atılır.

Hər saatın tamamında ölkədə və dünyada baş verən ən son “Xəbərlər” səslənir. Əvvəlki illərdən fərqli olaraq xəbərlərin efir saatı kimi, oxunuşu, yəni xəbərin necə təqdim olunmasında da dəyişiklik edilib. Xəbər aparıcıları informasiyanın tələblərinə uyğun seçilir. Onlar xəbəri sürətli və aydın oxumaq vərdişi ilə üstün olmalıdırlar.

İlin ən uğurlu layihələrindən biri də “Gəl səhərim” publisistik-musiqili proqramdır. Səhər-səhər dinləyiciyə xoş ovqat bəxş edən bu proqramda radionun hər bir yaradıcı üzvü iştirak edə bilər. Sərbəst söhbətə köklənən aparıcılar ən yaxşı verilişlər uğrunda mübarizəyə qoşulub. “Bizimlə birgə” tok şousu da dinləyicilərin ünsiyyət qurduğu verilişlərdəndir. Qısa zamanda tok şou auditoriyada özünə yer toplayıb.

Yurdumuzun hər qarışı möcüzədir. Ecazkar təbiəti, başı qarlı dağları, buz bulaqları, laləli çəmənləri, yaşıl-sarı libaslı zəmiləri, bir sözlə ilin, ayın bütün günü, hər anı gözəldir torpağımızın. “Gəzdim Azərbaycanı” verilişinin dinləyiciləri 105 FM dalğasında eli qarış-qarış dolanır, bölgələrimizdən soraq alırlar...

“Gecə döyülən qapılar” tariximizin qaranlıq səhifələrinə işıq salır. 1937-38-ci illərdə repressiyaya məruz qalan ziyalılarımızın nakam taleyindən danışır və onların başına gətirilən müsibəti gözlərimiz önünə gətirir. Tükürpədici tarixi həqiqətlərdən bəhs edən bu veriliş dəhşətli dramatik məqamlarla doludur.

“Antistress”, “Addım-addım”, “Meloman”, “Ümüd işığı”, “Əhatə”, “Səsin gəlsin”, “Xəbəriniz olsun” və s. onlarla yeni verilişlər dinləyicilərə təqdim olunur.

105 FM dalğasında canlı yayımlanan “Ailə həkimi”ndə televiziyadakı kimi, radioda da həkim qarşı tərəflə ünsiyyətdədir.

Sözsüz ki, radiomuzda qarşıdakı dövrlərdə də yenilklər çox olacaq. Studiyalar mükəmməl kompüter texnologiyası ilə təmin edildikdən sonra bir-birinin ardınca yeni uğurlu efir görüşləri gerçəkləşəcək.

Əgər radionun həyatında qısa müddətdə bu qədər dəyişikliklər baş veribsə, deməli qarşıdakı illərdə daha böyük nailiyyətlərdən söhbət açılacaq...

Əziz soydaşlarımız! 105 FM dalğasına Azərbaycan radiosunu dinləyin, çünki bu, sizin səsinizdir. Xalqın radiosu uşaqdan böyüyə, tələbədən alimə, fəhlədən ziyalıya, hamının düşüncə tərzinə, zövq dünyasına bələddir. Biz sizin hər birinizə yaxınıq. Çalışdığımız məkanın cəmiyyətdə milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunmasında böyük bir ümman olduğunu dərk edir və hər bir vətəndaşın layiqli əməlində payımız olduğunu düşünürük. Taleyini efirə bağlayan həmkarlarımıza radio günü münasibəti ilə sonsuz dinləyici sevgisi arzulayırıq. Təbii ki, təbriklərdən özəl radioların əməkdaşlarına da pay düşür. Axı 6 Noyabr Radio günü – Azərbaycanın ilk efirinin yarandığı gündür.

Şəlalə MƏHYƏDDİNQIZI,

Azərbaycan Radiosunun Xəbərlər

redaksiyasının əməkdaşı

525-ci qəzet.- 2010.- 5 noyabr.- S.7.