100 yaşlı “Ər və arvad” yenidən səhnədə

Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrında dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəylinin “Ər və arvad” operettasının premyerası keçirilib. Əsər Üzeyir Hacıbəylinin 125, Musiqili Komediya Teatrının isə 100 illik yubileyi münasibətilə səhnələşdirilib. Mərasimi giriş sözü ilə açan teatrşünas, sənətşünaslıq doktoru Məryəm Əlizadə Şərqin ilk operettasının yaranma tarixindən danışıb: “1909-cu ildə Üzeyir Hacıbəylinin yazdığı “Ər və arvad” operettası ilk dəfə 1910-cu il may ayının 24-də Bakıda Nikitin qardaşları sirkində nümayiş etdirilib. Bu tamaşa ilə Azərbaycanda operetta janrının və Musiqili Komediya Teatrının təməli qoyulub. Tamaşada Mərcan bəy rolunda Əhməd bəy Ağdamski, Kərbəlayi Qubad rolunda Mirzağa Əliyev çıxış ediblər. Səhnə əsərinin rejissoru Hüseyn Ərəblinski, dirijoru isə Üzeyir Hacıbəyli olub. Elə bu səbəbdən də məhz bu tarixi Azərbaycan Musiqili Komediya Teatrının başlanğıc günü kimi qəbul edirik. Bu il teatrın 100 illik yubileyi dövlət səviyyəsində qeyd olunacaq. “Ər və arvad” musiqili komediyası Ü.Hacıbəylinin sonralar yaratdığı “O olmasın, bu olsun” və “Arşın mal alan” operettalarının sələfi kimi məzmun və forma etibarilə daha sadədir. XX əsr Azərbaycan dramaturgiyasında ilk musiqili komediyalar olan bu əsərlərdə iki janrın – musiqi ilə dramaturgiyanın tələbləri, xarakter əlamətləri birləşib. Bu, 100 illik fasilədən sonra “Ər və arvad” operettasının ilk premyerasıdır”. Çıxışının sonunda M.Əlizadə tamaşaçıları sağlam gülüşün geniş yer aldığı səhnə əsərinə baxmağa dəvət edib. Tamaşanın quruluşçu rejissoru Yusif Əkbərov, quruluşçu dirijoru Nazim Hacıəlibəyov, rəssamı Eldar Qurbanov, baletmeysterlər Zakir və Yelena Ağayevlər, xormeyster Vaqif Məstanovdur. Əsərin yeni redaktəsi və orkestləşdirilməsi əməkdar incəsənət xadimi Sərdar Fərəcovun işidir. Səhnə əsərində rolları xalq artistləri İlham Namiq Kamal (Mərcan bəy), Afaq Bəşirqızı (Minnət xanım), Yaşar Nuri (Kərbəlayi Qubad), Arif Quliyev (Səfi), Fatma Mahmudova (Arvad), aktyorlardan Əliməmməd Novruzov (aşpaz), Gülcahan Salamova (Gülpəri), Ağaxan Şərifov (süpürgəçi), Hüseyn Əlili (suçu) canlandırıblar. Səhnə əsərində xalq artisti İlham Namiq Kamalın yüksək peşəkarlıqla yaratdığı Mərcan bəy obrazı ailə mühiti içində göstərilir. Mərcan bəy ailəyə münasibətində mənəviyyatsız mövqe tutduğundan mənəvi cəhətdən iflasa uğrayır. Komediyada Minnət rolunu böyük ustalıqla canlandıran xalq artisti Afaq Bəşirqızı gözüaçıq, öz hüquqlarını müdafiə etməyi bacaran, qadın ismətini, ailə namusunu qoruyan bir obrazdır. Köhnə adətlərdən ayrıla bilməyən, “arvad almağın da, boşamağın da yolunu bilən” Kərbalayi Qubad gülünc vəziyyətdə qalıb ifşa olunan ikinci surətdir. O, Mərcan bəyin təklif etdiyi 2500 manat pulun həvəsinə özünü gülünc vəziyyətə salır. Tamaşanın premyerası böyük maraq və məmnunluqla qarşılanıb.

Hüsniyyə İSMƏTQIZI

525-ci qəzet.- 2010.- 19 oktyabr.- S.7.