Mənəvi ucalığa səsləyən dəyərlər

 

MİLLİ MENTALİTETİMİZLƏ BİRGƏ XALQIMIZIN MƏNƏVİ DÜNYASINI HƏM DƏ İSLAM DƏYƏRLƏRİ TƏŞKİL EDİR

 

Din insanların həyat tərzini nizamlayan sosial-iqtisadi, hüquqi-etik, mədəni-əxlaq qaydalarını əhatə edən bütöv bir elmi sistemdir. Ən yüksək mənəvi dəyərləri özündə birləşdirən müqəddəs İslam dinimiz insanların mənən yeniləşməsində və saflaşmasında, cəmiyyətdə əxlaqi meyarların, dostluq və humanizm prinsiplərinin formalaşmasında müstəsna rol oynayır, hər bir cəmiyyətin siyasi, iqtisadi, sosial və mədəni inkişafı üçün möhkəm zəmin yaradan mənəvi keyfiyyətlər formalaşdırır.

Şərqdə sivilizasiyanın inkişafının, insan təfəkkürü və onun təkamülünün müəyyən mərhələsində meydana gələn sosial, tarixi hadisə olan islam dini ümumbəşəri dəyərləri özündə ehtiva etdiyi, insanları sülhə, əmin-amanlığa, həmrəyliyə, kamilliyə, düzgünlüyə çağırdığı üçün xalqımızın mental baxışları ilə uzlaşaraq milli-mənəvi özünüdərkimizin mühüm tərkib hissələrindən birinə çevrilmişdir. Xalqımız həmişə Uca Tanrıya tapınmış, qəlbində iman və inam gəzdirmişdir.

Düzdür, biz islam dinini qəbul edənə qədər də böyük mədəniyyətə, tarixə və özümüzə məxsus adət-ənənələrə malik olmuşuq. Ümumiyyətlə, adət-ənənələr milli-mənəvi irsin bir qolu kimi hər bir xalqın özünəməxsus keyfiyyətlərini özündə əks etdirir. Ona görə hər bir xalqın mənəviyyatından, mədəniyyətindən söz düşdükdə onun adət-ənənələrinin, elliklə keçirdiyi mərasimlərinin xatırlanması təsadüfi deyil. Bəşər sivilizasiyasına böyük töhfələr vermiş Azərbaycan xalqının zəngin mədəni irsindən söz düşdükdə ilk növbədə milli-mənəvi dəyərlərimiz və bu dəyərlərə söykənən mədəni-əxlaqi normalar göz önünə gəlir. Xalqımızın milli düşüncə tərzinin formalaşmasında, insanlarımızın yüksək əxlaqi normalar çərçivəsində tərbiyə olunmasında böyük rol oynayan adət-ənənələrimizin hər biri özündə ali mənəvi və insani dəyərləri tərənnüm edir. Zaman, dövr dəyişsə də həyatımızı şüurumuza, məişətimizə dərin və möhkəm kök salmış adət-ənənələrsiz, mərasimlərsiz təsəvvür etmək mümkün deyildir. Xalqımızın hər zaman başda ağsaqqalları olmaqla şad gününü də, kədərli gününü də elliklə qeyd etmişdir. İnsanın həyata gəlməsi, ailə qurması, dünyasını dəyişməsi kimi həyati proseslərin məhz kollektiv surətdə qeyd olunması bizi bir çox xalqlardan fərqləndirən ən gözəl ənənələrimizdir.

Müqəddəs kitabımız Qurani-Kərimdən gələn dəyərlər isə milli ənənələrimizlə birgə min üç yüz ildən artıqdır ki, xalqımızın yüksək mənəvi dünyasını təşkil etməkdədir. Məhz bu xüsusiyyətlərinə görə islam tariximizin müxtəlif dövrlərində mədəni inkişafımıza, intibahımıza gözəl töhfələr vermişdir. Azərbaycanın islam mədəniyyəti, islam dini ilə bağlı olan dahi insanları – Nizami, Füzuli, Nəsimi və digər böyük şəxsiyyətləri dünya sivilizasiyasına böyük töhfələr vermiş və islam mədəniyyətini və fəlsəfəsini öz yaradıcılıqları ilə zənginləşdirmişlər. Buna görə biz islam dininə, islam mədəniyyətinə mənsub olmağımızla fəxr edirik.

İslamın da daxil olduğu milli-mənəvi dəyərlər əsrlər boyu həm də Azərbaycan xalqının formalaşmasında, dövlətçiliyimizin yaranmasında, yaşamasında və möhkəmlənməsində böyük rol oynamışdır. İstər orta əsrlərdəki hürufilik kimi təlimlər, istərsə də Azərbaycanın siyasi yüksəlişini təmin etmiş qızılbaş hərəkatı kimi cərəyanlar məhz islamdan qaynaqlanmış, ondan ilham almışlar. Öz azadlığımız uğrunda apardığımız mübarizələrdə, tarixi kökünə, keçmişinə sadiq olan xalqımızın mərdliyinin, vətənə, torpağa bağlılığının, milli-azadlıq uğrunda sarsılmaz mübarizə əzminin və tarixən milli məfkurəmizin formalaşmasında islam amili mühüm rol oynamışdır. XIX əsrin ortalarından etibarən Azərbaycanda başlayan maarifçilik hərəkatında, müxtəlif siyasi cərəyanlarda, nəhayət, Şərqdə ilk demokratik respublika olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasında islamın mütərəqqi ideyaları aparıcı xətt təşkil etmişdir. Həm XX əsrin əvvəllərində, həm sonlarında Azərbaycanda meydana gələn milli-azadlıq hərəkatlarında islam ideyalarının təsiri böyük olmuşdur. Bu xüsusiyyətlərinə görə islam dini tariximizin bütün dövrlərində xalqımızın inkişafının əsas leytmotivi rolunu oynamışdır. Azərbaycan, həmçinin Qafqazda islam dəyərlərinin, islam dininin, islam sivilizasiyasının yayılması və inkişaf etməsində xüsusi rol oynamışdır. Qafqazın digər xalqlarının islama yolu məhz Azərbaycandan keçib.

Tarixi təcrübə göstərir ki, yalnız dərin mənəvi köklərə, qədim milli adət-ənənələrə arxalanan mədəniyyətlər ardıcıl surətdə inkişaf edib və özünəməxsus xüsusiyyətlərini qoruyub saxlaya bilirlər. Hər hansı xalqı birdəfəlik yox etmək, assimilyasiyaya məruz qoymaq üçün isə onun dili ilə yanaşı, mənəvi dəyərlərini əlindən almaq kifayət edər. Xalqımıza qarşı qənim kəsilənlər tarix boyu dəfələrlə bu məkrli siyasəti həyata keçirməyə çalışmışlar. Ən azından vaxtilə sovet-kommunist ideologiyasının ilk növbədə məhz mənəvi və dini dəyərlərimizə qarşı hücuma keçdiyini tarixdən çox gözəl bilirik.

Lakin əsrlərin sərt sınaqlarından üzüağ çıxan xalqımız tarixinin ən keşməkeşli, çətin anlarında belə, insanlığın yüksəlişinə, mənəviyyatın təntənəsinə xidmət edən dəyərlərdən, o cümlədən dini dəyərlərdən dönməyib, onları daim uca tutub. Çətinliklərə, məhrumiyyətlərə baxmayaraq biz tarix boyu mənəvi dəyərlərimizə, islama sadiq olmuş, heç bir quruluş yad təsirlər bunu qəlbimizdən çıxara bilməmişdir. Müqəddəs etiqada, yüksək daxili inam və ruhi saflığa tapınan Azərbaycan xalqının uzun əsrlər boyu islami dəyərlərə sadiq müsəlman hümməti kimi tanınması da məhz bu həqiqətin bariz təcəssümüdür.

Sovetlər İttifaqının mövcud olduğu 70 il ərzində onun ərazisində din yasaq, qadağan edilmiş, ateizm təbliğatı aparılmışdır. Dinə qarşı çox kəskin mübarizə aparılmış, dini inkar etmək o illərdə kommunist ideologiyasının əsasını təşkil etmişdir.

Fəqət məqsədyönlü addımlar, repressiyalar, şüurlu şəkildə insanlarımızı öz inanclarından, adət-ənənələrindən uzaqlaşdırmaq, mental baxışlarında dəyişikliyə edilən cəhdlər səmərəsiz qalmışdır. Sovet imperiyası xalqımızı tarixi keçmişindən, dini və milli mənəvi dəyərlərindən uzaqlaşdırmaq istəsə də, buna əsla nail ola bilmədi. Azərbaycanlılar bütün çətinliklərdən, bəlalardan, məhrumiyyətlərdən, zillətlərdən keçərək öz dininə, mənəvi dəyərlərinə daim sadiq olmuşdur və heç kim bunların məhv edilməsinə nail ola bilməmişdir. Milli ruhumuzun tapdalandığı illərdə Ulu Yaradana inamını itirməyən xalqımız islamı yaşatmış, gələcək nəsillərə ötürmüş, yaddaşlardan silinməsinə imkan verməmişdir. Çünki islami dəyərlərə sadiqlik bizim daxilimizdən gələn bir hissdir.

İslam insanları yüksək mənəvi dəyərlər ruhunda tərbiyə edən, paklığa çağıran bir dindir. Amma təəssüflə qeyd etməliyik ki, bəzən müqəddəs dinimizlə bağlı olmayan fikirlər eşidirik. Müqəddəs kitabımız Qurani-Şərif heç vaxt fundamentalizmin əsasını qoymayıbdır. Fundamentalizm və ekstremizm meyillərini islam dinindən istifadə edərək yaradan və inkişaf etdirənlər islamın ən əsas prinsiplərindən uzaqlaşırlar. Biz islam mədəniyyətini, islami dəyərləri müqəddəs kitabımız Qurani-Kərimdə olduğu kimi qəbul edirik. Onların təhrif olunması böyük günahdır.

 

Heydər Əliyev sağlam təməl üzərində dövlət-din münasibətlərini yaratdı

 

Azərbaycan dövlət müstəqilliyini əldə edəndən sonra ölkəmizdə tarixi-mənəvi irsin, mədəniyyətin, milli mentalitetin ayrılmaz hissəsi kimi qəbul edilən islami dəyərlərimiz yenidən canlandı, hər bir azərbaycanlının həyatının mənəvi qanunu oldu. Xalqımızın onilliklər boyu ürəyində gəzdirdiyi ən müqəddəs dəyərlər cəmiyyətdə özünün layiqli yerini tutmağa başladı. Bunlar xalqımızın islamın mənəvi dəyərlərinə olan hörmət və ehtiramının nəticəsi idi. Bu gün mütərəqqi islami dəyərlərə qayıdış, milli-dini ənənələrin dirçəldilməsi cəmiyyətimizin əxlaqi-mənəvi yüksəlişində, xalqımızın bütövlüyü və birliyində misilsiz rol oynayan amillərdəndir. Müstəqillik illərində islam dini bütövlükdə xalqımıza qayıtdı. Milli bayramlarla yanaşı, dini bayramlar da dövlət səviyyəsində qeyd olunmağa başladı.

Azərbaycanda Prezidentin andiçmə mərasimində Konstitusiya ilə yanaşı, müqəddəs Qurani-Kərimə də əl basaraq dövlətə və xalqa sədaqətlə xidmət edəcəyinə and içməsi Azərbaycan xalqının İslama bağlılığını ən ali səviyyədə təsdiqləyir. Xalqımızın islami dəyərlərə bağlılığı dövlət rəmzlərində də özünü bariz təcəssüm etdirir. Respublikamızın üçrəngli bayrağında yaşıl rəngin islamçılıq rəmzi kimi yer alması da xalqımzın yüzilliklər boyu etiqad göstərdiyi dini dəyərlərə həssas münasibətinin ifadəsidir.

Bu gün Azərbaycan hüquqi, dünyəvi və demokratik dövlətdir. Dinin dövlətdən ayrı olmasına baxmayaraq, dövlətlə din arasında münasibətlər çox möhkəmdir. Bu möhkəmliyin də əsasını ulu öndər Heydər Əliyev qoymuşdur. 1993-cü ildə xalqın istəyi ilə hakimiyyətə qayıdan ulu öndər Heydər Əliyev hüquqi, dünyəvi və demokratik dövlət quruculuğuna başlamaqla yanaşı, sağlam təməllər üzərində dövlət-din münasibətlərini də yaratdı.

Ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərliyə qayıtdıqdan sonra respublikamızda dini dəyərlərin dirçəldilməsində, məscidlərin və digər müqəddəs ocaqların yenidən qurulmasında xidmətləri misilsizdir. Xüsusilə qeyd etmək istərdim ki, Azərbaycanın inkişafının məhz dərin tarixi, mədəni və dini köklərlə sıx vəhdətdə olduğunu ulu öndər Heydər Əliyev ölkəmizə rəhbərlik etdiyi sovet illərində də ciddi nəzərə almış, kommunist ideologiyasının “səlib yürüşü” illərində dini-mənəvi dəyərlərə çox böyük diqqət və ehtiramla yanaşmışdır. Heydər Əliyev çox gözəl bilirdi ki, dini dəyərlərin məhv edilməsi, mental baxışların dəyişdirilməsi yönündə həyata keçirilən tədbirlər yalnız və yalnız xalqımızın mənəvi məhvinə hesablanmış məkrli siyasətdir. Xalqın mənəvi məhvi isə onun ən böyük faciəsi ola bilərdi. Siyasi fəaliyyətinin əsas hissəsi sovet dövrü ilə bağlı olan xalqımızın ümummilli lideri kommunizm ideologiyasının şüurlara yeridildiyi bir vaxtda belə qəlbində uca Allaha olan inamını yaşatmış, islamın və xalqımızın bir-biri ilə uzlaşan mənəvi dəyərləri onun həyat amalı olmuşdur.

1994-cü ildə Səudiyyə Ərəbistanına səfər edən Heydər Əliyev, özünün də qeyd etdiyi kimi, uzun illər qəlbində yaşatdığı müqəddəs niyyətini reallaşdırdı. Hər bir müsəlmanın arzusunda olduğu müqəddəs bir ziyarət etdi. Həmin ziyarət zamanı Mədinə şəhərindəki Peyğəmbər məscidinin şərəf kitabında ulu öndər özünün mənəvi duyğularını belə ifadə etmişdir: “Müqəddəs Mədinə şəhərini, islamın müqəddəs abidələrini, həzrəti Məhəmməd peyğəmbərin məqbərəsini, məscidini ziyarət etdiyim üçün bir müsəlman kimi özümü xoşbəxt hesab edirəm. Allaha şükür olsun ki, uzun illər qəlbimdə yaşayan arzuma, niyyətimə nail oldum. Bu tarixi hadisə qəlbimdə böyük həyəcan və rahatlıq hissi yaratdı. Bir daha islam mənbəyinin nə qədər ümumbəşəri, fəlsəfi, elmi əsaslara malik olduğunu dərk etdim. Allahın böyüklüyünü dərk etdim”.

Fəxarət hissi ilə qeyd etmək istərdim ki, həmin vaxt Heydər Əliyevi müşayiət edən Azərbaycan nümayəndə heyətinin tərkibində mən də var idim.

Heydər Əliyev ölkəmizdə hüquqi və dünyəvi dövlət quruculuğunun əsasını qoymaqla yanaşı, müqəddəs dinimizə, bütün mənəvi dəyərlərə çox həssaslıqla yanaşır, xalqımızın mental keyfiyyətlərini daha uca tuturdu. Ulu öndər insanlara cürbəcür fanatizm əhvali-ruhiyyəsinə qapılmamağı, tarixin sınaqlarından keçmiş, yüksək mədəniyyəti və mənəviyyatı əks etdirən bəşəri dəyərləri tövsiyə edir, Qurani-Kərimin yüksək mənəvi amallarını hər bir insanın əsas götürməsini vacib bilirdi.

İslam dininin əlamətdar günləri münasibətilə xalqa ünvanladığı təbrik məktublarında, din xadimləri ilə görüşlərində, müqəddəs ocaqlarda tövsiyələrini çatdıran Heydər Əliyev islamın bütün azərbaycanlıların mənəvi sərvəti olduğunu və islam dəyərlərinin daim yaşayacağını bildirirdi: “Biz müsəlmanlar Allah-təalanın buyurduğu, peyğəmbər Məhəmməd əleyhissəlamın bizə göstərdiyi yolla, müqəddəs kitabımız Qurani-Şərifin verdiyi tövsiyələr yolu ilə əsrlər boyu getmişik, bu gün də gedirik. Bu yol sülh yoludur, bu yol mehribanlıq, dostluq, əmin-amanlıq yoludur. Bu yol insanlara səadət gətirən yoldur. Mən fəxr edirəm ki, Azərbaycan müsəlmanları öz müqəddəs dininə itaət etmək, dini ayinlərə, qanunlara-qaydalara riayət etmək üçün indi geniş imkanlar əldə ediblər”.

 

Ulu öndərin nəcib əməlləri layiqincə yaşadılır

 

Fərəhləndirici haldır ki, ulu öndər Heydər Əliyevin mənəvi-dini dəyərlərin qorunması və dövlət-din münasibətləri ilə bağlı müəyyənləşdirdiyi siyasi xətt Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilməkdədir. Prezident İlham Əliyev ulu öndərin nəcib əməllərini, əsasını qoyduğu mütərəqqi ənənələri layiqincə yaşadır, cəmiyyətimizdə dini-mənəvi dəyərlərin möhkəmləndirilməsinə xüsusi diqqət və qayğı ilə yanaşır. Təbii ki, bütün bunlar dövlətimizin başçısının müqəddəs dini dəyərlərimizə son dərəcə bağlılığından irəli gəlir.

2005-ci ilin martında Səudiyyə Ərəbistanında rəsmi səfərdə olarkən xanımı Mehriban Əliyeva və qızı Leyla Əliyeva ilə islam dünyasının müqəddəs şəhəri olan Məkkədə Kəbəni ziyarət edən Prezident İlham Əliyevin bölüşdüyü təəssüratlarla xalqımız öz rəhbərinin müqəddəs dəyərlərimizə həssas münasibətinin bir daha şahidi oldu: “Bu mənim həyatımda çox əlamətdar, tarixi bir gündür. Mən ikinci dəfədir ki, buranı – Məkkəni ziyarət edirəm və müqəddəs Kəbənin içərisində dualar edirəm. Birinci dəfə 1994-cü ildə Prezident Heydər Əliyev burada olarkən onunla bərabər olmuşam. Bu gün isə yenə də buradayam. Bu hissləri ifadə etmək çox çətindir. Bunu yaşamaq lazımdır. Mən hər bir müsəlmana bu gözəl hissləri yaşamağı arzulayıram. Mən bu gün çox xoşbəxtəm. Çox şadam ki, ürəyimdə olan niyyətlərimi ifadə etdim, dua etdim. Hesab edirəm ki, mənim həyatımda bu, çox böyük bir hadisədir”.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin dini-mənəvi dəyərlərin möhkəmlənməsinə xüsusi diqqət və qayğı ilə yanaşması xalqımız tərəfindən razılıqla qarşılanır. Dini mərasimlərdə iştirak etməsi, dindarlarla mütəmadi görüşləri, o cümlədən hər il Ramazan bayramı münasibətilə iftar mərasiminə getməsi, müsəlman dövlətlərinin səfirlərini qəbul etməsi, insanları təbrik etməsi dövlətimizin başçısının mənəvi dəyərlərimizə nə qədər bağlı olmasının təcəssümüdür.

Azərbaycan Prezidentinin 2009-cu il avqustun 28-də Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri Hacı Allahşükür Paşazadənin təşkil etdiyi iftar mərasimində iştirakı dövlət başçısının milli-mənəvi və dini dəyərlərə həssas münasibətini bir daha təcəssüm etdirdi. Həmin görüşdə “Mübarək Ramazan ayında bizim görüşlərimiz gözəl ənənəyə çevrilibdir. Bu görüşlərdə biz öz ürək sözlərimizi deyirik, fikir mübadiləsi aparırıq. Bu görüşlər əslində Azərbaycan cəmiyyətində hökm sürən inkişafdan xəbər verir, Azərbaycan cəmiyyətinin nə qədər vahid cəmiyyət olduğunu bir daha göstərir. Azərbaycanda din dövlətdən ayrıdır. Ancaq, eyni zamanda, dövlət və din arasında möhkəm birlik vardır. Bu birliyin təməlini müasir dövrdə ulu öndər Heydər Əliyev və hörmətli şeyx həzrətləri qoymuşlar. Onların dostluğu, onların bir-birinə olan münasibəti və Azərbaycan naminə gördükləri işlər bu gün də gözəl ənənə olaraq şeyx həzrətləri və mənim tərəfimdən davam etdirilir” – deyə Prezident İlham Əliyev bildirmişdir.

Bu gün ölkəmizin dörd bir yanında həyata keçirilən tikinti-quruculuq və abadlıq işləri müqəddəs dini ocaqlarımızdan da yan ötməmişdir. VII əsrin yadigarı, müqəddəs qəbirlərin sayına görə İslam dünyasının üçüncü ziyarətgahı sayılan Bibiheybət ziyarətgah kompleksində, Əjdərbəy və Təzəpir məscidlərində aparılan tikinti, təmir və yenidənqurma işləri deyilənlərin əyani təsdiqidir.

Ötən il iyulun 12-də isə Bibiheybət ziyarətgah kompleksi təmir və yenidənqurma işlərindən sonra yenidən istifadəyə verilmişdir. Bu il iyulun 6-da isə Təzəpir məscid kompleksi əsaslı yenidənqurma və təmir işlərindən sonra istifadəyə verildi. Açılış mərasimində iştirak edən Prezident İlham Əliyev dövlətimizin dini və milli ənənələrə sadiqliyini bir daha bəyan etmişdir: “Baxmayaraq ki, Azərbaycanda din dövlətdən ayrıdır, Təzəpir məscid kompleksinin yenidən qurulması üçün vəsait dövlət tərəfindən ayrılıbdır. Bir il bundan əvvəl əsaslı təmirdən və genişləndirmə işlərinin aparılmasından sonra yenidən istifadəyə verilmiş Bibiheybət məscid-ziyarətgah kompleksinin qurulmasına yenə də Azərbaycan dövləti eyni qaydada vəsait ayırmışdı. Əjdərbəy məscidinin yenidən qurulması üçün yenə Azərbaycan dövləti, Azərbaycan hökuməti vəsait ayırmışdı. Bu onu göstərir ki, Azərbaycan dövləti, müstəqil Azərbaycan öz dini və milli ənənələrinə çox sadiqdir, islam dinini yaşatmaq, islam həmrəyliyini genişləndirmək üçün əlindən gələni edir. Biz bunu etməliyik və edəcəyik. İslam dini böyük bir dindir. İslam dini dostluq dinidir, qardaşlıq dinidir, həmrəylik dinidir”.

Əsaslı təmirdən və yenidənqurma işlərinin aparılmasından sonra hər iki məscidin ərazisi genişləndirilib, milli və dini dəyərlərimizi əks etdirən gözəl komplekslər, eyni zamanda, ən müasir standartlara cavab verən yeni gözəl şərait yaradılıb. Komplekslərdə ibadətlərlə yanaşı, konfransların, simpoziumların keçirilməsi də mümkündür.

Xalqımızın tarixi mədəniyyət abidələrinin, müqəddəs məscid və ziyarətgahların bərpası və təmiri, yenidən qurulması ölkədə Azərbaycan hakimyyətinin mütərəqqi baxışlarını tam qabarıqlığı ilə əks etdirən sağlam dini-mənəvi durumun təzahürüdür. Demokratik prinsiplərin bərqərar olunduğu Azərbaycanda bütün dini ocaqlarda yüksək səviyyədə təmir və yenidənqurma işlərinin aparılmasını bütün ölkə ictimaiyyəti təqdir edir.

Bu gün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin milli mədəniyyətin və dini dəyərlərin qorunması, inkişaf etdirilərək gənc nəsillərə çatdırılması ilə bağlı siyasəti çağdaş dövrün reallıqları ilə şərtlənir. Dövlət başçısı hesab edir ki, müasir qloballaşma dövründə elmi-texniki tərəqqinin sürətli inkişafı real həyatda fantastik nailiyyətlərə, mütərəqqi dəyişikliklərə yol açsa da, bu prosesin mədəni və dini-mənəvi irsə müəyyən təhlükə meyilləri də özünü qabarıq göstərir. Azərbaycan Prezidenti bu fikirdədir ki, müasir dünyada qloballaşma prosesinin nəticəsi kimi ortaya çıxan sivilizasiyalararası toqquşma və ziddiyyətlər hər bir xalqın dini dəyərlərinin qorunması məsələsini çağdaş zamanın aktual məsələlərindən birinə çevirmişdir. Dövlət başçısı total mədəniyyətin mütərəqqi cəhətlərinin mənimsənilməsi tərəfdarı kimi çıxış etməklə yanaşı, xalqın özünəməxsusluğunu şərtləndirən milli və dini dəyərlərin qorunmasını da vacib məsələ kimi önə çəkir.

Bu gün xalqımız cənab İlham Əliyevə etimad göstərir. Etimad isə sınaqlardan uğurla çıxan qarşılıqlı münasibətlərdən irəli gələn etibardır. O, özündə müsbət xüsusiyyətlərlə xarakterizə olunan sabit davranış formasının əlamətlərini təcəssüm etdirir. Məhz bu cür etimadın nəticəsi olaraq Azərbaycanın dövlət başçısı səviyyəsində dini dəyərlərə verilən önəm yüksək qiymətləndirilir.

 

Heydər Əliyev Fondu islam həmrəyliyinə layiqli töhfələr verir

 

Öz vətəndaşlarına tarixin sınaqlarından keçmiş və yüksək mədəniyyəti, mənəviyyatı əks etdirən ümumbəşəri dəyərləri aşılayan Azərbaycan dövlətinin həyata keçirdiyi işlər həm də islamın müqəddəs dəyərlərini bütün dünyada təbliğ edir, real vəziyyəti beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırır. Əlbəttə, bu məsələdə müsəlman dövlətləri arasında sıx əməkdaşlığın olması da vacib şərtlərdəndir. Əsas məqsədləri ulu öndər Heydər Əliyevin ölkəmizin sosial-iqtisadi, mədəni tərəqqisi, sivil dünya birliyinə inteqrasiyası, xalqımızın maddi rifahının yaxşılaşması naminə müəyyən etdiyi siyasətin təbliğinə və ümummilli liderin ideyalarının həyata keçirilməsinə dəstək vermək olan Heydər Əliyev Fondunun bu istiqamətdə göstərdiyi fəaliyyət bütün dünyaya bir nümunədir.

Öncə qeyd etmək istərdim ki, 2004-cü ildən fəaliyyət göstərən Heydər Əliyev Fondunu ölkəmizdə islam dininin nəzəriyyəsindən çıxış edərək xeyirxahlıq ocağı da adlandırırlar. Çünki humanizm prinsipinə söykənən praktik fəaliyyəti ilə cəmiyyətdə böyük ictimai nüfuz qazanmış Heydər Əliyev Fondu bu gün köməyə ehtiyacı olan kimsəsiz insanların maddi-mənəvi hamisi rolunda çıxış edir, xalqın sosial müdafiəsi sahəsində çox geniş və təsirli tədbirlər həyata keçirir. Heydər Əliyev Fondu insanlara ən müxtəlif səviyyələrdə yardım göstərməklə cəmiyyətdə yalnız sağlam ənənələrin, zəngin əxlaqi dəyərlərin möhkəmlənməsinə çalışır. Mehriban xanım Əliyevanın özünün də bəyan etdiyi kimi, Fondun çoxşaxəli fəaliyyətinin bir əsas məqsədi var – insanlara təmənnasız yaxşılıq!

Fondun prezidenti məhz bu amalla ona üz tutmuş insanların himayədarı, qayğıkeşi kimi çıxış edir, imkan daxilində onların problemlərinin həllinə çalışır. Müxtəlif strukturların laqeydliyinə və biganəliyinə dözməyib Heydər Əliyev Fonduna üz tutmuş hər bir vətəndaşın müraciətinə böyük həssaslıq və diqqətlə yanaşılır, imkan daxilində onun problemlərinin həllinə yardım göstərilir. Bu həm də Fondun insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsində layiqincə dayanan ictimai təşkilat olduğunu göstərir.

Ümummilli liderimizin humanist ideyalarını rəhbər tutan Fondun hər bir vətəndaşın müraciətinə fərdi qaydada baxması və ona cavab göndərməsi respublikamızda fəaliyyət göstərən digər qeyri-hökumət təşkilatları, o cümlədən hakimiyyət orqanları üçün də örnək sayılmalıdır. YUNESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyeva rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondunun vətəndaşlara hər zaman diqqət və qayğı ilə yanaşacağını əminliklə vurğulayır. “Bəzən cəmiyyətdə insan elə bir vəziyyətə düşür ki, bütün döydüyü qapılar onun üzünə bağlı qalır. O, öz dərdi ilə, öz problemi ilə təkbaşına qalır və ona elə gəlir ki, heç bir şey və heç kəs ona kömək edə bilməz. Bu halda o, üzünü bizim Fonda tutur. Mən demək istəmirəm ki, biz dərhal onun bütün problemlərini həll edirik. Amma o insan burada nə biganəliklə, nə soyuq münasibətlə rastlaşmaz və hökmən onun problemlərinin həlli üçün mümkün olan bütün vasitələrdən istifadə ediləcəkdir. Yəqin ki, xeyriyyəçilik, insansevərlik, mərhəmət Azərbaycan xalqının mentalitetinə, mədəniyyətinə, əsrlər boyu formalaşan ənənələrimizə xas olan gözəl keyfiyyətlərdən biridir və biz bu gün Heydər Əliyev Fondu olaraq bu ənənələri davam etdirməyə çalışırıq”.

Bu fikirlər YUNESKO-nun xoşməramlı səfirinin yüksək humanizminin və insanpərvərliyinin əyani təcəssümüdür.

Heydər Əliyev Fondunun həyata keçirdiyi çoxşaxəli fəaliyyətin bir istiqamətini də məhz islam dəyərlərinin dünyada təbliği və islam həmrəyliyinin möhkəmləndirilməsi təşkil edir. Bu məqsədlə fondun təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə indiyədək bir neçə mühüm beynəlxalq tədbir keçirilmişdir. Heydər Əliyev Fondunun Pakistanda həyata keçirdiyi orta məktəbin yenidən qurulması layihəsi də məhz islam həmrəyliyinə xidmət edir.

Xalqlararası və mədəniyyətlərarası dialoqu inkişaf etdirmək, ona dəstək vermək, bütün insanların gələcəyi naminə mədəniyyətlərin və dinlərin qarşılıqlı dialoquna nail olmaq bu gün bütün dünyanı düşündürən aktual məsələlərdən biridir. Xüsusi vurğulamaq lazımdır ki, Azərbaycanın dini-etnik sivilizasiyaların qovuşduğu məkan kimi tanınmasında Heydər Əliyev Fondu da yaxından iştirak edir. 2008-ci ildə Bakıda Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü, YUNESKO-nun və İSESKO-nun dəstəyi ilə keçirilən “Mədəniyyətlərarası dialoqda qadınların rolunun genişləndirilməsi” mövzusunda Beynəlxalq Bakı Forumu da sivilizasiyalararası dialoq, fərqli mədəniyyətlər arasında ortaq təmas nöqtələrinin tapılması, ümumbəşəri konsolidasiya prosesində konkret fəaliyyət istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsi baxımından vacib əhəmiyyət kəsb etmişdir.

Məhz sivilizasiyalararası dialoq daxil olmaqla, müxtəlif sahələrdə genişmiqyaslı və fədakar fəaliyyətinə, islam aləmində görülən işlərə böyük dəstəyinə görə Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti Mehriban xanım Əliyeva hələ 2006-cı il noyabrın 24-də İSESKO-nun xoşməramlı səfiri adına layiq görülmüşdür.

Son illərdə Heydər Əliyev Fondunun səyləri ilə Azərbaycanla İslam Konfransı Təşkilatı ölkələri arasında humanitar və mədəni sahələrdə əməkdaşlığın genişləndirilməsi istiqamətində mühüm addımlar atılmışdır. Respublikamızın müsəlman dövləti kimi islam dəyərlərinə hörmətlə yanaşması, eyni zamanda tarixi ənənələrini qoruyub saxlaması bu əməkdaşlıq üçün ciddi zəmin yaradır. İKT-da daim fəallığı ilə fərqlənən ölkəmiz bu məsələdə müsəlman dövlətlərini həmrəyliyə səsləməklə yanaşı, praktik fəaliyyətini də uğurla həyata keçirir. Azərbaycan gənc, müstəqil dövlət olmasına baxmayaraq, müqəddəs dinimizi dünyada layiqincə təbliğ etdiyinə və islam dəyərlərinə sadiqliyinə görə bütün müsəlman dünyasının dərin hörmətini qazanmışdır. İKT-nin 2009-cu ildə Bakı şəhərinin “İslam mədəniyyətinin paytaxtı” elan etməsi də bunu təsdiqləyir.

Xalqı milli-mənəvi və dini dəyərlər qədər birləşdirən ikinci qüvvə yoxdur. Azərbaycan xalqını vahid ideologiya ətrafında birləşdirən onun zəngin mədəniyyəti, mənəvi dəyərləri, adət-ənənələri ilə yanaşı, həm də islam dinidir. Bütün bunların dəyərləndirildiyi dövlətimizdə funksional imkanların işə salınaraq xalqın dini dəyərlərinin və mədəniyyətinin qorunması istiqamətində ardıcıl addımların atılması ölkə ictimaiyyəti tərəfindən razılıqla qarşılanır. Xalqın tarixi yaddaşının, dini və milli-mənəvi irsinin mühafizəsinə xidmət edən irimiqyaslı fəaliyyətin həyata keçirilməsi Prezident İlham Əliyevin dövlət başçısı kimi daim diqqət mərkəzində saxladığı məsələlərdir.

Din insanların həyat tərzini nizamlayan sosial-iqtisadi, hüquqi-etik, mədəni-əxlaq qaydalarını əhatə edən bütöv bir elmi sistemdir. Ən yüksək mənəvi dəyərləri özündə birləşdirən müqəddəs İslam dinimiz insanların mənən yeniləşməsində və saflaşmasında, cəmiyyətdə əxlaqi meyarların, dostluq və humanizm prinsiplərinin formalaşmasında müstəsna rol oynayır, hər bir cəmiyyətin siyasi, iqtisadi, sosial və mədəni inkişafı üçün möhkəm zəmin yaradan mənəvi keyfiyyətlər formalaşdırır.

Şərqdə sivilizasiyanın inkişafının, insan təfəkkürü və onun təkamülünün müəyyən mərhələsində meydana gələn sosial, tarixi hadisə olan islam dini ümumbəşəri dəyərləri özündə ehtiva etdiyi, insanları sülhə, əmin-amanlığa, həmrəyliyə, kamilliyə, düzgünlüyə çağırdığı üçün xalqımızın mental baxışları ilə uzlaşaraq milli-mənəvi özünüdərkimizin mühüm tərkib hissələrindən birinə çevrilmişdir. Xalqımız həmişə Uca Tanrıya tapınmış, qəlbində iman və inam gəzdirmişdir.

Düzdür, biz islam dinini qəbul edənə qədər də böyük mədəniyyətə, tarixə və özümüzə məxsus adət-ənənələrə malik olmuşuq. Ümumiyyətlə, adət-ənənələr milli-mənəvi irsin bir qolu kimi hər bir xalqın özünəməxsus keyfiyyətlərini özündə əks etdirir. Ona görə hər bir xalqın mənəviyyatından, mədəniyyətindən söz düşdükdə onun adət-ənənələrinin, elliklə keçirdiyi mərasimlərinin xatırlanması təsadüfi deyil. Bəşər sivilizasiyasına böyük töhfələr vermiş Azərbaycan xalqının zəngin mədəni irsindən söz düşdükdə ilk növbədə milli-mənəvi dəyərlərimiz və bu dəyərlərə söykənən mədəni-əxlaqi normalar göz önünə gəlir. Xalqımızın milli düşüncə tərzinin formalaşmasında, insanlarımızın yüksək əxlaqi normalar çərçivəsində tərbiyə olunmasında böyük rol oynayan adət-ənənələrimizin hər biri özündə ali mənəvi və insani dəyərləri tərənnüm edir. Zaman, dövr dəyişsə də həyatımızı şüurumuza, məişətimizə dərin və möhkəm kök salmış adət-ənənələrsiz, mərasimlərsiz təsəvvür etmək mümkün deyildir. Xalqımızın hər zaman başda ağsaqqalları olmaqla şad gününü də, kədərli gününü də elliklə qeyd etmişdir. İnsanın həyata gəlməsi, ailə qurması, dünyasını dəyişməsi kimi həyati proseslərin məhz kollektiv surətdə qeyd olunması bizi bir çox xalqlardan fərqləndirən ən gözəl ənənələrimizdir.

Müqəddəs kitabımız Qurani-Kərimdən gələn dəyərlər isə milli ənənələrimizlə birgə min üç yüz ildən artıqdır ki, xalqımızın yüksək mənəvi dünyasını təşkil etməkdədir. Məhz bu xüsusiyyətlərinə görə islam tariximizin müxtəlif dövrlərində mədəni inkişafımıza, intibahımıza gözəl töhfələr vermişdir. Azərbaycanın islam mədəniyyəti, islam dini ilə bağlı olan dahi insanları – Nizami, Füzuli, Nəsimi və digər böyük şəxsiyyətləri dünya sivilizasiyasına böyük töhfələr vermiş və islam mədəniyyətini və fəlsəfəsini öz yaradıcılıqları ilə zənginləşdirmişlər. Buna görə biz islam dininə, islam mədəniyyətinə mənsub olmağımızla fəxr edirik.

İslamın da daxil olduğu milli-mənəvi dəyərlər əsrlər boyu həm də Azərbaycan xalqının formalaşmasında, dövlətçiliyimizin yaranmasında, yaşamasında və möhkəmlənməsində böyük rol oynamışdır. İstər orta əsrlərdəki hürufilik kimi təlimlər, istərsə də Azərbaycanın siyasi yüksəlişini təmin etmiş qızılbaş hərəkatı kimi cərəyanlar məhz islamdan qaynaqlanmış, ondan ilham almışlar. Öz azadlığımız uğrunda apardığımız mübarizələrdə, tarixi kökünə, keçmişinə sadiq olan xalqımızın mərdliyinin, vətənə, torpağa bağlılığının, milli-azadlıq uğrunda sarsılmaz mübarizə əzminin və tarixən milli məfkurəmizin formalaşmasında islam amili mühüm rol oynamışdır. XIX əsrin ortalarından etibarən Azərbaycanda başlayan maarifçilik hərəkatında, müxtəlif siyasi cərəyanlarda, nəhayət, Şərqdə ilk demokratik respublika olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasında islamın mütərəqqi ideyaları aparıcı xətt təşkil etmişdir. Həm XX əsrin əvvəllərində, həm sonlarında Azərbaycanda meydana gələn milli-azadlıq hərəkatlarında islam ideyalarının təsiri böyük olmuşdur. Bu xüsusiyyətlərinə görə islam dini tariximizin bütün dövrlərində xalqımızın inkişafının əsas leytmotivi rolunu oynamışdır. Azərbaycan, həmçinin Qafqazda islam dəyərlərinin, islam dininin, islam sivilizasiyasının yayılması və inkişaf etməsində xüsusi rol oynamışdır. Qafqazın digər xalqlarının islama yolu məhz Azərbaycandan keçib.

Tarixi təcrübə göstərir ki, yalnız dərin mənəvi köklərə, qədim milli adət-ənənələrə arxalanan mədəniyyətlər ardıcıl surətdə inkişaf edib və özünəməxsus xüsusiyyətlərini qoruyub saxlaya bilirlər. Hər hansı xalqı birdəfəlik yox etmək, assimilyasiyaya məruz qoymaq üçün isə onun dili ilə yanaşı, mənəvi dəyərlərini əlindən almaq kifayət edər. Xalqımıza qarşı qənim kəsilənlər tarix boyu dəfələrlə bu məkrli siyasəti həyata keçirməyə çalışmışlar. Ən azından vaxtilə sovet-kommunist ideologiyasının ilk növbədə məhz mənəvi və dini dəyərlərimizə qarşı hücuma keçdiyini tarixdən çox gözəl bilirik.

Lakin əsrlərin sərt sınaqlarından üzüağ çıxan xalqımız tarixinin ən keşməkeşli, çətin anlarında belə, insanlığın yüksəlişinə, mənəviyyatın təntənəsinə xidmət edən dəyərlərdən, o cümlədən dini dəyərlərdən dönməyib, onları daim uca tutub. Çətinliklərə, məhrumiyyətlərə baxmayaraq biz tarix boyu mənəvi dəyərlərimizə, islama sadiq olmuş, heç bir quruluş yad təsirlər bunu qəlbimizdən çıxara bilməmişdir. Müqəddəs etiqada, yüksək daxili inam və ruhi saflığa tapınan Azərbaycan xalqının uzun əsrlər boyu islami dəyərlərə sadiq müsəlman hümməti kimi tanınması da məhz bu həqiqətin bariz təcəssümüdür.

Sovetlər İttifaqının mövcud olduğu 70 il ərzində onun ərazisində din yasaq, qadağan edilmiş, ateizm təbliğatı aparılmışdır. Dinə qarşı çox kəskin mübarizə aparılmış, dini inkar etmək o illərdə kommunist ideologiyasının əsasını təşkil etmişdir.

Fəqət məqsədyönlü addımlar, repressiyalar, şüurlu şəkildə insanlarımızı öz inanclarından, adət-ənənələrindən uzaqlaşdırmaq, mental baxışlarında dəyişikliyə edilən cəhdlər səmərəsiz qalmışdır. Sovet imperiyası xalqımızı tarixi keçmişindən, dini və milli mənəvi dəyərlərindən uzaqlaşdırmaq istəsə də, buna əsla nail ola bilmədi. Azərbaycanlılar bütün çətinliklərdən, bəlalardan, məhrumiyyətlərdən, zillətlərdən keçərək öz dininə, mənəvi dəyərlərinə daim sadiq olmuşdur və heç kim bunların məhv edilməsinə nail ola bilməmişdir. Milli ruhumuzun tapdalandığı illərdə Ulu Yaradana inamını itirməyən xalqımız islamı yaşatmış, gələcək nəsillərə ötürmüş, yaddaşlardan silinməsinə imkan verməmişdir. Çünki islami dəyərlərə sadiqlik bizim daxilimizdən gələn bir hissdir.

İslam insanları yüksək mənəvi dəyərlər ruhunda tərbiyə edən, paklığa çağıran bir dindir. Amma təəssüflə qeyd etməliyik ki, bəzən müqəddəs dinimizlə bağlı olmayan fikirlər eşidirik. Müqəddəs kitabımız Qurani-Şərif heç vaxt fundamentalizmin əsasını qoymayıbdır. Fundamentalizm və ekstremizm meyillərini islam dinindən istifadə edərək yaradan və inkişaf etdirənlər islamın ən əsas prinsiplərindən uzaqlaşırlar. Biz islam mədəniyyətini, islami dəyərləri müqəddəs kitabımız Qurani-Kərimdə olduğu kimi qəbul edirik. Onların təhrif olunması böyük günahdır.

 

Heydər Əliyev sağlam təməl üzərində dövlət-din münasibətlərini yaratdı

 

Azərbaycan dövlət müstəqilliyini əldə edəndən sonra ölkəmizdə tarixi-mənəvi irsin, mədəniyyətin, milli mentalitetin ayrılmaz hissəsi kimi qəbul edilən islami dəyərlərimiz yenidən canlandı, hər bir azərbaycanlının həyatının mənəvi qanunu oldu. Xalqımızın onilliklər boyu ürəyində gəzdirdiyi ən müqəddəs dəyərlər cəmiyyətdə özünün layiqli yerini tutmağa başladı. Bunlar xalqımızın islamın mənəvi dəyərlərinə olan hörmət və ehtiramının nəticəsi idi. Bu gün mütərəqqi islami dəyərlərə qayıdış, milli-dini ənənələrin dirçəldilməsi cəmiyyətimizin əxlaqi-mənəvi yüksəlişində, xalqımızın bütövlüyü və birliyində misilsiz rol oynayan amillərdəndir. Müstəqillik illərində islam dini bütövlükdə xalqımıza qayıtdı. Milli bayramlarla yanaşı, dini bayramlar da dövlət səviyyəsində qeyd olunmağa başladı.

Azərbaycanda Prezidentin andiçmə mərasimində Konstitusiya ilə yanaşı, müqəddəs Qurani-Kərimə də əl basaraq dövlətə və xalqa sədaqətlə xidmət edəcəyinə and içməsi Azərbaycan xalqının İslama bağlılığını ən ali səviyyədə təsdiqləyir. Xalqımızın islami dəyərlərə bağlılığı dövlət rəmzlərində də özünü bariz təcəssüm etdirir. Respublikamızın üçrəngli bayrağında yaşıl rəngin islamçılıq rəmzi kimi yer alması da xalqımzın yüzilliklər boyu etiqad göstərdiyi dini dəyərlərə həssas münasibətinin ifadəsidir.

Bu gün Azərbaycan hüquqi, dünyəvi və demokratik dövlətdir. Dinin dövlətdən ayrı olmasına baxmayaraq, dövlətlə din arasında münasibətlər çox möhkəmdir. Bu möhkəmliyin də əsasını ulu öndər Heydər Əliyev qoymuşdur. 1993-cü ildə xalqın istəyi ilə hakimiyyətə qayıdan ulu öndər Heydər Əliyev hüquqi, dünyəvi və demokratik dövlət quruculuğuna başlamaqla yanaşı, sağlam təməllər üzərində dövlət-din münasibətlərini də yaratdı.

Ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərliyə qayıtdıqdan sonra respublikamızda dini dəyərlərin dirçəldilməsində, məscidlərin və digər müqəddəs ocaqların yenidən qurulmasında xidmətləri misilsizdir. Xüsusilə qeyd etmək istərdim ki, Azərbaycanın inkişafının məhz dərin tarixi, mədəni və dini köklərlə sıx vəhdətdə olduğunu ulu öndər Heydər Əliyev ölkəmizə rəhbərlik etdiyi sovet illərində də ciddi nəzərə almış, kommunist ideologiyasının “səlib yürüşü” illərində dini-mənəvi dəyərlərə çox böyük diqqət və ehtiramla yanaşmışdır. Heydər Əliyev çox gözəl bilirdi ki, dini dəyərlərin məhv edilməsi, mental baxışların dəyişdirilməsi yönündə həyata keçirilən tədbirlər yalnız və yalnız xalqımızın mənəvi məhvinə hesablanmış məkrli siyasətdir. Xalqın mənəvi məhvi isə onun ən böyük faciəsi ola bilərdi. Siyasi fəaliyyətinin əsas hissəsi sovet dövrü ilə bağlı olan xalqımızın ümummilli lideri kommunizm ideologiyasının şüurlara yeridildiyi bir vaxtda belə qəlbində uca Allaha olan inamını yaşatmış, islamın və xalqımızın bir-biri ilə uzlaşan mənəvi dəyərləri onun həyat amalı olmuşdur.

1994-cü ildə Səudiyyə Ərəbistanına səfər edən Heydər Əliyev, özünün də qeyd etdiyi kimi, uzun illər qəlbində yaşatdığı müqəddəs niyyətini reallaşdırdı. Hər bir müsəlmanın arzusunda olduğu müqəddəs bir ziyarət etdi. Həmin ziyarət zamanı Mədinə şəhərindəki Peyğəmbər məscidinin şərəf kitabında ulu öndər özünün mənəvi duyğularını belə ifadə etmişdir: “Müqəddəs Mədinə şəhərini, islamın müqəddəs abidələrini, həzrəti Məhəmməd peyğəmbərin məqbərəsini, məscidini ziyarət etdiyim üçün bir müsəlman kimi özümü xoşbəxt hesab edirəm. Allaha şükür olsun ki, uzun illər qəlbimdə yaşayan arzuma, niyyətimə nail oldum. Bu tarixi hadisə qəlbimdə böyük həyəcan və rahatlıq hissi yaratdı. Bir daha islam mənbəyinin nə qədər ümumbəşəri, fəlsəfi, elmi əsaslara malik olduğunu dərk etdim. Allahın böyüklüyünü dərk etdim”.

Fəxarət hissi ilə qeyd etmək istərdim ki, həmin vaxt Heydər Əliyevi müşayiət edən Azərbaycan nümayəndə heyətinin tərkibində mən də var idim.

Heydər Əliyev ölkəmizdə hüquqi və dünyəvi dövlət quruculuğunun əsasını qoymaqla yanaşı, müqəddəs dinimizə, bütün mənəvi dəyərlərə çox həssaslıqla yanaşır, xalqımızın mental keyfiyyətlərini daha uca tuturdu. Ulu öndər insanlara cürbəcür fanatizm əhvali-ruhiyyəsinə qapılmamağı, tarixin sınaqlarından keçmiş, yüksək mədəniyyəti və mənəviyyatı əks etdirən bəşəri dəyərləri tövsiyə edir, Qurani-Kərimin yüksək mənəvi amallarını hər bir insanın əsas götürməsini vacib bilirdi.

İslam dininin əlamətdar günləri münasibətilə xalqa ünvanladığı təbrik məktublarında, din xadimləri ilə görüşlərində, müqəddəs ocaqlarda tövsiyələrini çatdıran Heydər Əliyev islamın bütün azərbaycanlıların mənəvi sərvəti olduğunu və islam dəyərlərinin daim yaşayacağını bildirirdi: “Biz müsəlmanlar Allah-təalanın buyurduğu, peyğəmbər Məhəmməd əleyhissəlamın bizə göstərdiyi yolla, müqəddəs kitabımız Qurani-Şərifin verdiyi tövsiyələr yolu ilə əsrlər boyu getmişik, bu gün də gedirik. Bu yol sülh yoludur, bu yol mehribanlıq, dostluq, əmin-amanlıq yoludur. Bu yol insanlara səadət gətirən yoldur. Mən fəxr edirəm ki, Azərbaycan müsəlmanları öz müqəddəs dininə itaət etmək, dini ayinlərə, qanunlara-qaydalara riayət etmək üçün indi geniş imkanlar əldə ediblər”.

 

Ulu öndərin nəcib əməlləri layiqincə yaşadılır

 

Fərəhləndirici haldır ki, ulu öndər Heydər Əliyevin mənəvi-dini dəyərlərin qorunması və dövlət-din münasibətləri ilə bağlı müəyyənləşdirdiyi siyasi xətt Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilməkdədir. Prezident İlham Əliyev ulu öndərin nəcib əməllərini, əsasını qoyduğu mütərəqqi ənənələri layiqincə yaşadır, cəmiyyətimizdə dini-mənəvi dəyərlərin möhkəmləndirilməsinə xüsusi diqqət və qayğı ilə yanaşır. Təbii ki, bütün bunlar dövlətimizin başçısının müqəddəs dini dəyərlərimizə son dərəcə bağlılığından irəli gəlir.

2005-ci ilin martında Səudiyyə Ərəbistanında rəsmi səfərdə olarkən xanımı Mehriban Əliyeva və qızı Leyla Əliyeva ilə islam dünyasının müqəddəs şəhəri olan Məkkədə Kəbəni ziyarət edən Prezident İlham Əliyevin bölüşdüyü təəssüratlarla xalqımız öz rəhbərinin müqəddəs dəyərlərimizə həssas münasibətinin bir daha şahidi oldu: “Bu mənim həyatımda çox əlamətdar, tarixi bir gündür. Mən ikinci dəfədir ki, buranı – Məkkəni ziyarət edirəm və müqəddəs Kəbənin içərisində dualar edirəm. Birinci dəfə 1994-cü ildə Prezident Heydər Əliyev burada olarkən onunla bərabər olmuşam. Bu gün isə yenə də buradayam. Bu hissləri ifadə etmək çox çətindir. Bunu yaşamaq lazımdır. Mən hər bir müsəlmana bu gözəl hissləri yaşamağı arzulayıram. Mən bu gün çox xoşbəxtəm. Çox şadam ki, ürəyimdə olan niyyətlərimi ifadə etdim, dua etdim. Hesab edirəm ki, mənim həyatımda bu, çox böyük bir hadisədir”.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin dini-mənəvi dəyərlərin möhkəmlənməsinə xüsusi diqqət və qayğı ilə yanaşması xalqımız tərəfindən razılıqla qarşılanır. Dini mərasimlərdə iştirak etməsi, dindarlarla mütəmadi görüşləri, o cümlədən hər il Ramazan bayramı münasibətilə iftar mərasiminə getməsi, müsəlman dövlətlərinin səfirlərini qəbul etməsi, insanları təbrik etməsi dövlətimizin başçısının mənəvi dəyərlərimizə nə qədər bağlı olmasının təcəssümüdür.

Azərbaycan Prezidentinin 2009-cu il avqustun 28-də Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri Hacı Allahşükür Paşazadənin təşkil etdiyi iftar mərasimində iştirakı dövlət başçısının milli-mənəvi və dini dəyərlərə həssas münasibətini bir daha təcəssüm etdirdi. Həmin görüşdə “Mübarək Ramazan ayında bizim görüşlərimiz gözəl ənənəyə çevrilibdir. Bu görüşlərdə biz öz ürək sözlərimizi deyirik, fikir mübadiləsi aparırıq. Bu görüşlər əslində Azərbaycan cəmiyyətində hökm sürən inkişafdan xəbər verir, Azərbaycan cəmiyyətinin nə qədər vahid cəmiyyət olduğunu bir daha göstərir. Azərbaycanda din dövlətdən ayrıdır. Ancaq, eyni zamanda, dövlət və din arasında möhkəm birlik vardır. Bu birliyin təməlini müasir dövrdə ulu öndər Heydər Əliyev və hörmətli şeyx həzrətləri qoymuşlar. Onların dostluğu, onların bir-birinə olan münasibəti və Azərbaycan naminə gördükləri işlər bu gün də gözəl ənənə olaraq şeyx həzrətləri və mənim tərəfimdən davam etdirilir” – deyə Prezident İlham Əliyev bildirmişdir.

Bu gün ölkəmizin dörd bir yanında həyata keçirilən tikinti-quruculuq və abadlıq işləri müqəddəs dini ocaqlarımızdan da yan ötməmişdir. VII əsrin yadigarı, müqəddəs qəbirlərin sayına görə İslam dünyasının üçüncü ziyarətgahı sayılan Bibiheybət ziyarətgah kompleksində, Əjdərbəy və Təzəpir məscidlərində aparılan tikinti, təmir və yenidənqurma işləri deyilənlərin əyani təsdiqidir.

Ötən il iyulun 12-də isə Bibiheybət ziyarətgah kompleksi təmir və yenidənqurma işlərindən sonra yenidən istifadəyə verilmişdir. Bu il iyulun 6-da isə Təzəpir məscid kompleksi əsaslı yenidənqurma və təmir işlərindən sonra istifadəyə verildi. Açılış mərasimində iştirak edən Prezident İlham Əliyev dövlətimizin dini və milli ənənələrə sadiqliyini bir daha bəyan etmişdir: “Baxmayaraq ki, Azərbaycanda din dövlətdən ayrıdır, Təzəpir məscid kompleksinin yenidən qurulması üçün vəsait dövlət tərəfindən ayrılıbdır. Bir il bundan əvvəl əsaslı təmirdən və genişləndirmə işlərinin aparılmasından sonra yenidən istifadəyə verilmiş Bibiheybət məscid-ziyarətgah kompleksinin qurulmasına yenə də Azərbaycan dövləti eyni qaydada vəsait ayırmışdı. Əjdərbəy məscidinin yenidən qurulması üçün yenə Azərbaycan dövləti, Azərbaycan hökuməti vəsait ayırmışdı. Bu onu göstərir ki, Azərbaycan dövləti, müstəqil Azərbaycan öz dini və milli ənənələrinə çox sadiqdir, islam dinini yaşatmaq, islam həmrəyliyini genişləndirmək üçün əlindən gələni edir. Biz bunu etməliyik və edəcəyik. İslam dini böyük bir dindir. İslam dini dostluq dinidir, qardaşlıq dinidir, həmrəylik dinidir”.

Əsaslı təmirdən və yenidənqurma işlərinin aparılmasından sonra hər iki məscidin ərazisi genişləndirilib, milli və dini dəyərlərimizi əks etdirən gözəl komplekslər, eyni zamanda, ən müasir standartlara cavab verən yeni gözəl şərait yaradılıb. Komplekslərdə ibadətlərlə yanaşı, konfransların, simpoziumların keçirilməsi də mümkündür.

Xalqımızın tarixi mədəniyyət abidələrinin, müqəddəs məscid və ziyarətgahların bərpası və təmiri, yenidən qurulması ölkədə Azərbaycan hakimyyətinin mütərəqqi baxışlarını tam qabarıqlığı ilə əks etdirən sağlam dini-mənəvi durumun təzahürüdür. Demokratik prinsiplərin bərqərar olunduğu Azərbaycanda bütün dini ocaqlarda yüksək səviyyədə təmir və yenidənqurma işlərinin aparılmasını bütün ölkə ictimaiyyəti təqdir edir.

Bu gün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin milli mədəniyyətin və dini dəyərlərin qorunması, inkişaf etdirilərək gənc nəsillərə çatdırılması ilə bağlı siyasəti çağdaş dövrün reallıqları ilə şərtlənir. Dövlət başçısı hesab edir ki, müasir qloballaşma dövründə elmi-texniki tərəqqinin sürətli inkişafı real həyatda fantastik nailiyyətlərə, mütərəqqi dəyişikliklərə yol açsa da, bu prosesin mədəni və dini-mənəvi irsə müəyyən təhlükə meyilləri də özünü qabarıq göstərir. Azərbaycan Prezidenti bu fikirdədir ki, müasir dünyada qloballaşma prosesinin nəticəsi kimi ortaya çıxan sivilizasiyalararası toqquşma və ziddiyyətlər hər bir xalqın dini dəyərlərinin qorunması məsələsini çağdaş zamanın aktual məsələlərindən birinə çevirmişdir. Dövlət başçısı total mədəniyyətin mütərəqqi cəhətlərinin mənimsənilməsi tərəfdarı kimi çıxış etməklə yanaşı, xalqın özünəməxsusluğunu şərtləndirən milli və dini dəyərlərin qorunmasını da vacib məsələ kimi önə çəkir.

Bu gün xalqımız cənab İlham Əliyevə etimad göstərir. Etimad isə sınaqlardan uğurla çıxan qarşılıqlı münasibətlərdən irəli gələn etibardır. O, özündə müsbət xüsusiyyətlərlə xarakterizə olunan sabit davranış formasının əlamətlərini təcəssüm etdirir. Məhz bu cür etimadın nəticəsi olaraq Azərbaycanın dövlət başçısı səviyyəsində dini dəyərlərə verilən önəm yüksək qiymətləndirilir.

 

Heydər Əliyev Fondu islam həmrəyliyinə layiqli töhfələr verir

 

Öz vətəndaşlarına tarixin sınaqlarından keçmiş və yüksək mədəniyyəti, mənəviyyatı əks etdirən ümumbəşəri dəyərləri aşılayan Azərbaycan dövlətinin həyata keçirdiyi işlər həm də islamın müqəddəs dəyərlərini bütün dünyada təbliğ edir, real vəziyyəti beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırır. Əlbəttə, bu məsələdə müsəlman dövlətləri arasında sıx əməkdaşlığın olması da vacib şərtlərdəndir. Əsas məqsədləri ulu öndər Heydər Əliyevin ölkəmizin sosial-iqtisadi, mədəni tərəqqisi, sivil dünya birliyinə inteqrasiyası, xalqımızın maddi rifahının yaxşılaşması naminə müəyyən etdiyi siyasətin təbliğinə və ümummilli liderin ideyalarının həyata keçirilməsinə dəstək vermək olan Heydər Əliyev Fondunun bu istiqamətdə göstərdiyi fəaliyyət bütün dünyaya bir nümunədir.

Öncə qeyd etmək istərdim ki, 2004-cü ildən fəaliyyət göstərən Heydər Əliyev Fondunu ölkəmizdə islam dininin nəzəriyyəsindən çıxış edərək xeyirxahlıq ocağı da adlandırırlar. Çünki humanizm prinsipinə söykənən praktik fəaliyyəti ilə cəmiyyətdə böyük ictimai nüfuz qazanmış Heydər Əliyev Fondu bu gün köməyə ehtiyacı olan kimsəsiz insanların maddi-mənəvi hamisi rolunda çıxış edir, xalqın sosial müdafiəsi sahəsində çox geniş və təsirli tədbirlər həyata keçirir. Heydər Əliyev Fondu insanlara ən müxtəlif səviyyələrdə yardım göstərməklə cəmiyyətdə yalnız sağlam ənənələrin, zəngin əxlaqi dəyərlərin möhkəmlənməsinə çalışır. Mehriban xanım Əliyevanın özünün də bəyan etdiyi kimi, Fondun çoxşaxəli fəaliyyətinin bir əsas məqsədi var – insanlara təmənnasız yaxşılıq!

Fondun prezidenti məhz bu amalla ona üz tutmuş insanların himayədarı, qayğıkeşi kimi çıxış edir, imkan daxilində onların problemlərinin həllinə çalışır. Müxtəlif strukturların laqeydliyinə və biganəliyinə dözməyib Heydər Əliyev Fonduna üz tutmuş hər bir vətəndaşın müraciətinə böyük həssaslıq və diqqətlə yanaşılır, imkan daxilində onun problemlərinin həllinə yardım göstərilir. Bu həm də Fondun insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsində layiqincə dayanan ictimai təşkilat olduğunu göstərir.

Ümummilli liderimizin humanist ideyalarını rəhbər tutan Fondun hər bir vətəndaşın müraciətinə fərdi qaydada baxması və ona cavab göndərməsi respublikamızda fəaliyyət göstərən digər qeyri-hökumət təşkilatları, o cümlədən hakimiyyət orqanları üçün də örnək sayılmalıdır. YUNESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyeva rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondunun vətəndaşlara hər zaman diqqət və qayğı ilə yanaşacağını əminliklə vurğulayır. “Bəzən cəmiyyətdə insan elə bir vəziyyətə düşür ki, bütün döydüyü qapılar onun üzünə bağlı qalır. O, öz dərdi ilə, öz problemi ilə təkbaşına qalır və ona elə gəlir ki, heç bir şey və heç kəs ona kömək edə bilməz. Bu halda o, üzünü bizim Fonda tutur. Mən demək istəmirəm ki, biz dərhal onun bütün problemlərini həll edirik. Amma o insan burada nə biganəliklə, nə soyuq münasibətlə rastlaşmaz və hökmən onun problemlərinin həlli üçün mümkün olan bütün vasitələrdən istifadə ediləcəkdir. Yəqin ki, xeyriyyəçilik, insansevərlik, mərhəmət Azərbaycan xalqının mentalitetinə, mədəniyyətinə, əsrlər boyu formalaşan ənənələrimizə xas olan gözəl keyfiyyətlərdən biridir və biz bu gün Heydər Əliyev Fondu olaraq bu ənənələri davam etdirməyə çalışırıq”.

Bu fikirlər YUNESKO-nun xoşməramlı səfirinin yüksək humanizminin və insanpərvərliyinin əyani təcəssümüdür.

Heydər Əliyev Fondunun həyata keçirdiyi çoxşaxəli fəaliyyətin bir istiqamətini də məhz islam dəyərlərinin dünyada təbliği və islam həmrəyliyinin möhkəmləndirilməsi təşkil edir. Bu məqsədlə fondun təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə indiyədək bir neçə mühüm beynəlxalq tədbir keçirilmişdir. Heydər Əliyev Fondunun Pakistanda həyata keçirdiyi orta məktəbin yenidən qurulması layihəsi də məhz islam həmrəyliyinə xidmət edir.

Xalqlararası və mədəniyyətlərarası dialoqu inkişaf etdirmək, ona dəstək vermək, bütün insanların gələcəyi naminə mədəniyyətlərin və dinlərin qarşılıqlı dialoquna nail olmaq bu gün bütün dünyanı düşündürən aktual məsələlərdən biridir. Xüsusi vurğulamaq lazımdır ki, Azərbaycanın dini-etnik sivilizasiyaların qovuşduğu məkan kimi tanınmasında Heydər Əliyev Fondu da yaxından iştirak edir. 2008-ci ildə Bakıda Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü, YUNESKO-nun və İSESKO-nun dəstəyi ilə keçirilən “Mədəniyyətlərarası dialoqda qadınların rolunun genişləndirilməsi” mövzusunda Beynəlxalq Bakı Forumu da sivilizasiyalararası dialoq, fərqli mədəniyyətlər arasında ortaq təmas nöqtələrinin tapılması, ümumbəşəri konsolidasiya prosesində konkret fəaliyyət istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsi baxımından vacib əhəmiyyət kəsb etmişdir.

Məhz sivilizasiyalararası dialoq daxil olmaqla, müxtəlif sahələrdə genişmiqyaslı və fədakar fəaliyyətinə, islam aləmində görülən işlərə böyük dəstəyinə görə Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti Mehriban xanım Əliyeva hələ 2006-cı il noyabrın 24-də İSESKO-nun xoşməramlı səfiri adına layiq görülmüşdür.

Son illərdə Heydər Əliyev Fondunun səyləri ilə Azərbaycanla İslam Konfransı Təşkilatı ölkələri arasında humanitar və mədəni sahələrdə əməkdaşlığın genişləndirilməsi istiqamətində mühüm addımlar atılmışdır. Respublikamızın müsəlman dövləti kimi islam dəyərlərinə hörmətlə yanaşması, eyni zamanda tarixi ənənələrini qoruyub saxlaması bu əməkdaşlıq üçün ciddi zəmin yaradır. İKT-da daim fəallığı ilə fərqlənən ölkəmiz bu məsələdə müsəlman dövlətlərini həmrəyliyə səsləməklə yanaşı, praktik fəaliyyətini də uğurla həyata keçirir. Azərbaycan gənc, müstəqil dövlət olmasına baxmayaraq, müqəddəs dinimizi dünyada layiqincə təbliğ etdiyinə və islam dəyərlərinə sadiqliyinə görə bütün müsəlman dünyasının dərin hörmətini qazanmışdır. İKT-nin 2009-cu ildə Bakı şəhərinin “İslam mədəniyyətinin paytaxtı” elan etməsi də bunu təsdiqləyir.

Xalqı milli-mənəvi və dini dəyərlər qədər birləşdirən ikinci qüvvə yoxdur. Azərbaycan xalqını vahid ideologiya ətrafında birləşdirən onun zəngin mədəniyyəti, mənəvi dəyərləri, adət-ənənələri ilə yanaşı, həm də islam dinidir. Bütün bunların dəyərləndirildiyi dövlətimizdə funksional imkanların işə salınaraq xalqın dini dəyərlərinin və mədəniyyətinin qorunması istiqamətində ardıcıl addımların atılması ölkə ictimaiyyəti tərəfindən razılıqla qarşılanır. Xalqın tarixi yaddaşının, dini və milli-mənəvi irsinin mühafizəsinə xidmət edən irimiqyaslı fəaliyyətin həyata keçirilməsi Prezident İlham Əliyevin dövlət başçısı kimi daim diqqət mərkəzində saxladığı məsələlərdir.

 

 

Hadi RƏCƏBLİ,

Milli Məclisin Sosial

siyasət  komitəsinin sədri,

siyasi elmlər doktoru

 

525-ci qəzet.- 2010.- 13 yanvar.- S.4.