İki yubiley
Azərbaycanın dəyərli rəssamı Altay Sadıxzadənin bu gün – aprelin 27-də 60 yaşı tamam olur. Rəngkarlıq və qrafika sənətimizdə özünəməxsus mövqeyi olan rəssamın yubileyilə əlaqədar, onun yaradıcılığını, xüsusilə qəlbən, ruhən sıx bağlı olduğu Bakıya aid əsərlərini geniş, dolğun şəkildə əks etdirən sanballı bir nəşr hazırlanıb. Yeni işıq üzü görən bu kitab-albom Altay Sadıxzadənin yaradıcı dünyagörüşü və sənət üslubu haqqında əsaslı təəssürat yaratmaq baxımından olduqca maraqlıdır, diqqətəlayiqdir. Nəşrdə sənətkarın Bakı mövzusunda, rəngkarlıq və qrafika janrında, fərqli illərdə yaratdığı əsərlər əksini tapıb. Yubilyar rəssamın əsərlərinin toplandığı kitab-alboma tanınmış alim, filologiya elmləri doktoru, professor, “ÜNS” Yaradıcılıq Səhnəsinin yaradıcısı və rəhbəri Nərgiz xanım Paşayeva “İki yubiley” adlı giriş sözü yazıb. Bu yazı Altay Sadıxzadənin yaradıcılığı, kitab-albomun məzmunu və əhəmiyyəti, eləcə də digər mətləblər haqqında önəmli fikirləri özündə əks etdirir. N.Paşayevanın “İki yubiley” yazısını oxucuların diqqətinə çatdırır, dəyərli rəssamımız Altay Sadıxzadəyə 60 illik yubileyi münasibətilə təbriklərimizi və xoş arzularımızı ünvanlayırıq.
Rəssamlıq
Dünyanın obrazlı dərkinin, bəlkə də, ən
qədim vasitəsidir. Əzəli harmoniyanı ömür
boyu axtarmaq və günlərin bir günündə həqiqətən
onun mütləq təcəssümünü görmək,
duymaq və dərk etmək doğrudan da mümkündür.
Bu istər Mikelancelonun işlədiyi möhtəşəm
Sikstin kapellası, istərsə də Şaqalın rəsmlərindəki
şıltaq skripkaçı-keçi obrazı olsun. Baxmaq və
görmək heç də eyni şey deyil! Obrazlı
gerçəklik də həmin gerçəkliyin özü
və eyni ilə əksi deyil. O, bədiidir və beləliklə
artıq əbədi və harmonikdir. Kitabda rəssam
A.Sadıxzadənin sevimli şəhərimiz Bakının rəsmə
çevirdiyi obrazları toplanmışdır. Bu əsərlərin
digər məziyyətləri ilə yanaşı bir önəmli
xüsusiyyəti vardır – onlar müəyyən ovqat, əhval-ruhiyyə,
hal-vəziyyət ifadə edirlər. Hər kəs şəhəri
gəzə bilər, lakin məhz rəssam fırçası
bizi xüsusi əhval-ruhiyyəyə kökləməyə
qabildir! Belə ki, şəhər mənzərəsi sadəcə
olaraq evlərdən, prospektlərdən, bulvardan, küçələrdən,
maşınlardan və piyadalardan ibarət deyil. Şəhər
mənzərəsi hər şeydən əvvəl şəhərin
“emosiyaları”, onun nəbzi, ritmi və nəfəsidir. Şəhərin
dəyişkən rəngləri, çalarları, incəlikləri
və hətta səsləridir, yəni bütöv bir təsviri-assosiativ
sıradır. Rəssam gerçəkliyi təxəyyülsüz,
duyğusuz təkrarlamır və şəhərin quru
görüntüsünü, əksini, karton maskasını
deyil, canlı surətini yaradır.
Yaradıcılığın gücü və əsrarəngliyi
də məhz bundadır. Alboma A.Sadıxzadənin 1987-2000-ci
illərdə işlədiyi əsərlər toplanıb. Bu mənzərələrdə
həm də zamanın – keçmişin, indinin və gələcəyin
obrazı var. Burada reallıq və fantaziya, gerçəklik və
sənətkar təxəyyülü, bədii hiss və incə
estetik zövq, cəsarət anı və hədsiz zəriflik
üzvi surətdə birləşmişdir. Burulmuş
ağaclar, evlərin və küçələrin köndələn,
dalğavari perspektivləri, küləkli şəhər hərəkətinin
burulğanlı xaosu, axşam fəvvarələrinin melanxolik
ahəngi, dəniz sahilinin ekspressiyası, təlaşı, ən
əsası isə – həyatın Romantik tutumu –
yüngül, mülayim cizgilərlə,özündə
uşaq səmimiliyi daşıyan böyük sənət
üslubunda əks etdirilmişdir. Bəzi rəsmlərdə
biz elə mənzərələrə, yerlərə, detallara
rast gəlirik ki, onlar ya bir qədər dəyişib, ya da
bugünki müasir şəhərdə artıq mövcud deyillər.
Əhalinin əksəriyyətinin yaddaşında yaşayan
ötən yüzilliyin işarələnmiş əlamətdar
yerləri: Azneft dairəsindəki fənər, köhnə
“İnturistin” binası, körpü altındakı tramvay
yolu, keçmiş yaxt-klub, Bayıl təpəsi sanki gözlərimiz
qarşısında yenidən canlanır. Bir çox illər
keçəcək şəhər daha da böyüyəcək,
dəyişəcək, bəlkə hətta azad
fantaziyanın məhsulu olan “Bakı 3010” tablosuna da bənzəyəcək,
amma onun dəyərli, təkrar olunmaz tarixi siması bədii
obrazlarda – Bakı mənzərələrində həmişəlik
qorunub saxlanacaqdır. A.Sadıxzadə Bakıda anadan
olmuşdur, həmişə bu şəhərdə
yaşayıb və yaşayır. Bu kitab onun
yaradıcılığının bir qismini əhatə edir.
Altay istedadın İlahi qığılcımını
özündə daşıyan sənətkarlardandır, ona
xalq arasında deyildiyi kimi, Allah vergisi verilmişdir! O, nəyisə
kiməsə sübut etmək ehtirasında deyil, onun inamı
sənətinədir və o, bu inama sadiqdir. Onun peşəkar
özünəyetərliliyi, yaradıcı müstəqimliyi,
iradəsi, incəsənətə olan hədsiz sevgisi
bütün həyatı boyu dəyişməz və daimidir.
Bu keyfiyyətlər isə əsl rəssam üçün ən
önəmli keyfiyyətlərdir. Məhz bu keyfiyyətlərə
və istedada sahib olan yaradıcı insan daim özünü
bu qismdə dərk edərək, qoruyub saxlayır,
ilhamını və daxili alovunu sönməyə qoymur.
2011-ci ilin aprel ayına iki yubiley düşür:
“ÜNS”
yaradıcılıq səhnəsinin və rəssam
A.Sadıxzadənin yubileyləri. Təsadüfdürmü,
bunların hər ikisinin eyni zaman kəsiyində yerləşməsi
– dəqiq deyə bilmərik. Amma teatrın necə
yarandığını və bu işdə Altayın və
onun sənətinin oynadığı rolu biz yaxşı
bilirik. 2006-cı ilin aprel ayının 22-də teatrın
açılışı üçün xüsusi
hazırlanmış musiqili tamaşa “Bakı”
adlanırdı. Bu tamaşa özündə sevimli şəhərimizin
duyğu və hiss çalarlarını, rəngarəng
atmosferini, kolorit və ruhunu ehtiva edə bilmişdi.
“Bakı”da unudulmaz, görkəmli bəstəkar T.Quliyevin
füsunkar və həmişəyaşar musiqisi səslənirdi.
Dekorasiya və fon kimi isə bu kitaba salınmış mənzərələrdən
istifadə olunmuşdu. Səhnə debütantların, gənc
istedadların – şəhərimizin məktəblilərinin və
tələbələrinin ixtiyarına verilmişdi. Əlbəttə,
bütün bunlar bir sehrli çubuğun hökmü ilə ərsəyə
gəlməmişdi. Sadəcə olaraq burada qırılmaz
bir əlaqə, ali vəhdət yaranmışdı: Bakı,
aprel, musiqi, rəngkarlıq, poeziya, gənclik və
yaradıcılıq ümidləri ... Bakı, aprel, 2011-ci il.
Nərgiz PAŞAYEVA,
“ÜNS” Yaradıcılıq Səhnəsinin
yaradıcısı və rəhbəri
525-ci qəzet.-2011.- 27 aprel.- S.7.