“Erməni diasporunu küncə sıxıb əzəcək qədər gücümüz var”

AZƏRBAYCANIN BELARUS RESPUBLİKASINDAKI FÖVQƏLADƏ VƏ SƏLAHİYYƏTLİ SƏFİRİ İSFƏNDİYAR VAHABZADƏ: “TƏŞKİLATLANMAQ, TƏŞKİLATLANMAQ, BİR DƏ TƏŞKİLATLANMAQ LAZIMDIR”

Diplomat var ki, suallara cavabı ondan kəlbətinlə qoparmaq lazım gəlir. Diplomat var ki, o, öz cavabları ilə sanki jurnalisti yönləndirir, ona imkan yaradır ki, istədiyi sualları versin və hətta əvvəlcədən nəzərdə tutmadığı sualları da versin. Azərbaycanın Belarus respublikasındakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri İsfəndiyar Vahabzadə ikincilərdəndir. O həm də jurnalistlə jurnalistin “öz dilində” danışmağı və hətta onu dolaşdırmağı da bacarır. Geniş dünyagörüş, yaxşı savad, Bəxtiyar Vahabzadənin oğlu olmaq, təzadları görmək və incə məqamı seçmək diplomatın şəxsi keyfiyyətləridir.

Bugünlərdə jurnalist dostum Minskdən dönüb. Azərbaycan səfirliyinin təşkil etdiyi tədbirlərdən ürəkdolusu danışdı. Mən də “köhnə diplomatı” və köhnə dostumu aradım. Sübh tezdən.

– Sabahınız xeyir, cənab səfir. Yuxudan durmusunuz?

– Bu vaxta qədər yatmaq olar, çoxdan durmuşam ki. Həm də bu gün avqustun 16-sı atamın ad günüdür – Bəxtiyar Vahabzadənin (Hər ikimiz sükut etdik. Mən hiss etdim ki, səfir kövrəlir və hardasa Bəxtiyar müəllimli günlərini xatırlayır).

– Sizi anlayıram cənab səfir. Bəxtiyar Vahabzadə kimi bir atanı itirmək asan məsələ deyil. O, böyük şair bütün eldən, bütöv Azərbaycandan getdi. O, cismən Haqqa qovuşdu. Milyonların qəlbində isə əbədiyaşardır.

– Elədir. O, bir Azərbaycan sevgisi ilə doğuldu. O, bir Azərbaycan sevgisi ilə yaşadı, yaratdı. O, bir Azərbaycan sevgisi ilə də gözlərini əbədi yumdu. Onun övladları olmaq böyük şərəf, həm də böyük məsuliyyətdir. Bilmirəm bu gün Bəxtiyar Vahabzadə ilə bağlı hər hansı tədbir keçiriləcəkmi? Ancaq əminəm ki, Azərbaycanı sevənlər, Bəxtiyar şeirinin vurğunları onu hökmən anacaqlar. İndi mən atamla sanki söhbət edirəm. Onun tövsiyələrini xatırlamağa çalışıram.

– İsfəndiyar müəllim, yeni vəzifənizdə özünüzü necə hiss edirsiniz?

– Bu il aprel ayının 20-də Azərbaycan prezidenti cənab İlham Əliyevin sərəncamına uyğun olaraq fövqəladə və səlahiyyətli səfir kimi Minskə gəldim. Protokol qaydalarına uyğun olaraq rəsmi dairələrdə müvafiq görüşlər keçirdim, Belarusda akkreditə olunmuş xarici ölkələrin səfirləri ilə nəzakət görüşündə oldum. Ölkəmizin MDB-nin nizamnamə və digər orqanları yanında daimi nümayəndəsi təyin olunduğum üçün qeyd olunan qurumun icraiyyə komitəsinin sədri Lebedevlə də görüşüm oldu. Keçirilən bütün görüşlərdə Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin xalqın tələbi ilə yenidən hakimiyyətə qayıdışından sonra keçilən yoldan, qazanılan uğurlardan, eyni zamanda böyük öndərin siyasətini uğurla davam etdirən möhtərəm prezidentimiz cənab İlham Əliyevin, yürütdüyü siyasət, Azərbaycanın bu günü və gələcəyi, problemlər haqqında da ətraflı diskussiyalar oldu. Bütün görüşlərdə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə bağlı dövlət başçımızın beynəlxalq hüquq normalarına uyğun aydın və prinsipial mövqeyi diqqətə çatdırıldı. İndiyə qədər keçirdiyim bütün görüşlərdə məndə belə bir qənaət yaranıb ki, artıq dünya dövlətləri Azərbaycanın ədalətli mövqeyini daha kəsərli formada dəyərləndirir və qəbul edir. İlk növbədə bu prezident İlham Əliyevin yürütdüyü müstəqil daxili və xarici siyasətlə, həmçinin Azərbaycanın regionda lider dövlətə çevrilməsilə, habelə beynəlxalq aləmdə nüfuzunun daha da artması ilə bağlıdır. Əgər Azərbaycanın xarici ölkələrdəki elçiləri yaranmış şəraitdə dövlət başçısının yürütdüyü siyasəti, habelə qarşıya qoyduğu vəzifələri qüsursuz yerinə yetirə bilsələr, uğurlarımız daha çox olar və onun bəhrəsini daha tez görərik.

– Cənab səfir, söhbətinizlə diplomatik vəzifədə illər əvvəl olduğundan daha rahat təsir bağışlayırsınız. Deyəsən, “dəliqanlılığın” daşını atmısınız.

– Siz hansı “dəliqanlılıqdan” danışırsınız? Diplomatiyada dəliqanlılıq olmur. Məsələlər yüz ölçülüb bir biçilir. Və nəzərə almaq lazımdır ki, hər bir səfir bir ölkəni təmsil edir. həm də ki, artıq qocalmışam. Yaşım 57 oldu.

– “Sevən doxsanında hələ cavandır”.

– Bunu Bəxtiyar Vahabzadə deyir. Amma faktdır ki, xeyli yaşım var və “dəliqanlılıq” dövrü çoxdan keçib. On beş illik səfirlik stajım var. Bu illər ərzində Şərqdə, Qərbdə, MDB məkanında səfir kimi fəaliyyət göstərməklə çox şeylər görmüş, çox şeylər eşitmişəm. Çox səmimi olaraq qeyd edim ki, müstəqilliyimizin bərpasından sonra Azərbaycan diplomatiyasının qazandığı bütün uğurlar ümummilli liderin adı ilə bağlıdır. O, siyasət şahmatının ustası idi. Onun keçirdiyi görüşlərin bir neçəsində iştirak etmişəm. Heyrətamiz yaddaş, qarşısındakını fikrini oxumağı bacarmaq, lazım gələn yerdə diplomatik təzyiqi üsulluca hədəfə çatdırmaq, lazım gələndə də yüngül bir gülüşlə müsahibinin dediklərinə münasibət bildirmək. Gerçəkdən nadir şəxsiyyətə xas xüsusiyyət idi. Prezident İlham Əliyevin aydın mövqeyi, Azərbaycanın milli maraqlarına qarşıduranlara açıq və qətiyyətli cavabları, ən yüksək tribunalardan Azərbaycanın haqq səsini ucaltması və müdafiə edə bilməsi ölkəmizin xaricdəki böyük elçiləri üçün geniş fəaliyyət meydanı açır. Bu meydanda sadəcə usta oyunçu olmaq gərəkdir. İndi biz Azərbaycan diplomatiyasının uğurlarından danışa bilərik. Ümumiyyətlə isə, səfirin fəaliyyəti məncə, iki məsələ ilə bağlıdır: onun təmsil etdiyi dövlətin kimliyi və səfirin öz kimliyi.

– İsfəndiyar müəllim, harada olmusunuzsa ermənilərlə az qala “əlbəyaxa döyüşdə” görünübsünüz. Belarusda vəziyyət necə olacaq?

– Mən dəfələrlə demişəm, yenə təkrar edirəm. Erməni adlı millət yoxdur. Erməni adlı təşkilat var. Və bu gün Ermənistan adlandırılan dövlət erməni təşkilatının, erməni diasporunun fəaliyyətindən asılıdır. Bu qondarma dövlətin nə müstəqil siyasəti var, nə də müstəqil iqtisadiyyatı. Onun kimlərdən və necə asılı olduğu hər kəsə bəllidir. Erməni diasporunun əvvəllər çıxardığı gur səs indi cılızla əvəzlənib. Və çox güman ki,yaxın gələcəkdə onların maskası tamamilə yırtılıb atılacaq. Bu diasporun fəaliyyəti tamamilə yalan, şər, riya üzərində qurulub və təcavüzkar məqsədə haqq qazandırmağa yönəlib. Səfir kimi fəaliyyət göstərdiyi bütün ölkələrdə onların maskalarını yırtmaq mənim bir nömrəli vəzifəm olub. Burada da elə olacaq. Geriyə yol yoxdur. “Abırlı həyasına qısıldıqca, abırsız bir addım da irəli gələr” deyirlər. Qeyri-rəsmi məlumatlara əsasən Belarusda on iki mindən çox həmvətənimiz məskunlaşıb. İdman sahəsində dəfələrlə beynəlxalq səviyyədə uğurlara imza atmış, tanınmış idmançı Natiq Bağırovun rəhbərlik etdiyi Azərbaycan İcmaları Konqresi bu ölkədə məskunlaşmış həmvətənlərimizin təşkilatlanmasında və Azərbaycanın Belarusda tanıdılması istiqamətində müəyyən işlər görüb. Belarusda yaşayan Belarus dövlət mükafatı laureatı, radiotexnika və riyaziyyat elmi sahəsində görkəmli alim Rauf Sadıqov, tibb elmləri doktoru Reyman İsmayılzadə, habelə Balarus Dövlət Pedaqoji Universitetində keçən ilin dekabrında fəaliyyətə başlamış Azərbaycan dili və mədəniyyəti Mərkəzinin rəhbəri, filologiya elmləri doktoru professor Rafiq Novruzov və başqaları Azərbaycan diasporunun təşkilatlanmasında xeyli əmək qoyublar. Ancaq bu hələ yolun başlanğıcıdır. Bizə təşkilatlanmaq, yenə də təşkilatlanmaq və bir daha təşkilatlanmaq lazımdır. Yalnız bu yolla erməni diasporunu küncə qısnayıb, haqq-ədalət naminə əzişdirə bilərik. Bir məsələni də qeyd edim. Ermənilərin xarakteri elədir ki, onlar məskunlaşdığı ölkələrdə dövlət orqanlarına təsir edə biləcək yolları həmişə tapa bilirlər, ən alçaq üsullara əl atmaq bahasına olsa belə. Bu gün Belarusun bir çox dövlət orqanlarında çalışan ermənilərə rast gəlmək olar. Təəssüf ki, azərbaycanlılar dövlət orqanlarında demək olar ki, ya çalışmır, yaxud da buna nail ola bilmirlər. İndi bizim əsas vəzifələrimizdən biri yavaş-yavaş bu məsələnin həllinə nail olmaqdır. Seçkili orqanlarda təmsil olunmaq da əsas vəzifələrimizdəndir. Qeyri-hökumət təşkilatları ilə səmərəli işləmək isə xüsusi bir məsələdir.

– Cənab səfir, düşmənin gücünü kifayət qədər bilirsiniz. Sizcə, bu “əzişdirmə” hansı yollardan keçəcək?

– Mən bütün yolları mətbuat vasitəsilə açıqlasaydım, diplomat olmazdım ki. Ancaq bir neçəsini deyə bilərəm. Məsələn, KİV-lərlə, TV-lərlə, ali təhsil müəssisələri ilə, qeyri-hökumət təşkilatları ilə əməkdaşlığın daha səmərəli yollarını tapmaq, Belarus gəncliyinə və Belarus ziyalılarına Azərbaycan həqiqətlərini olduğu kimi çatdırmaq.

Bu il Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bərpasının 20 ili tamam olur. Bu münasibətlə dövlət başçısı səviyyəsində Prezident Aparatı, Xarici İşlər Nazirliyi xüsusi tədbirlər planı işləyib hazırlayıb. Bu istiqamətdə artıq bir sıra tədbirlər həyata keçirilmişdir. Bu yöndə atılan addımlar sırasında və ümumiyyətlə Azərbaycanın dünyada tanıdılmasında Heydər Əliyev Fondunun və şəxsən fondun prezidenti, ölkənin birinci xanımı Mehriban Əliyevanın xüsusi rolunu qeyd etmək lazımdır. Xoşməramlı səfirin rəhbərliyi ilə Fransa və Rusiyada təşkil edilən möhtəşəm tədbirlər buna əyani misaldır. Ümumiyyətlə, qısa müddət ərzində səfirlik tərəfindən ümummilli liderin doğum günü, 28 may Respublika günü, 15 iyun Milli Qurtuluş günü münasibətilə keçirilən tədbirlərin əks-sədası oldu. Bizim keçirdiyimiz tədbirlərə Belarus ictimaiyyətinin və ziyalılarının, habelə digər səfirliklərin marağı kifayət qədər oldu. İrəlidə daha böyük tədbirlər planlaşdırırıq.

– Cənab səfir sizə köntöy bir sual verim. Avropa və Amerikada Belarus rəhbərliyi haqqında tənqidi fikirlər səslənir.

– Bu sualın cavabını onu səsləndirənlərdən soruşsanız daha yaxşı olar. Azərbaycan hər bir ölkə ilə münasibətini müstəqil olaraq qurur və müstəqil siyasət yürüdür. Bu siyasət kiminsə xoşuna gələ də bilər, gəlməyə də bilər. Əsas odur ki, Azərbaycanın milli maraqlarına xidmət etsin. Azərbaycanın isə Belarusla qarşılıqlı əlaqələri yüksək səviyyədədir. Belarusun baş naziri cənab Myasnikoviçin bu yaxınlarda Azərbaycana səfəri də sübut etdi ki, əməkdaşlığı genişləndirmək üçün hələ çox imkanlar var. İndi bu imkanları reallaşdırma üzərində iş gedir. Artıq Azərbaycan səfirliyinin yeni binasının inşası üçün torpaq sahəsi də ayrılıb. Digər başqa problemlər də öz həllini tapır. Mənim Belarusun dövlət rəhbərləri və rəsmi şəxsləri ilə görüşlərimdən gəldiyim qənaət budur ki, Azərbaycan və Belarus hər iki ölkənin milli maraqları naminə tərəfdaşlığı daha da möhkəmləndirir.

– İsfəndiyar müəllim, Azərbaycanın diplomatiya tarixi haqqında hələ illər öncə bir kitab yazmağa başlamışdınız.

– Doğrudur, indi həmin kitabı tamamlamaq üzrəyəm. O belə adlanacaq – “Altıncı mərtəbə”. Bu kitab üzərində illərdir çalışıram. Bəlkə hələ onu tamamlamaq da illərimi alacaq. Ancaq “Altıncı mərtəbə” işıq üzü görəcək. İstəyən kəs Azərbaycan diplomatiyasının haradan başlayıb hara gəlib çatdığını elmi dəlillər və tarixi faktlar əsasında öyrənə biləcəkdir. Bilmirəm, “525-ci qəzet”də çap olunan yazıları oxumusanmı? Belə adlanırdı: “Diplomat şairlər, şair diplomatlar”. Mən hesab edirəm ki, Azərbaycan diplomatiyasının tarixi Sara Xatunla başlayır. Ermənilər olmayan yerdən özlərinə tarix icad edirlər, biz olanı təqdim etmək üçün bəzən illər sərf edirik. Azərbaycanın öz dövlət müstəqilliyini bərpa etdiyi dövrdən bu günə kimi isə diplomatiya tariximiz, onun inkişafı və gələcək strateji xətti Heydər Əliyevin adı və siyasəti ilə bağlıdır. Onun diplomatiyası bu gün prezident İlham Əliyev tərəfindən fəal surətdə və yaradıcılıqla zənginləşdirilir.

– Cənab səfir, deyəsən mən istədiyim sualları vermədim. Siz də istədiyiniz cavabları.

– Mən istədiyim cavabları verdim. Sən istədiyin sualları vermədinsə, bu sənin problemindir, Səyyad. Hələ irəlidə zaman var. Bir dəfə də söhbətimizi diplomatik suallar və cavablar üzərində yox, köntöy suallar və köntöy suallara köntöy cavablar üzərində qurarıq.

Səyyad AĞBABALI

525- ci qəzet.- 2011.- 20 avqust.- S. 8.