İki Alimin Səsi

PROFESSOR KAMİL VƏLİNİN “SƏS” ROMANINA SÖZ

Səsin tərkibində element nə çoxmuş: biri də dəmir! Ona görə, səs var, adamın başını yarır.

Ölüm həyatın son sözü olduğu kimi, musiqi də sənətin son sözüdür. H.Heynenin kəlamı yazıma gərək ola bilər, kəsib saxlamışam. Bəlkə istifadə elədim.

Gülablıyla erməni kəndinin arasında göl vardı, camış qızanda orda səbbi alınırdı. Əsl xanəndə muğama – camış gölə girən kimi – girməlidi.

Onun ifasına – dünyanın hansı qitəsində olsan – əlini dizinə vurmalısan. Lap Antarktidada da! Əlini don vursa da!

Bu isə öz qənaətimdi. Bəlkəsiz istifadə eləyəcəm.

Ola bilər, sənin ağlına daha orijinal fikirlər gəlsin, oxucu dost! Bir şərtlə: əgər bu kitabı Alimin yazdığı kimi oxusan. Alimin adı Kamil Vəlidi, Alim Qasımov deyil.

Bu kitab iki Alimin Səsidi: öncə Kamil Vəlinin, sonra Alim Qasımovun.

Dünyada ya eşq doğrudu, hər şey yalan, ya da hər şey gerçəkdi, eşq əfsanə. – Alim Qasımov Kamil Vəlinin bu sözlərini “Çahargah” üstdə oxusa, gül vurar.

Balıqlar elə ağlayır ki, göz yaşları suya qarışmasın. Sehr budu. Yoxsa kitab yazmağa, mahnı oxumağa nə var ki?! Balıq demişkən: Sofi (kaş Sufi olardı) Loren Çində Pikassonun sərgisinə gedir. Balığa oxşayan rəsmə baxır.

Pikassodan soruşur:

– Bu nədi?

– Rəsm.

– Balığa oxşayır. Balıqdı?

– Yox, balıq deyil, balığın rəsmidi.

İki Alimin Səsi! Alimin biri səsi yazıb, o biri oxuyub. Səsin əsli yaradandadı. Balıq kimi.

Alim Kamil Vəli Alim Qasımovun ifasını sözə çevirib – rahatlıqla.

Alim Qasımov Alim Kamil Vəlinin sözünü səsə çevirmək üçün rahatlıq tapmayacaq.

Xanəndəyə kömək xətrinə açar sözlər göndərirəm:

caz – əsasən nəfəs və zərb alətlərindən ibarət orkestr üçün yazılmış rəqs musiqisi;

harmoniya – yunanca “ahəng”, “əlaqə” deməkdi. Musiqidə akkordların quruluşunu öyrənən elm;

unison – italyanca “eyni səsli” mənasını verir. Musiqidə bir səslə oxunan əsər;

janr – fransızca “növ”, “cins”, “üsul”. “Fani”, “baqi”, “esse”, “kollaj”, “qeyri-səlis məntiq”... sözlərini qoy kitabın müəllifi izah eləsin. Ya da lazım deyil. Yuxarıdakı abzası pozuram. Alimin ifasına alimlik yaraşmaz. O, bədahət oxuyur. Kamil Vəlinin bu kitabı da, məncə, alim kitabı deyil. Bədahət kitabdır. Elə bil, Kamil müəllim əvvəl xalının üstdə oturub bir kitablıq söz danışıb, sonra söhbəti xalça qarışıq pəncərədən həyətə çırpıb. Amma söhbət yerə düşməyib, dağılmayıb, əksinə, xalçanı özüylə bərabər uzaqlara uçurub.

O yerə ki orda izdiham Alim Qasımovun konsertinə yox, onun səhnədə necə intihar eləməyini görməyə gəlmişdi. İspan motodor xatırınızdadı? “Arenadakı iki yüz min adam mənim öküzü öldürməyimə baxmağa gəlməyib, əksinə, öküzün məni məhv edəcəyinə görə bura yığılıb”.

Bu kitabda, şükürlər olsun ki, salamatlıqdı. Lap yaxşı nağıllardakı kimi. Alim Qasımov muğamdan, Alim Kamil Vəli Alim Qasımovun səsindən ötrü özlərini öldürsələr də.

Nağıl demişkən: göydən bir səs düşdü. İki Alimin Səsinə oxşar bir səs.

Maraqlıdı, bu səsin tərkibində adam başı yarası dəmir yoxdu. Bəs onda niyə hamı baş(ını) əyir?..

Qulu AĞSƏS

525-ci qəzet.- 2011.- 19 fevral.- S.16.