Oralarda kimlər var:YAZAR AİLƏLƏR

Publisist-dramaturq Şirməmməd Nəzərli, Publisist – Esmira Nəzərli

Bu işin müxtəlif tərəfləri var.Bir ailədə eyni sənət və eyni iş adamlarının öz aralarında dil tapması və sakit günlər yaşaması məncə bir o qədər də asan iş deyil.Çünki ayrı-ayrı sənət sahibləri olanda yanlışlar o saat aradan götürülə bilir.Vay o gündən ki, bizim bu günlərin yazar ailələri kimi olasan və işlərin də yağ kimi gedə.Ən azından mənəvi təsəlli tapmasanız da, maddi durum heç zaman yetər dərəcədə ola bilməyib məncə. Bunu mən apaydın bilirəm.Amma bir-birini başa düşmək baxımından bunun həm də zor tərəfləri də var.Xatırlayıram : dünyaca məhşur yazarlardan birindən soruşublar ki,sizin üçün ən acı,ən ağır olan nədir? Deyib : ən çox ona yanıram ki, mənim bu uzun ömrüm boyu nə işlə məşğul olduğumu anam bilmədi.Soruşublar niyə? Deyib : çünki mən ingilis dilində yazdım anam isə ingilis dilində heç bilmədi.

Şükürlər Allaha ki, mənim bu proyektimin sahibləri nə işlə məşğuldular özləri də bilirlər.Və düşünürəm ki, bu yazar ailələr həm də mehriban ailələrdir.Amma bunların da ən qorxulu tərəfi, birinin yazısını o birisi bəyənməməsi və inkarlığıdır.

Ailədə iki oğlan uşağı var.

Sual : Yuxarıdakı mənim təxminim olan “Belə mehriban ailələrdən biri” ifadəsinə münasibətiz?

Esmira- Bizi bu qəbildən olan ailələr sırasında gördüyünüz üçün çox şadıq.

Şirməmməd-Müsbət

Sual: – İlk dəfə harada və nə vaxt tanış olmusuz?

–Esmira-ADU-nun (indiki BDU) jurnalistika fakültəsində təhsil alarkən-1974-cü ildə.

Şirməmməd- ADU-nun jurnalistika fakültəsində təhsil alarkən – 1974-cü ildə.

Sual: – Ailə quranda sizə mane olan vardımı?

Esmira-Ailə quranda bizə mane olmayıblar.Gənclərin fikrinə,gəldikləri nəticəyə hörmətlə yanaşıblar. Onlar üçün əsas iki gənc arasında yaranan hisslər olub,nə valideynlərin var-dövləti,nə də həyatda tutduqları mənsəb,vəzifə ilə maraqlanıblar.

Şirməmməd- Xeyr.

Sual: – Hər halda siz indiki həyat yoldaşınızla evlənəndə bilirdiniz ki, o, da yazar dünyasının insanıdır və açığını deyək ki, bu jurnalist qadınlara baxış bir az ayrı cürdür. Ortama baxıb bu sualı verirəm.Məntiqsiz çıxırsa üzr istəyirəm.Mənə elə gəlir ki,məni başa düşərsiz.

Esmira-Mən, Tofiq Abdinlə uzun illər bir redaksiyada çalışmışam.İşim də, əməllərim də göz qabağında olub.İstedadlı jurnalistin mənə bu sualı verməsi qəribə və qərəzli görsənir.Ətrafa baxanda isə jurnalist qadınlara ayrı münasibətin olduğuna rast gəlməmişəm.İntəhası,bəzi qadın jurnalistlər səmimiyyətdən uzaq,sensasiya xarakterli yazılarıyla yalnız özlərini gözdən salırlar.

Şirməmməd-Tofiq Abdinin bizə belə sualla müraciətini, doğrusu, gözləmirdim.Hesab edirəm ki, T.A. bu sualı verməyib.

Sual: – İlk uşağınız olana qədərki dövrlə, uşaq doğulandan sonrakı vaxt nə ilə fərqlənir?

Esmira-Qəribə görünsə də,ilk uşaq olana qədər hiss olunurdu ki, nəsə çatışmır.Elə bil həyat bir az darıxdırıcı keçirdi.Uşaq olandan sonra isə həyat birdən-birə dolğunlaşdı,özü də necə-nəfəs almağa belə vaxtım çatmadı.

Şirməmməd-Sonrakı dövr daha mənalı və insanı yerində oturdan dövrdür. Kimin üçün və nəyə görə yaşadığını dərk edirsən.

Sual: – Çox vaxt siz ikiniz də evdə olmursuz.Belə vaxtlarda uşağınıza kim baxır vəya baxardı, vaxtı necə bölürdünüz?

Esmira –Heç vaxt elə olmayıb ki,uşaqlar evdə tək qalsınlar və ya onları kiminsə öhdəsinə buraxım.Çünki bilirdim ki,yeni “sürprizlərlə” qarşılaşacağam.40 ildir ki, “Qobustan” incəsənət toplusunda çalışıram. Sağ olsunlar,redaksiyamızın rəhbərliyi və əməkdaşları.Uşaqları böyütməkçün şərait yaradıblar.Sonralar isə dövlət qayğısından istifadə edərək,uşaq bağçasına vermişik uşaqları. Əlbəttə,nənə,baba qayğısı da öz yerində.Evin kişisinin məişət qayğılarını həyat yoldaşıyla bölüşməsi böyük nemətdir.Allaha şükür,mən də bu nemətdən yararlanmışam.

Şirməmməd-İndi uşaqlarımızın uşaqları var. Amma onlar kiçik olanda xanımım analıq məzuniyyətinə çıxırdı. Mən də , valideynlər də kömək edirdilər.

Sual: – Ən çox incik gününüz nə vaxt olub? Nə üstündə? Küsəndə necə barışırsız?

Esmira-Vallah, yadıma gəlmir.

Şirməmməd-İnciklik, adətən, çox şey istəməkdən, həddindən artıq tələbkar olmaqdan irəli gəlir. Allaha şükür, hər ikimiz aza qane olanlarıq. Nə vaxtsa aramızda ötəri , ani inciklik olubsa belə, indi o məqamları xatırlamıram. İnanın! Başqa tərəfdən də övladların qayğısı buna vaxt qoymur.

Sual: – Yaradıcılıq və uşağınızın tərbiyə məsələsini necə qurmusuz? Uşağınızla vəya uşaqlarınızla çoxmu vaxt keçirirsiz?

Esmira-Hərdən ailə albomunu vərəqləyərkən görürəm ki,övladlarımızın uşaqlıq şəkillərində atası daha çox görsənir,nəinki mən.O zaman şəklə əsasən deyə bilirəm ki,bax bu an mən tortu kəsirdim.Bax, bu şəkil çəkilərkən isə plov süzürdüm və ya çay süfrəsi hazırlayırdım.İkinci bir ailə tanımıram ki,ata öz uşaqlarına bu qədər vaxt ayırsın.Artıq övladlarımız yaşa dolublar,evdə nəvələr böyüyür.Ata yenə iki oğlunu başına yığıb,hər hansı bir məsələni müzakirə edir.

– Şirməmməd-Uşağı qabağımızda otuzdurub onlara “əxlaq dərsi” keçmək bizim tərbiyə üsulumuz deyil. Öz aramızda nədən , necə, nə zaman söhbət ediriksə, bu, uşaqlarımıza da sirayət edib. Görüb-götürüblər. Deyilənlərə görə, pis götürməyiblər.

Sual: – Həyat yoldaşınızdan bir ana və bir qələm sahibi kimi razısızmı?

Esmira-Birgə yaşanan dövr ərzində istirahət günlərini,bütün məzuniyyətini ailəsinə sərf edən,maraq dairəsində yalnız övladları və onların problemləri olan atadan kim narazı qala bilər?Bir qələm sahibi kimi də deyə bilərəm ki,onun ilk oxucusu da,ilk redaktoru da mən olmuşam və onun roman,povest,hekayə, dram əsərləri, rejissorlar tərəfindən bəyənilən kinossenariləri haqda xoş sözlər eşidəndə qürur hissi keçirirəm.

Şirməmməd-Bir ana kimi də , bir həyat yoldaşı kimi də və bir hətərən-pətərən, tərifnamələr yazmayan qələm sahibi kimi də razıyam.

Sual: – Ailə qayğılarınızı necə bölüşürsüz?

Esmira-Ailə quranda deyirlər ki,filankəs yarını,yəni öz yarısını tapıb.Deməli, ailə qayğılarının yarısını da kişi öz boynuna götürməlidir.Lakin hələ gənclik illərindən bədii yaradıcılıqla məşğul olduğuna görə ona kömək məqsədilə qayğıların yarıdan çoxunu öz üzərimə götürmüşəm.Odur ki, ailə xatirinə bədii yaradıcılıq istəyimi içimdəcə boğub (!) yalnız jurnalistlik fəaliyyətimlə kifayətlənmişəm. Buna da şükür.

Şirməmməd-Əslində, kişi dünyaya uşaq gətirməkdən başqa hər şeyi bacarmalıdır. Bu mənada Allah məni xoşbəxt yaradıb və bu neməti ailəmdən əsirgəmirəm . Amma nə qədər olsa da, xanımımın ailə öhdəlikləri mənə baxanda həvəs və vaxta görə yox, mütləq öhdəliyə görə qurulduğundan, onun üçün çətindir.

Sual: – İkili imzayla yazınız çıxıbmı və bu yazı nə yazıdı?

Esmira-İkili imzayla heç bir yazımız olmayıb.Bundan sonra da çətin ki olsun.Çünki jurnalistikanın ayrı-ayrı sahələrində “külüng çalırıq”.

–Şirməmməd-Bu sual 35 il əvvəl səslənsəydi, bəlkə belə bir şey yazardıq. Təəssüf ki, bu vaxta qədər yazmamışıq. Bilmək olmaz, ömür vəfa eləsə , bəlkə də ...

Sual: – Ailəvi bayramlarınız hansılardı və onu kimlərlə keçirirsiz?

Esmira-Ailədə əvvəl iki nəfər idik, ad günlərimizi ata ocağında qeyd edirdik.Sonra dörd nəfər olduq. Ad günlərinin sevincini qohumlarla bölüşdük.İndi isə iki nəvə və gəlinin ad günü də əlavə olunub.Ən çox sevdiyim Yeni il,Novruz ,müqəddəs Orucluq,Qurban bayramlarını qohumlar,doğmalar arasında keçirməkdən zövq alırıq.Çünki tənhalıq yalqızlıq deməkdir.Allahın Rəsulu Məhəmməd Peyğəmbər (s) buyurub : “Qohumlarla əlaqəni kəsməyin.”

Şirməmməd-Orucluq, Qurbanlıq, Novruz bayramları, müqəddəslərin mövludlarını sevinclə qeyd edirik. Nəvələrin doğum gününə qohumlar yığışır.

Sual: – Xanım əfəndi, Siz həyat yoldaşınızdan nə soruşmaq istərdiz?

Soruşmaq istəyirəm ki: “Acsan,susuzsan?” Daha özünüz nəticə çıxarın.

Şirməmməd: ” Haran ağrıyır?”

Şirməmməd Nəzərlinindüşüncələrindən:

...Bədii yaradıcılıq həyatımın bir parçasıdır.Gələcək əsərlər məni qarabaqara izləyir, rahatlıq vermir. Yaza bildiklərim əsərlərə isə minnətdaram ki, məni rahat buraxıblar.

...İxtisasca jurnalistəm. Jurnalistlik elə yazıcılıq deməkdir.Fərq, məncə, onun operativliyindədir.Bir hekayə, povest... ola biləcək hadisəni elə həmin gün mətbuat üçün xəbər kimi hazırlamağa jurnalistika deyilir (məncə).

...Quranda deyilir: ”Hər açılan məktəb bir həbsxananın bağlanması deməkdir.” Ona görə də bu dünyaya “tranzit ölkə” kimi baxmağımızın yeri var.

... Yer planetində bir neçə dəfə sivilizasiya mövcud olub. Nə vaxtsa daha yenisi olacaq. Amma mən əminəm ki, o zaman maddiyyat olmayacaq. Yəni insanlar maddi sərvətlər naminə yox, mənəviyyat qazancı üçün yaşayacaqlar.(Bunu mən yox, ALİMLƏR deyir). Xoş həmin zaman əhlinin halına!

Esmira Nəzərlinindüşüncələrindən:

...Həmişə mənə irad tuturlar ki, niyə axı yalnız qoca və yaxud dünyasını dəyişmiş sənətkarlardan yazıram? İndi o qədər yeni sənətçilər çıxıb meydana ki?! Peyda olan kimi də aləmə “işıq saçan”, “bərq vuran” yeni ulduzlar!.. ...İstedad... yox e, istiqanlı, yaraşıqlı, cəsarətli, məlahətli, şücaətli, imkanlı...

Bu tərif-epitetlərin sayını bir az da artırmaq olar. Hər halda bu ayrı söhbətin mövzusudur.Məni isə vaxtilə incəsənətin çeşidli sahələrində xalq üçün, sənət naminə min bir əziyyətlə, təmənnasız çalışıb-çarpışmış, lakin layiqli qiymətlərini ala bilməmiş, laqeydliklə köhnəni dağıdıb yenisini yaratmaq istəyən gənc sənətçilərin şou-biznes mühitində sakitcə öz növbələrini gözləyən, haçansa kiminsə yadına düşəcəyinə böyük ümidlər bəsləyən sənət adamlarının keşməkeşli tale yolları maraqlandırıb.Onların hər biri inci idi – heç zaman parlaqlığını itirməyən saf inci – sənət incisi. Tanrının verdiyi ömür payını başa vurmaqda olan bu kövrək insanları sevindirmək, yanar ürəklərinə su çiləmək, incik qəlblərini ələ almaq ən xoş niyyətim olub. Hər halda buna çalışmışam. İstəyimə çatmışamsa, bu da mənimçün böyük qiymət, yüksək mükafat olub.

Önümüzdəki həftəsonu qonaqlarımız yazar : Xanəmir və şair Ayşədir.

Tofiq ABDİN

525-ci qəzet.- 2011.- 16 iyul.- S.23.