“AFGA bu gün nəinki Parisdə, eləcə də Fransada ən aktiv təşkilatlardan biridir”

VÜSALƏ MƏMMƏDZADƏ: “HAZIRDA XARİCDƏ ERMƏNİ DİASPORUNA ƏSASLANDIRILMIŞ FORMADA ELMİ CAVAB VERMƏYİ BACARAN GƏNCLƏRİMİZ KİFAYƏT QƏDƏRDİR”

Azərbaycan Fransa Gənclik Assosiyasiyası (AFGA) 2003-cü ildə Parisdə yaradılmış ilk tələbə assosiasiyasıdır. Hazırda bu quruma Vüsalə Məmmədzadə rəhbərlik edir. Vüsalə həm də Parisdə Azərbaycanın YUNESKO yanında Daimi Nümayəndəliyində iş təcrübəsi keçir.V.Məmmədzadə “525”ə müsahibəsində həm özü, həm də təşkilatın fəaliyyəti, Azərbaycan diasporunun vəziyyəti barədə danışıb.

–İlk təhsilimi 123 saylı Mərdəkan kənd orta məktəbində almışam. Uşaqlıqda arzum jurnalist olmaq idi. Ancaq məktəbin son illərində fransız yazıçılarının Azərbaycan dilinə tərcümə olunmuş əsərlərini oxuduqca, Fransa haqqında filmlərə baxdıqca məndə bu ölkənin tarix və mədəniyyətinə, dilinə maraq oyandı və beləcə ali təhsil oriyentasiyamı seçdim. 1997-ci ildə Dillər Universitetinin fransız dili tərcümə fakültəsinə, 2001-ci ildə magistraturaya qəbul oldum. Magistraturada birinci kursda təhsil alarkən sənədlərimi ailəmdən gizli Paris Universitetinə göndərdim. Qəbul olacağımı sanmadığım üçün heç kəsə heç nə deməmişdim. Amma universitetə qəbul olduğum haqqında məktub alanda Parisə getməklə bağlı ailəmdə fikir ayrılığı yarandı. Kənd yer olduğu üçün o zaman qızın tək xaricə getməsinə əksəriyyət müsbət yanaşmırdı. Məni ilk dəstəkləyən atam oldu və bunun üçün ona çox minnətdaram. 2002-ci ildə Bakıda magistratura təhsilimi yarımçıq qoyaraq Fransanın Paris Universitetində Dilşünaslıq üzrə master oxumaq üçün Parisə yola düşdüm. Fransadakı fərqli təhsil sistemi, müəllim-tələbə münasibətləri arasındakı səmimiyyət məni təhsilimi davam etdirməyə ruhlandırdı. 2005- ci ildə ikinci ali təhsil almaq məqsədilə həmin universitetin Siyasi Elmlər bölməsinə qəbul oldum. 2008-ci ildə bakalavr, 2010-cu ildə master diplomuna yiyələndim. Hal-hazırda Avropaşünaslıq fakültəsinin doktorantıyam.

Fransada təhsil aldığım illər ərzində assosiativ fəaliyyətim də aktiv olub. Belə ki, 2003-cü ildə Parisdə yaradılmış ilk tələbə assosiasiyası olan Azərbaycan Fransa Gənclik Assosiasiyasının (AFGA) təşəbbüskarlarından biriyəm. Bu gün həmin quruma rəhbərlik edirəm.

–Bildiyimə görə Dünya Azərbaycanlılarının 3-cü qurultayında iştirak etmisiniz. Siz qurultayın nəticələrini necə qiymətləndirirsiniz?

–Azərbaycan diasporunun yaradılması, formalaşması, inkişafında xalqımızın mənəvi birliyinin və vətənə bağlılığının təminatında dünya azərbaycanlılarının qurultaylarının rolu danılmazdır. İlk dəfə idi ki, bu qurultayda iştirak edirdim. Tədbir yüksək səviyyədə təşkil olunmuşdu. Dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan həmvətənlilərimizi bir arada görmək, onların bir-biri ilə səmimi münasibəti açığı məni çox qürurlandırdı. Biz bu birliyi, gücü vətənin hüdudlarından kənarda nümayiş etdirməliyik. Dövlət və hökumət strukturları nümayəndələri ilə görüş zamanı diaspor quruculuğunun inkişafına dəstək məqsədilə verilmiş vədlər ümid edirəm ki, sözdə deyil, əməldə özünü doğruldacaq.

–Sizcə bu qurultay Azərbaycan diasporunun qarşısına hansı yeni vəzifələr qoydu?

–Qurultayda milli mənəvi dəyərlərin qorunub saxlanması üçün başlıca amil olan azərbaycançılıq ideyasını gücləndirmək əsas məsələ kimi qarşıya qoyuldu. Azərbaycanlıların vətəndaşlıqlarını qəbul etdikləri ölkələrin iqtisadi, siyasi həyatında fəal iştirak etmələri, siyasi partiyalarda təmsil olunmaları, qanunvericilik orqanlarında çalışmaları Azərbaycanın dünya birliyində tanınmasına imkanları artıran başlıca məsələdir. Çünki Dağlıq Qarabağ kimi qlobal münaqişəyə cəlb olunan Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması üçün bu məsələyə diqqət yetirilməlidir. Dünya azərbaycanlılarının 3-cü qurultayı bizə ümumi məqsədlər ətrafında birləşmək, təşkilatlanmaq, yaşadığımız dövlətdə qurumlar, cəmiyyətlər şəklində biri-birimizlə sıx təmas qurmaq, siyasi və mədəni həyatda fəal iştirak etmək kimi vəzifələr verib. Qarşımızda duran bu mühüm vəzifələr sırasına yaşadığımız ölkələrdə fəaliyyət göstərən siyasi partiyalar, qeyri-hökumət təşkilatları ilə yanaşı kütləvi informasiya vasitələri ilə əməkdaşlıq əlaqələrinin inkişaf etdirilməsi də daxildir. Hər bir azərbaycanlı icması milli mənəvi dəyərlərini, dilini, milli kimliyini qorumaqla yanaşı, cəmiyyətə daha yaxından inteqrasiya etməli, baş verən hadisələrə prinsipial münasibət bildirməli, ictimai siyasi proseslərin fəal iştirakçısına çevrilməlidir.

–Rəhbərlik etdiyiniz Fransa-Azərbaycan Gənclik Assosiasiyasının fəaliyyəti barədə nə deyə bilərsiniz?

–Bildiyiniz kimi Parisdə müxtəlif sahələrdə çalışan, təhsil alan çoxsaylı həmyerlilərimiz var. Onları bir araya gətirib Azərbaycanın təbliği ilə bağlı müzakirələr keçirmək üçün mütləq bir qurum olmalı idi. Məhz elə bu məqsədlə 2003-cü ildə Parisdə təhsil alan bir qrup azərbaycanlı tələbələr tərəfindən Assosiasiyanı təsis etdik. İlk prezident o zaman Parisdə təhsil alan Babək İsmayılov olub ki, o, hal-hazırda Londonda yaşayır və yerli diaspor təşkilatları ilə fəal əməkdaşlıq edir. Növbəti illərdə təşkilata Mirvari Fətəliyeva başçılıq edib, o da indi Lion şəhərində yaşayır və keçmiş təcrübəsinə əsaslanaraq bu gün təşkilatın fəaliyyətində məsləhətçi qismində öz köməyini əsirgəmir. 2008-ci ildən bəri bir sıra səbəblərdən təşkilatın fəaliyyəti dondurulmuşdu. Bu ilin fevralından yenidən bir qrup fəal tələbə bir araya gələrək AFGA-nı həyata qaytarmağa qərar verdik. Beləliklə, AFGA bu gün nəinki Parisdə, eləcə də Fransada ən aktiv təşkilatlardan biridir.

Fəaliyyət dairəsinin daha geniş olması məqsədilə təkcə tələbələri deyil, eyni zamanda gəncləri də əhatə edən AFGA-nın sayı 150-dən çox üzvləri sırasına həm azərbaycanlılar, həm də Fransada yaşayan fransız və xaricilər daxildir. Azərbaycan dilini, tarixi həqiqətlərini, mədəniyyət və sivilizasiyasını Fransız ictimaiyyətinə tanıtmaq məqsədi ilə yaradılmış bu təşkilat bu günə kimi bir sıra kiçik və böyük həcmli mədəni tədbirlərə imza atıb.

–Təşkilatın prioritetləri nədən ibarətdir?

–Dünyəvi, sivil, qeyri-siyasi təşkilat olan AFGA-nın əsas məqsədi mədəniyyətimizi, tariximizi, uğurlarımızı, hətta problemlərimizi çatdırmaqla yanaşı, Azərbaycan-Fransa arasında dostluq əlaqələrini möhkəmləndirmək, iqtisadi, elmi və mədəni münasibətlərin inkişafına dəstək verməkdir. Təşkilat Parisdə, eləcə də Fransanın müxtəlif şəhərlərində fərqli mövzularda tədbirlər, layihələr həyata keçirir. Təbii ki, Dağlıq Qarabağ məsələsi də daim diqqətimizdədir. Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması, Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü ilə bağlı beynəlxalq aləmin məlumatlandırılması və bu faktın dünya dövlətlərinin parlamentlərinin, siyasi dairələrinin müzakirəsinə çıxarılması Azərbaycan diaspor təşkilatlarının əsas fəaliyyət istiqamətlərindəndir. Bu məqsədlə “Justice for Khojaly“ kampaniyasına qoşularaq hər zaman qan yaddaşımız olan Xocalı faciəsinin anım gününü Fransa ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırır, faciəni tanıyan imzalar toplayaraq Senat və Fransa Milli Assambleyasına təqdim etmişik. AFGA təkcə tədbirlərlə kifayətlənmir, həmçinin Fransız oxucusuna Azərbaycanı, Azərbaycan oxucusuna Fransanı tanıtmaq məqsədilə iki dildə nəşr edilmiş “Köprü” adlı jurnalın müəllifidir. Maliyyə çətinlikləri səbəbindən bu jurnalın sadəcə iki nömrəsi işıq üzü görüb. Jurnalın üçüncü nömrəsinin üzərində işlərə başlanılıb və onun bu ilin oktyabrında çapdan çıxması nəzərdə tutulub. Digər məqsədimiz Fransada təhsil almaq istəyən gəncləri ruhlandıraraq, onlara təhsil ocaqlarını seçməkdə, Fransaya gəldikləri zaman administrativ işlərdə kömək edərək cəmiyyətə inteqrasiya prosesinin sürətləndirilməsində yardımçı olmaqdır.

–Bəs ümumilikdə Fransada Azərbaycan diasporunun vəziyyəti necədir?

–Hazırda Fransada müxtəlif şəhərlər üzrə 20-yə yaxın diaspor təşkilatı qeydiyyatdan keçib və hər il yeni təşkilatlar yaranır ki, bu da təbliğat istiqamətinin bir qədər də şaxələnməsi ilə nəticələnir. Yerli fəaliyyət göstərən təşkilatlardan Strasburq “Azərbaycan Evi” Cəmiyyətinin, Fransa Azərbaycanlılarının Diaspor Mərkəzinin, Fransa-Azərbaycan Mədəni Əlaqələr Assosiasiyasının (ARAZ) və s. adlarını çəkmək olar. Diaspor sahəsində son illər nəinki orta və yaşlı nəslin nümayəndələri, hətta gənclər də bir araya gəlib azərbaycançılıq ideyası naminə əllərindən gələni əsirgəmirlər. Bu gün Azərbaycanın gələcəyi olan sağlam, intellektli, müstəqil düşüncəli gənclərimiz nüfuzlu ali təhsil ocaqlarında təhsil alır və müxtəlif sahələrdə çalışırlar. Sevindirici haldır ki, bir çox ölkələrdə olduğu kimi Fransada da azərbaycanlı gənclər fəallıq göstərməklə yanaşı, özləri də təşkilat yaradıb, Azərbaycan həqiqətlərini dünyaya çatdırılması istiqamətində öz töhfələrini verirlər. Bu təşkilatlar olduqları şəhərlərdə gənclərin, diaspor nümayəndələrinin sıx birləşməsinə, onların Fransa cəmiyyətinə inteqrasiya etməsinə, iki ölkə arasında dostluğun möhkəmləndirilməsinə böyük əhəmiyyət verir, Azərbaycan milli mənəvi dəyərlərinin, mədəniyyətinin, incəsənətinin, ədəbiyyatının təbliği, diaspor hərəkatının genişləndirilməsi istiqamətində bir sıra işlər görməyə çalışır.

Nəzərə almaq lazımdır ki, Fransa kimi nüfuzlu, dünya turist axınının mərkəzləşdiyi və eyni zamanda erməni diasporunun qərargahına çevrilmiş bir ölkədə bu tipli mədəni tədbirlərin həyata keçirilməsi ilə kifayətlənmək olmaz. Azərbaycan reallıqlarının, Qarabağ həqiqətlərinin, erməni təcavüzü və nəticələrinin bu ölkənin ictimaiyyətinə çatdırılmasına xüsusi diqqət yetirilməli və bu mövzuda intensiv şəkildə simpozium və konfransların, dəyirmi masa və debatların, sərgilərin təşkilinə yer ayrılmalı, yerli mediada işiqlandırılmalıdır.

Fransadakı Azərbaycan diasporunun təşkilatı sistemində ən böyük mənfi cəhət mövcud təşkilatlar arasında vahid koordinasiyanın olmamasıdır ki, bu məsələ də mümkün qədər tez öz həllini tapmalıdır. Bununla yanaşı təşkilatların fəaliyyətlərində üzləşdikləri problemlərə nəzər salarsaq, maddi çətinliklərlə yanaşı, Azərbaycana aid milli atributların və məlumat xarakterli materialların, suvenirlərin (gəlinciklər, musiqi alətləri və xalçalar), milli musiqi disklərinin və milli geyimlərin olmaması işin effektivliyini azaldır.

Ötən illərlə müqayisədə son iki ildə Azərbaycanın Fransadakı səfirliyində baş vermiş vəzifə dəyişikliyi diaspor və səfirlik arasındakı münasibətlərə də öz müsbət təsirini göstərib. Belə ki, yerli nümayəndəlik vasitəsilə diaspor təşkilatlarının fəaliyyətinə maraq və dəstək artıb.

Fransadakı Azərbaycan diaspor təşkilatları dövlət maraqlarımız çərçivəsində əlbir olub, birlik nümayiş etdirməklə daha keyfiyyətli və səmərəli fəaliyyət göstərə bilər.

–Fransa erməni diasporunun güclü olduğu ölkələrdəndir. Bu mənada Azərbaycan diasporu həqiqətlərimizin təbliği baxımından hansı mübarizə vasitələrindən istifadə edir?

–Azərbaycan diasporu ilə müqayisədə ermənilərin tarixən Avropa ölkələrində çox güclü diasporları fəaliyyətdədir. Bu ölkələrdən ən başlıcası Fransadır. Erməni diasporları həmişə Ermənistanla bağlı olub, geniş imkanlarından istifadə edərək Dağlıq Qarabağ münaqişəsində Ermənistanın xeyrinə təbliğat aparıb, ictimai fikri Azərbaycanın əleyhinə yönəldib. Onlar azərbaycanlılara və türklərə qarşı törətdikləri soyqırımlar haqqında həqiqətləri gizlətməyə, dünya ictimaiyyətinin diqqətini Azərbaycan torpaqlarının işğalı faktından yayındırmağa çalışırlar. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan və Ermənistan diasporlarının təbliğat mübarizəsi indi də davam etməkdədir.

Fransadakı erməni diasporunun çoxşaxəli fəaliyyəti bəlkə də ayrı bir məqalə mövzusu ola bilərdi. Bir onu demək kifayətdir ki, bu ölkədə 500 min erməni yaşayır. Erməni diasporu burada elə bir mövqe tutub ki, Fransanın hökumətinə və parlamentinə də təsir etmək iqtidarındadır. Vaxtaşırı Fransadakı səfirliyimizin təşəbbüsü ilə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi mövzusunda açıq konfrans və debatlar təşkil edilir. Tələbələr də imkan daxilində istər Azərbaycan, istərsə də Ermənistan tərəfindən təşkil edilən bu tip konfranslarda fəal iştirak etməyə çalışır. Mübarizəmiz eləcə də internet səhifələrində, forumlarda davam edir. Çox təəssüf ki, fransız dilində Azərbaycan həqiqətləri ilə bağlı yetəri qədər dolğun sənəd və məlumatlar yoxdur ki, bu gün bunları etmək biz gənclərin boynuna düşər. Sevindirici haldır ki, bu gün xaricdə savadlı və siyasi prosesləri düzgün təhlil edən, həqiqətlərimizlə bağlı erməni diasporuna əsaslandırılmış formada elmi cavab verməyi bacaran gənclərimiz kifayət qədərdir.

Pərvanə SULTANOVA

525-ci qəzet.- 2011.- 30 iyul.- S. 18.