“Dnepetrovskdəki Azərbaycan diasporu fəallığı ilə həmişə öndə gedib”

QÜDRƏT HACIYEV: “NÖVBƏTİ QURULTAY DÜNYA AZƏRBAYCANLILARI ARASINDA BAĞLILIĞI DAHA DA MÖHKƏMLƏNDİRƏCƏK”

Bu günlərdə vətənə gələn Ukrayna Azərbaycanlıları Konqresinin Dnepetrovski bölməsinin rəhbəri Qüdrət Hacıyev “525-ci qəzet”in qonağı olub. İyirmi dörd ildən artıq diaspora işi ilə məşğul olan Q.Hacıyev deyir ki, qarşıya qoyduqları məqsədə nail olsalar da, nəticələrlə kifayətlənməyib, azərbaycançılıq ideyalarını, Qarabağ həqiqətlərini yorulmadan təbliğ edirlər.

– Otuz ildən artıqdır Ukraynada yaşayıram. 88-ci ildə Qarabağ hadisələrinin başlaması, SSRİ-nin çökməsindən sonra biz diaspora işi ilə məşğul olmağa qərar verdik. Bu həm Qarabağ həqiqətlərini, həm də yeni yaranmış müstəqil dövlətimizin təbliği üçün vacib idi. 90-cı illərin əvvəllərində Ukraynanın Dnepotrovsk vilayətində ilk dəfə “Azəri” cəmiyyətini yaratdıq və mən qurumun sədr müavini oldum. 97-ci ilə qədər fəaliyyət göstərən cəmiyyətin işi çox zəif oldu. Sədrin fəaliyyətsizliyi ucbatından istədiyimiz nəticəni ala bilmədik. 97-ci ildə bu cəmiyyət ləğv olundu və mənim təşəbbüsümlə yeni bir qurum, “Savalan” yarandı. Biz Şimali Azərbaycanla Cənubi Azərbaycanı mənəvi cəhətdən birləşdirmək məqsədi ilə bu qurumu yaratdıq. Həmin ildən bəri 17 ildir Dnepotrovskidə diasporamız çox güclü fəaliyyət göstərir. Ukrayna böyük dövlətdir. 25 vilayəti, şəhərləri var. Kiyev də daxil olmaqla ölkə üzrə Dnepetrovskdəki Azərbaycan diasporu öz fəallığı, gördüyü işlərlə həmişə öndə gedib. 97-ci ildə biz “Yeddi gözəl” ansamblını yaratdıq. Ötən illər ərzində bu ansambl Azərbaycan mədəniyyətini, incəsənətini Ukraynada çox böyük uğurla təbliğ edib. 98-ci ildən rus dilində “Savalan” adlı qəzetimiz nəşr olunur. Burada da Azərbaycan tarixini, Qarabağ həqiqətlərini yerli xalqa çatdırmağa çalışırıq. Deyim ki, öz məqsədimizə nail oluruq. 99-cu ildə milli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü və tövsiyəsi ilə Ukraynada fərdi qaydada fəaliyyət göstərən bütün Azərbaycan cəmiyyətləri bir araya gələrək UAK yaratdılar. Bütün cəmiyyətlər bir amala, məqsədə xidmət etməyə başladılar. O gündən bəri həqiqətən də çox böyük işlər görülüb. Bu işləri sadalamaq istəmirəm. Bütün milli bayramlarımızı, faciə günlərimizi qeyd edirik. Ən sonuncu nailiyyətlərimizdən onu deyə bilərəm ki, ötən il aprel ayında ilk dəfə olaraq Dnepetrovskdə UAK Azərbaycanlı Gənclərin birinci forumu keçirildi. Onun təşəbbüskarı mən idim. Orda Ukraynanın bütün bölgələrindən, vilayətlərindən 800-dən artıq iştirakçı var idi. Bu tədbir Ukraynadakı Azərbaycan gənclərinə sanki bir təkan verdi. Tədbiri bilərəkdən aprelin 24-də, ermənilərin saxta soyqırımı günü təşkil etmişdik. Şəhər meri, vilayət qubernatoru da tədbirimizə qatılmışdı. UAK Gənclər təşkilatının hazırda 178 üzvü var və qurum çox təşkilatlanmış şəkildə fəaliyyət göstərir. Həmin gənclər Ukraynada doğulan, böyüyən gənclərdir. Ali məktəblərdə oxuyurlar. Yüksək təhsillə yanaşı bizim gənclik dövrümüzdən fərqli olaraq informasiya texnologiyalarına, xarici dillərə yiyələnən gənclərdir.

–Qüdrət müəllim, bu gün Ukrayna azərbaycanlıları, diaspora vahid mövqedən çıxış edə bilirmi?

–Dnepetrovski meri bir neçə dəfə vurğulayıb ki, vilayətin ən güclü diasporu Azərbaycan diasporudur. Orda çox xalqların diasporası var, amma fəaliyyət göstərənlərin sayı təxminən 12-dir. Bunların arasında yəhudi, erməni, alman, yunan, gürcü, litva, rusiya diasporu var. Ən seçiləni isə azərbaycanlılardır. Yəhudiləri diaspora adlandırmaq olmaz. Şəhərin 40 faizi yəhudilərdir və onlar yüzilliklərdir ki, burada yaşayırlar. Bununla belə onlar da bizimlə rəqabət apara bilmirlər.

Amma bir faktı da təəssüflə bildirmək istəyirəm ki, bəzən içimizdə azərbaycançılığa, Azərbaycan dövlətçiliyinə qarşı olan qüvvələr olur. Həqiqətən o qüvvələr UAK-ın işinə maneçilik etməyə çalışırlar. Bilirsiniz, bir var səmimi olaraq içdən gələn hisslərlə vətəni sevmək, onun uğrunda canını fəda etməyə hazır olmaq, bir də var öz məqsədini reallaşdırmaq üçün vətənpərvərə çevrilmək. Bu cür insanlar məqsədlərinə nail olandan sonra vətənpərvərlik qalır bir kənarda. Onlar məqsədlərinə çatmaq üçün elə addımlar atırlar ki, bu addımlar nə azərbaycançılığa, nə də insanlığa yaraşır. Anlamırlar ki, şəxsi məqsədlərini reallaşdırmaq üçün vətənpərvər olmaq mümkün deyil.

–Bəs bu cür addımlar ümumi işə nə kimi təsir göstərir?

–Bu cür hadisələr hətta yerli dövlət orqanlarına da çatır. Olub ki, məni çağırıb maraqlanıblar ki, niyə diasporada belə insanlar var, hətta buna təəssüflərini də ifadə ediblər. Mən isə deyirəm ki, millətindən asılı olmayaraq belə hallar hər bir millətin içində baş verə bilir. Çox istərdim ki, bizdə bu kimi hallar baş verməsin. Çünki bu gün hamımızı bir araya gətirəcək Qarabağ dərdimiz var. Bu yara sağalana qədər gərək azərbaycanlılar bir yerdə olub, bir-birləri ilə dil tapmağı bacarsınlar. Azərbaycan həqiqətlərini başqa xalqlara, millətlərə çatdırmaq üçün bir yerdə çalışmaq lazımdır. Bu cür insanlar öz məqsədlərinə çata bilmirlər. Çünki süni vətənpərvərliklə məqsədə nail olmaq mümkün deyil.

Digər tərəfdən bir faktı da nəzərə almaq lazımdır ki, bu gün Ukraynada Azərbaycan diaporasına rəhbərlik edən şəxslər uzun müddətdir ki, bu yoldadırlar. UAK-ın Ali Məclisinin sədri Akif Gülməmmədovun, UAK sədri İlqar Abbasovun azərbaycançılıq yolunda fəaliyyəti hər kəsə nümunə olmalıdır. Onların bu yolda doğurdan da böyük zəhmətləri var.

–Ukrayna azərbaycanlılarının ümumi səviyyəsi barədə nə deyə bilərsiniz?

–Azərbaycanlıların Ukraynada, o cümlədən Dnepotrovskdə ümumi səviyyəsi çox yüksəkdir. Biznes sahəsində uğurla fəaliyyət göstərən soydaşlarımız var. Eyni zamanda elm sahəsində uğur qazanan həmvətənlərimiz də çoxdur. Tibb elmləri doktoru, psixoterapevt Vaqif Rəmanov nəinki Ukraynada, bütün dünyada tanınmış insandır. Tibb elmləri namizədi Niyazi Rəhmanov, texnika elmləri namizədi, şəhər sovetinin deputatı Hafiz Aslanov, deputat Fəxrəddin Əliyev də həmçinin. Yəni azərbaycanlılar Ukraynada ali məktəblərdə, dövlət vəzifələrində uğurla çalışırlar.

–Bəzən bizdə belə arxayınçılıq yaranır ki, keçmiş ittifaqda, digər yaxın ölkələrdə Azərbaycanı kifayət tanıyırlar və daha çox təbliğata, iş görməyə ehtiyac yoxdur. Sizdə belə arxayınçılıq varmı?

–Ümumiyyətlə, ukrayna xalqının mentaliteti ruslara nisbətən çox fərqlidir. Sanki tarixən bizdə ümumi bağlılıq, oxşarlıq var. Bəlkə bu vaxtilə Ukrayna torpağında türk mənşəli xalqların yaşaması ilə bağlıdır. Bəzən elə ukraynalı görürsən, onun azərbaycanlı, yoxsa ukraynalı olduğunu ayıra bilmirsən. Bu oxşarlığı ukraynalılar özləri də etiraf edirlər. Suala gəlincə, on il əvvəl biz Qarabağ problemini yerli xalqlara çətin çatdırırdıq. Bu gün isə belə problemimiz yoxdur. Düşünürəm ki, heç vaxt arxayınçılıq işimizə təsir etməməlidir, nə qədər çalışsaq da yenə də daha nələrisə edə bilmək barədə fikirləşməliyik.

Sentyabr-oktyabr aylarında Ukrayna Azərbaycan gənclərinin ikinci forumunu təşkil etmək fikrimiz var. Onu da deyim ki, birinci xanım, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın himayədarlığı ilə keçirilən Muğam müsabiqəsinə də Ukraynada maraq çox böyükdür. Ümumiyyətlə, bu ölkədə Azərbaycana böyük maraq var.

–Digər diasporalarla əlaqələr nə səviyyədədir?

–Bayaq dediyim kimi Ukraynada çoxlu diasporalar var. Ermənilərin sayı burada Qarabağ hadisələrindən sonra çoxaldı. Eyni zamanda ermənilərin iki diasporu var. Bunlar Azərbaycan ermənilərinin və Ermənistan ermənilərinin diasporalarıdır. Onların arasında konfliktlər olur. Amma söhbət milli məsələlərdən, vətəndən gedəndə bir-birlərinə qarşı olan iradlarını unutmağı bacarırlar.

Gürcü, yəhudi, yunan diasporaları ilə yaxşı əlaqələrimiz var. Xüsusilə yəhudilər, gürcülər gecə-gündüz yanımızdadırlır.

–Yeri gəlmişkən, qarşıdan Dünya Azərbaycanlılarının üçüncü qurultayı gəlir. Bu tədbirdən nə gözləyirsiniz?

–Yəqin ki, qurultayda iştirak edəcəm, gözləntilərim isə böyükdür. Azərbaycan kiçik dövlət olsa da, xalqımız çox böyükdür. Biz dünyaya özümüzü sübut edə bildik və böyük dövlətlər artıq bizimlə hesablaşırlar.

“Evravij”da Ukrayna Azərbaycana 10 xal verdi, bunda diasporamızın böyük əməyi var idi. Düşünürəm ki, növbəti qurultay özümüzü bir xalq kimi dünyaya sübut etməyimizdə, dünya azərbaycanlıları arasında bağlılığı daha da möhkəmləndirməkdə təkan olacaq. Həmçinin Qarabağ probleminin həllində bu qurultay təsirsiz ötüşməyəcək.

P.SULTANOVA

525-ci qəzet.- 2011.- 4 iyun.- S.10.