Unudulmuşlar
Gördü ki, hərə
öz kefindədir. Rəqs eləyirlər, lətifə
söyləyib gülüşürlər, badə cingildədirlər...
Astaca qapını aralayıb içki, tütün qoxulu o aləmdən
qopdu, pilləkənlə həyətə düşdü.
Ay ipiri idi, hər
yanı nura boyamışdı. Əvvəl elə bildi, qar
yağıb. Əyilib yerdən qar da götürmək istədi.
Ancaq barmaqları torpağa sürtünəndə başa
düşdü ki, bu təzə il də qarsız gəlir
ömürlərinə.
Lap uzaqda nöqtə
boyda işıq işarırdı. İşə bax. Sən
demə, bunlardan başqa da Yeni ili bağda keçirən var
imiş...
Siqaret yandırdı. Əvvəllər
elə başa düşürdü ki, həyatda daimi
heç nə yoxdur. Ona görə də öz
uğursuzluqlarının əvvəl-axır
qurtaracağına inanırdı... İndi bu inam da
itmişdi...
Tənəklərin
arası ilə bir-iki addım atdı. Birdən
xışıltı eşidib diksindi və... yerində donub
qaldı. Su quyusunun yanında bir qadın əllərini sinəsində
çarpazlayıb dayanmışdı. Özü də
paltarı elə bil qızıldan idi, alışıb
yanırdı.
Qadın onu görəndə
gülümsədi:
– Siz də
çıxdız?
Tanıdı
qadını. Lap küncdə, Raufun yanında oturan idi.
– Hə, gördüm,
hamı bir-birinə qarışıb, mənə məhəl
qoyan yoxdur, çıxdım...
Qadın ah çəkdi:
– Elə mən də.
Bir də onu
gördü ki, düz qadının
qarşısındadır və sual verir:
– Bəs
üşümürsüz? Soyuqdur axı?
Arabir soyuq küləyin
vıyıltısı eşidilirdi. Kürkünü
qadının çiyninə saldı. Qadın bir az
dartındı:
– Özünüz
geyinin, mən üşümürəm.
Sonra sakitləşdi:
– Çox sağ olun.
İstəmirəm, bir də palto üçün içəri
girim.
Bir müddət Aya
baxdılar. Qadın əlini uzatdı, guya, tutacaqdı onu:
– Ömrümdə bu
boyda Ay görməmişdim.
O da əlüstü
dilləndi:
– Elə mən də.
Qadının bir
addımlığında durmuşdu. Ətir qoxusu, həm də
nəfəsi ona dəyəndə ürəyi uçundu, titrək
səslə dedi:
– Olar, sizdən bir söz
soruşum?
– Lap beşini soruşun.
– Siz Tofiqin nəyisiz?
Qadın
tutuldu. Dillənmədi. O, tez sözünü dəyişdi:
– Bəlkə, yellənək?
Yelləncəyə
qalxdılar.
Yelləndikcə Ay, elə bil, dövrə vururdu
başları üstündə. Qadın az
qala qışqıra-qışqıra soruşdu:
– Sizin adınız nədir?
O da beləcə
qışqırdı:
– Bayaq Tofiq bizi
Bir müddət
yelləndilər. Rüfət qızının karuselləri
xoşlamasından, oğlunun dəcəlliyindən,
arvadının qayğılarından danışdı.
Nərgiz dedi:
– Saxlayın, başım
fırlanır.
Rüfət
istəməsə də bunu etməyə məcbur oldu.
Daşın
üstündə oturdular.
Nərgiz barmağı ilə,
sanki, daşın üstündə şəkil çəkə-çəkə
soruşdu:
– Çoxdan evlisiz?
– Dörd ildir. Bəs sizin ailəniz yoxdur?
Nərgiz içini çəkdi:
– Bir qızım var, ərdədir.
Rüfət təəccübləndi. Üzündəki təəccüb
qarışmış gülümsər ifadə ilə sual verdi:
– Bəlkə, nəvəniz
var?
Nərgiz şəkil çəkməyi
yığışdırdı:
–
İnanmırsız? Özünüz bilin. Beş aydır ki, köçürmüşəm
qızımı. Mənim 36 yaşım var. Siz deyən
qədər də cavan deyiləm... Ərim isə
ölüb... Mənim üçün...
Sonra köks
ötürdü:
– Bəs nə əcəb
arvadınız razı olub bura gəlməyinizə?
Rüfət də köks
ötürdü:
– Qayınatamgilin ənənələri
var: hər Yeni ili bütün ailə bir
yerdə keçirir.
– Siz niyə getmədiz?
– Evləndiyim ili
getdim, gördüyümü gördüm.
Nərgiz maraqla Rüfətin
gözlərinin içinə baxdı:
– Nə gördüz ki?
– Heç... Xoşuma
gəlmədi onların məclisi. Bacanaqlarım elə
oturub-dururlar, guya, bunlardan savayı kişi
yoxdur. Yağlı yerdə işləyirlər də... Mən
isə adicə televizor ustasıyam... Ağzımı
açan kimi sözümü kəsirlər. Yoldaşım da ayağımı tapdalayır ki,
birdən artıq-əskik danışaram. Qayınatam
onlara “can” deyir, mənə isə məhəl qoymur... Hər il yoldaşıma deyirəm, getmə. Ağlayır, dalaşır, küsür. Mən də dözmürəm, razı oluram.
Uşaqları da aparır... Hər Yeni il
axşamı mənim ən yalqız günüm olur. Bu gün də oturub televizora baxırdım. Gördüm, Tofiq zəng çaldı ki, bağa
yığışırıq. Doğrusu,
təəccübləndim. Bu qış
vaxtı nə bağ? Ancaq
razılaşdım. Uşaqları da
çoxdan idi görmürdüm. Biz axı dörd dost
olmuşuq: Tofiq, Rauf, Akif, bir də mən...
– Dördünüzün də
adında “f” hərfi var ki?
– Hə? Heç
fikir verməmişdim.
Azacıq
susdular.
Sükutu Nərgizin səsi pozdu:
– Bir şey desəm,
acığınız tutmaz?
– Əlbəttə,
yox.
– Deyəsən, Tofiqlə
aranız sərindir axı. Mən fikir verirdim, o biri
dostlarınızla elədiyi zarafatları sizinlə eləmirdi...
Rüfət içini
çəkdi:
– Vaxtilə
Tofiqlə çox yaxın olmuşuq. Sonra Rauf çıxdı, Tofiqin mənə
olan istəyinin yarısından Raufa pay düşdü. Sonra Akif peyda oldu. Beləcə,
günlərin birində gördüm, artıq adama
çevrilmişəm, unudulmuşam. Başa
düşürəm, bu gün niyə məni
xatırlayıblar. Buna deyərlər, xala
xətrin qalmasın.
Yenə bir
müddət susdular. İçəridəkilər əl
çalır, ayaqlarını yerə döyürdülər.
Nərgiz dedi:
– Kefdədirlər.
Rüfət səsini
yavaşıtdı:
– Keçmiş dostlar,
keçmiş tanışlar, keçmiş məhəbbət...
Sizin keçmiş məhəbbətiniz bəlkə də
heç olmayıb...
Nərgiz
gözlərini pəncərəyə zilləmişdi. Rüfət isə, elə
bil, öz-özünə danışırdı:
– Mənimsə olub. Qabaqlar dəli-divanə idik. Sonra
eşitdim ki, başqasını da sevib haçansa. Bunu
özümə sığışdırmadım...
Nərgizin gözü pəncərədən
qopmurdu:
– Siz otaqdan çıxanda
Tofiq rəqs eləyirdi?
Rüfət özü ilə
söhbətinə ara verməli oldu:
– Gərək ki, yox... Söhbət eləyirdilər.
– O qara donlu qızla?
– Fikir vermədim.
Nərgiz durub var-gəl eləməyə
başladı:
– Bir saata yaxındır ki,
burdayam, başı necə qarışıbsa, hələ də
xəbəri yoxdur...
Rüfət bu
barədə çox düşünmüşdü. İnsanlar bütün
ömürləri boyu xoşbəxtlik gəzirlər, ancaq hey
ağrıyla, əzabla, ölümlə üzləşirlər...
Nərgiz əsəbiləşdi:
– Siz kişilər
hamınız beləsiz? Əvvəl
yalvarırsız, diz çökürsüz, ələ
keçirəndən sonra isə kobudlaşırsız, zəhərləyirsiz
adamı. Bir səhv idi, əzabını
çəkə-çəkə yaşayırdım. Bu da ömrümdə ikinci səhvim oldu. İndi də, yəqin, o qara donluya vurulub? Niyə evlənmir? Gör,
neçəsinin həyatını zəhərləyib.
Ondan da soyuyacaq. Gül tək
qoxulayıb tullayır qadınları. Vəhşidir,
yırtıcıdır, əclafdır... Mən axmaqsa, onu
sevirəm... Bura da məni, yəqin, ona görə
çağırıb ki, yeni sevdasından xəbər tutub
rahat buraxım onu...
Səs-küy
lap yaxınlaşdı. Qapını açmışdılar.
Nərgiz ümidlə ora baxdı. Ancaq tez də bağladılar. O, üzü pəncərəyə
tərəf donub qaldı.
... Görəsən,
neçə saat idi həyətə
çıxdığı? Rüfət bədəninin
soyuqdan gizildədiyini indi hiss etdi, o da durdu, gəzinməyə
başladı. Tənəklərin arası ilə
bir xeyli getdi. Geri qayıdanda Nərgizi
ağlayan gördü.
– ... Anam
vardı, dözürdüm. İndi hər şeydən
əlim üzülüb. Harda qoca
görürəmsə, ürəyim yerindən qopur. Elə bilirəm ki, anamdır qarşımdakı.
İstəyirəm, hey qulluq eləyim ona... Qonşuluqda
bir qarı var. Həmişə əlindən tuturam. Bir
dəfə dedi: “Xoşbəxt ol”. Qulaqlarıma inanmadım,
soruşdum: “Nə deyirsən?” Bir də təkrar
elədi. Dedim, mən hara, xoşbəxtlik hara? Yolkanı qurmuşdum. Biskvitli
tort da bişirmişdim. Dedim,
qızım gələr. Qudamgil məni bəyənmirlər.
Tofiqlə tanışlığıma görə.
Qoymadılar qızı. Bəlkə
də, heç özünün meyli olmadı. Zəng eləyib yeni ilimi təbrik elədi. Vəssalam. Getdim qarının
dalınca. Osa qulaq yoldaşım
olardı. Gördüm, onun da oğlu dalınca
gəlib. Dedim, bəxtəvər
başına. Heç olmasa, bayramdan-bayrama yada
düşür... İki il qabaq yeni ili
üçümüz qarşılamışdıq: anam, mən
və qızım. Keçən il
qızımla mən idik. Bu il isə tək
qaldım... Televizor da işləmir. Oturub
yolkaya baxırdım ki, bir də sənin Tofiqin zəng elədi...
“Televizor işləmir” kəlməsi,
sanki, Rüfəti yerindən tərpətdi:
– Niyə göstərmir
televizorunuz?
– Nə bilim, ağarır,
ancaq səsi-zadı yoxdur...
Rüfət gözlərində
azacıq işıq, dərhal dilləndi:
– Bildim nədəndir, bircə
dəqiqəyə düzəldərdim onu...
Qapı yenə
açıldı. Nərgiz yenə ümidlə ora
boylandı. Qapı bağlananda soruşdu:
– Şəhərə
neçə saatlıq yoldur?
– 40-45 dəqiqəlik.
– Yeni ilə isə bir saat
qalıb...
Rüfət
yenə siqaret yandırdı. Qəribə işdir: insanlar hər
yeni il axşamı deyirlər,
gülürlər, şənlik eləyirlər... Bəs qazandıqları nədir axı? Əslində,
ömürlərindən bir il də
itirirlər. İtkiyə isə adam
heç vaxt şad olmamalıdır. Ölün
ölür, durub toy-bayram edirsən?
... Nərgiz bir də təkrar
elədi:
– Bəlkə, gedək?
Rüfət
dinmədi.
– Niyə susursuz? Qoy başa düşsünlər ki, bizim də
hissiyyatımız var. Siz televizoru düzəldərsiz, mən
də sizi torta qonaq edərəm.
Rüfətin qolundan
yapışdı:
– Siz Allah, gəlin, gedək.
Rüfət yüngülcə
dartındı:
– Olmaz axı, yaxşı
düşməz...
Nərgiz incikliyini gizlətmədən
ondan aralandı:
– Bəs, sizcə, onların
hərəkəti yaxşı düşür?
Hərdən nədənsə
insanlar yalan söyləməyə, başqa bir obraza girməyə
məcbur olurlar. Bu gün səni qane edən, sənə sərfəli
olan münasibət artıq sabah
ağır bir buxova çevrilir, yeni münasibətlərə
doğru yolunda sənə maneçilik törədir... Ondan
qopmağa məcbur olursan, ayağına dolaşan dəmir zəncir
kimi onu tapdalayıb, palçıqda qoyub gedirsən...
Amma bununla yanaşı,
“yaxşı çıxmaz” düşüncəsi ilə bu
elədiklərini onun özündən gizləmək məntiqsizliyinə
də əl atırsan... Çılpaq ikən,
özünü paltarlı göstərdiyini zənn edirsən...
... Rüfətin içəri
girməyi ilə çıxmağı bir-iki dəqiqə
çəkdi:
– Bu da paltonuz. Yaxşı
ki, təkcə sizin paltonuzun rəngi ağdır, yoxsa
çaşıb qalardım... Heyf ki, görən oldu...
Ay bir az
da irilənmiş, hava bir qədər də soyumuşdu. Kanalın qırağı ilə gedirdilər.
Yol kələ-kötür idi. Nərgiz büdrədikcə Rüfət onun qolundan
yapışırdı.
– ... Siz
televizoru düzəldərsiz, mən də çayı
qoyaram qızmağa. Xörək çəkərəm, tortu
kəsərəm. Qab-qacağım elə
düzülüdür.
Rüfət
öskürdü.
– Deyəsən, sizə soyuq
dəydi? Hər şey məndən oldu,
kürkünüzü əlinizdən aldım...
– Boş şeydir.
– İstəsəniz, belinizə
banka qoyaram. Lap keçi piyi ilə ovaram...
Bu deyilənləri xəyalında
canlandıran Rüfət özünü naza da qoydu:
– ... Bəri başdan
bildirim: mən hind çayını xoşlamıram, heyf
deyil, Azərbaycan çayı!
– Bəs xörəklərdən
nəyi xoşlayırsız?
– Fərqi yoxdur. İndiyə kimi mənim sifarişim ilə xörək
bişməyib.
– Bu gün bişər. Mən sevimli xörəyinizi bişirərəm, siz
də alboma baxarsız. Qızımın hər il ad günündə şəklini çəkdirmişəm.
18 dənə şəkil. Dostunuz da
xoşlayırdı şəkillərə baxmağı...
Nərgiz ah çəkdi... Üzündəki bayaqkı donuq ifadə yenidən
geri qayıtdı.
Bir qədər
də irəlilədilər. Döngəni başa
vuranda şəhərin işıqları göründü.
Rüfət sevincək qışqırdı:
– Odey, mikrorayonun
işıqları... Ev indi istidir... Rəqs eləməyi
bacarırsız?
Nərgiz arxaya
baxırdı:
– Deyirsiz, paltonu götürəndə
görən oldu?
Rüfətin
addımları birdən-birə ağırlaşdı. O, məyusluqla:
– Oldu, – söylədi.
Sakitcə getməkdə
idilər. Ara-sıra küləyin vıyıltısı
eşidilirdi. Birdən arxadan siqnal səsi
gəldi. Maşın
işığını onların üstünə
salmışdı. Nərgizin səsi titrədi:
– Odur...
Rüfət də içini
çəkdi:
– Hə.
Şəhərə
lap yaxınlaşmışdılar. Nərgiz Rüfətin qolundan
yapışdı:
– Gəlin, qaçaq.
– Olmaz axı...
– Yox, olar. Qoy
görsün ki, mən əşya deyiləm. Qoy
görsün ki, ondan qaçıram, ona nifrət eləyirəm...
Doğrudan da,
qaçmağa başladılar...
Deyəsən,
maşın da sürətini artırdı. Nərgiz nəfəsini dərə
bilməsə də, qırıq-qırıq sözlər
deyirdi:
– Dəli olur indi... Qoy
olsun...
Sonra dayandı:
– Yazıqdır... Qoy gəlib çatsın. Bu kələ-kötür
yolda biz ondan bərk gedirik...
Rüfət də
dayanmalı oldu. Onun gözündə bir aləm uçub
dağılırdı: isti otaq, ağaran, ancaq səsi çıxmayan
televizor, bəzədilmiş küknar, biskvitli tort...
Nərgizin səsi, sanki, lap
uzaqdan gəlirdi:
– Mən onun dalımca gələcəyini
bilirdim. Baxarsız, necə peşmançılıq çəkəcək...
Susub
maşının gəlib çatmasını gözlədilər. Bu bir an bir il
qədər uzun oldu, elə bil.
... Maşın Nərgizin
qarşısında dayandı, kök bir kişi
başını çıxarıb təəssüflə
dedi:
–
Qaçmağınızdan bildim ki, bərk
üşüyürsüz... Ancaq vallah yerimiz yoxdur...
Özümüz güclə
sığışmışıq... Dedik, gedib bir kabab
çəkək bağda...
Rüfət
maşını ötüb keçəndən bir müddət
sonrayadək baxışları ilə müşayiət etdi. Arxa “stop”ların
qırmızı işığı tam görünməz
olduqdan sonra içini çəkdi, Nərgiz səmtə
çevrilib titrək səslə dedi:
– Bəlkə, qayıdaq?
Nərgiz
hıçqıra-hıçqıra ağlayırdı. Göz
yaşları Ay işığında bərq vururdu.
Varis
525-ci qəzet.- 2011.- 11 iyun.- S.29