SAMİR ÜÇÜN...
Əhvalının pis olmasını səsindən hiss etdim. Zəng vurub nahar etmək adı ilə iş yerimin yanındakı kafeyə çağırdı. Sürətli addımlarla binadan çıxdım. Soyuq başımı, qulaqlarımı dondururdu... Qaça-qaça girdim kafeyə. Küncdəki masa arxasında oturub siqaret çəkirdi. Təkcə zahirindən havanın soyuqluğunu unutduran bir istilik, doğmalıq duydum. Məni görüncə ayağa qalxıb yaxınlaşdı, sanki, min ildir görüşməyən adamlar kimi qucaqlaşdıq, üzündən öpdüm. Bir az hal-əhvaldan sonra sualımı birbaşa verdim:
– Nə olub Sənə?
– Heç nə. Salamatlıqdı. Bir az soyuqlamışam.
– Bunu başa düşdüm. Görürəm, səsin tutulub. Bəs nə olub?
– Başqa heeeç...
– Özünü mənə tanıdırsan?!
Sualımdan xeyli güldü. Amma gülüşündə də bir narahatlıq sezirdim. Səbəbi tez bilmək istəyirdim. Nədənsə, saçındakı ağlar fikrimi çəkdi:
– Saçının ağı artıb.
– Qocalıram da..!
Sözü elə qəmli dedi, sanki içimi yaxıb keçdi. Gülümsəməyə çalışdım.
– Bu bizdə nəsillikcədi. Nə qocalmaq? Baba uşaq olanda saçı ağarmışdı. Nəsə çətinliyin var? Uşaqlar yaxşıdı? Evdə bir şey olmayıb ki? – Ağlıma gələn sualları aramsız yağdırırdım ...
– Evdə hər şey əladı. Uşaqlar da yaxşıdılar. Sadəcə bir az yorğunam. Həm də bu çirkli mühit məni yorub. Başa düşürsən? Dincəlmək istəyirəm. Hamıdan, hər şeydən...
... Bu məqamda ofisiant sifarişi almaq üçün yaxınlaşdı. Səsinin tonunu dəyişmədən, onun üzünə baxmadan – Həmişəki kimi... – dedi. Ofisiant başının hərəkətiylə – oldu- deyib uzaqlaşdı.
Yenə bir siqaret yandırıb sözünə davam etdi:
– Səndən heç nə gizlədə bilmərəm. Həm də məsləhətin lazımdı. Bir iş görmək istəyirəm. Bilmirəm evdəkilərə necə deyim!
Barmaqlarının necə əsməsinə fikir verəndə həyəcan məni bürüdü. Axı O hər şeyə üstdən, ironik baxa bilir. Nə idi onu bu hala salan? Səbrim çatmırdı:
– Samir, sən allah tez de! Ürəyim partladı. Nə olub axı?
– Gedirəm... Xaricə. İşləməyə. Bir kompaniya ilə 5 illik müqavilə bağlamaq istəyirəm.
– Hara gedirsən? Nə
işdir?
– Tikinti şirkətidir.
Avropanın müxtəlif ölkələri ola bilər. Hara
göndərsələr, gedərəm.
– Bəs nə işləyəcəksən?
Bacararsan?
– Niyə bacarmıram?!
Bağı tikən rus usta yadındadı? Kolya... Onun əlinin
altında o qədər işləmişəm ki... – deyəndə
elə bil başıma qaynar su boşaltdılar. Əsəbimi
ifadə edəcək söz tapmaq çətindir. Kafedə
olduğumuzu dərk etməsəydim, qışqırardım
yəqin. Amma anamın tərbiyəsini xatırlayıb səsimi
bir ton aşağı saldım:
– Sən dəli olmusan? 9 il
oxumusan ki, indi gedib xaricdə palçıq
qarışdıran işləyəsən? Başına
iş qəhətdi?
– Yaxşı da...
Palçıq qarışdırmaram. Daş
daşıyaram...
– Necə də gülməlidir!!!
İti beyinlisən də hə? Sualıma ideal cavab
tapdın... Doğrudan dəli olmusan ey... Sən ailəni,
uşaqları, ata-ananı burda qoyub hara gedirsən?
– 5 il nədir ki? Tez gəlib
keçəcək. Xaricdə işləyib heç olmasa
özümə gün ağlayaram. Maddi vəziyyətimi
yaxşılaşdıraram. Bu mühitdən də bir
müddət uzaqlaşaram. Uşaqlar gedib atagildə
yaşayarlar. Bilirsən, mənim qərarım qətidir.
Özünü yorub fikrimi dəyişməyə
çalışma. Sən mənə de görüm bunu evdə
necə başa salım? Heç kimi incitmək istəmirəm.
Amma yorulmuşam. Uzaqlaşmaq istəyirəm burdan. İnsan nə
qədər səviyyəsiz, axmaq adamlardan söz götürər?!
Verdikləri maaş da qəpik-quruş... Deyirsən, 9 il
oxumuşam. Nə olsun? Buna baxan, qiymət verən var ki?
... Sualları
qarşısında aciz idim. Amma istənilən halda onu fikrindən
döndərməliydim. Ofisiant yeməkləri stolun
üstünə düzənə kimi nə deyəcəyimi
düşünürdüm. Ananas şirəsindən bir
qurtum içib monoloquma başladım:
– Samir, dünya hər yerdə
eynidir. O sənə elə gəlir ki, ölkədən getsən
hər şey düzələcək. Yox, qaqaş... Vallah yox.
Əgər xaricdə hər şey idealdırsa, onda niyə
onlar psixiatora bizdən çox müraciət edirlər? Niyə
boşanma, intihar, qətl halları daha çoxdu? Deməli,
onlarda hər şey bizdən betərdi. . . –
danışdıqlarımın cəfəngiyyat olduğunu
özüm də dərk edirdim. Statistika vaxtı deyildi. Sadəcə
deməyə başqa söz tapmırdım. Deyəsən, o
da hər zaman dil-dil ötən bacısının
danışmağa çətinlik çəkdiyini hiss etdi.
Üzümə mehribancasına baxıb dedi:
– Yaxşı, bacı. Yeməyini
ye. Nuş olsun. Bir azdan işə qayıtmalısan. Mən
ancaq camaata qərarımı necə deməyin fikrini edirəm.
Uşaqlar darıxacaqlar. Anagil də etiraz edəcəklər.
Amma sən dəstək olsan, bir təhər yola gətirmək
olar bunları.
Nənə demiş,
ağzımda böyümüş tikəni şirə ilə
bir təhər ötürdüm. Tərs-tərs üzünə
baxıb dedim:
– Elə yerdə dəstək
istəyirsən ki... Nə deyim sənə?! Tərslik edirsən...
Dediyindən dönən deyilsən...
Sözlərimdən daha da
pis olduğunu hiss etdim. Vəziyyəti yumşaltmaq
üçün heç bir mövzu tapa bilmirdim. Eynəyi
çıxarıb gözlərimi ovxaladım... Nədənsə
danışmalıydım. Səsimə şıltaq bir ton
qatıb dedim:
– Sən niyə mənim
sonuncu hekayəmi tərifləmirsən? Hamı oxuyur, təbrik
edir... Mənimsə qardaşım heç oxumur da...
– Səncə, mən indi
hekayə oxumaq halındayam? Ədəbiyyat vaxtıdı?
– Əlbəttə. Oxumaq
zamanı məhz indidi. Beynin sakitləşər.
Lazımsız fikirlərdən ayrılarsan.
– Sən bu romantikandan əl
çəkmirsən də... Az qalmısan deyəsən, ədəbiyyat
çörəyi də əvəz edər...
– Yaman kinayəli
danışırsan. Ədəbiyyat müharibələri
durdurar. İnsanları birləşdirən ədəbiyyat
deyil? Sən deyildin qızla münasibət qurmaq
üçün məndən şeirlər öyrənib
sms-lə göndərən. Kömək eləmədi sənə?..
– Heç Tanrı bəndəsinin
sənin yanında gizlin işi olmasın. Yaddaş deyil e,
kompyuterdi... İndi sən demək istəyirsən, bu
halımı hansısa hekayə düzəldə bilər? –
deyə güldü...
– Əlbəttə. Yerinə
düşən yazı hətta ağ saçlarını da
qaraldar. İnanmırsan? Sadəcə baxır onu kim yazır
və necə yazır...
– Ouuu... Siz nə qədər
də mistik məsələlərə toxunursuz? – dedi... Sonra
nə fikirləşdisə, səsi sərtləşdi – Mən
nə hayda, sən nə hayda? Bəsdi göylərdə
uçdun... Düş bir az yerdə də gəz.
Hirsləndiyini başa
düşdüm. Amma içimdə hansısa qüvvə
düz yolda olduğumu deyirdi. Bu dialoqla onu fikrindən
daşındıra biləcəyimi
düşünürdüm. Çətin riyazi məsələnin
həllini tapmış məktəbli kimi sevincək dedim:
– Gəl bir müqavilə
bağlayaq. Mən sənin yubileyinə kimi elə hekayə
yazacam, anlayacaqsan ki, 5 il yox ey, 5 gün də burdan uzaqda
yaşaya bilməzsən. Və heç yerə getməyəcəksən.
– Doğrudan? Nə deyim? Yaz
da... Amma nəsə inanmağım gəlmir. Sənin hekayən
cibimdəki pulu artıracaq, ya mühiti təmizləyəcək?
Birdən Casio yadıma
düşdü. Saatımı deyirəm. İşə
qayıtmalıydım. Bədbin notlarla sağollaşmaq istəmədim.
Zarafata salıb dedim:
– İşə
qaçmalıyam. Yeməyim də qaldı. İmkan vermədin
ki... Köhnə xasiyyətindi... Bilərəkdən başımı
qatmısan, yeməyimi özün yeyəsən...
– Paaah... Olmaz sənin dietik,
dadsız yeməklərindən.
– Sən deyildin uşaq
vaxtı əlimdən şokoladları alıb yeyən? –
deyib güldüm. Ayağa qalxıb paltomu geyindim. O da
qalxdı. Saçını qarışdırıb,
üzündən öpdüm. – sözümüz
sözdür. Sən hekayəni gözlə. Gör indi
bacın nə yazacaq... – deyib sürətlə kafedən
çıxdım.
... Martın qoxusunu hiss etdikcə
bədbinləşirdim. Hərdən özümü
söyürdüm də: “Yekə-yekə danışmaq deyil
ey səninçün... nə oldu? belə yazaram, belə
asaram, belə kəsərəm... Kafedəki
görüşün üstündən bir həftə
keçib, hələ bir sətir də olsun yazmamısan...”
Yaza bilmirdim. Onun həyatı ilə bağlı istənilən
hadisəni hekayəyə çevirmək olardı. Amma bu
mövzular fikrini dəyişən deyildi. Ona burdakı həyatının
gözəlliyini anladacaq nə isə yazmalı idim... Günlər
keçdikcə hirslənirdim.
... Həftə sonu bağa
yığışmaq planlaşdırırdılar. Bəlkə
valideynləri danışdırım – deyə
düşündüm. Səhərdən hamımız
bağda idik. Samir ailəsini göndərsə də
özü axşam gəlməli idi.
Televizorda sevimli
yazıçıma həsr olunmuş verilişə
baxırdım. Anamın mətbəxdən səsi gəldi:
“Sən kompyuterini bunlara aid videolar, yazılarla doldurmusan...
Haqqında bilmədiyin nəsə qalıb bəyəm? Dur gəl
bir camaatla da otur...” Mətbəxə keçəndə xəmir
yoğuran anamın saçlarını una batmış gördüm.
Samirin saçındakı ağları xatırlatdım...
– Qaqaşın yubileyinə
hekayə yazmaq istəyirəm. Bir mövzu de.
Anam gözlənilməz
reaksiya verdi. Sanki elə belə də olmalıdı və
mövzunu çoxdan fikirləşib:
– Nə bilim...
Bacı-qardaş münasibətlərindən yaz da. Səni o
böyüdüb. Biz işləyirdik. Bütün
günü onunla qalırdın. Səni dəcəlliyinə
görə cəzalandırmaq istəyəndə dayanmadan
yalvarırdı... “Bacıya heç nə demə... Əl
vurma bacıya...” – deyirdi. Səndən də həmişə
soruşardılar ki, ananı çox istəyirsən,
atanı. Deyərdin qaqaşı...
Birdən elə bil anamın
yadına nəsə düşdü, gözü yol çəkdi:
– Atan xəstələnəndə
O 4 günə 8 kilo arıqlamışdı. Sutkalarla
yatmırdı. Yadına gəlir?
Anam bunu deyə-deyə əlindəki
xəmiri daha hüzünlə yoğurmağa başladı.
Bu mənə işarə idi. Mövzunu dərinləşdirməməli
idim. Mətbəxi tərk etdim. Atama yaxınlaşıb,
sevimli həmsöhbətimlə bir az ordan-burdan
danışdım. Eyni sualı ona da verdim:
– Samirə hekayə yazmaq istəyirəm.
Nəsə fikrin var? Nədən yaza bilərəm?
– Çox şey yaza bilərsən...
Uşağlığıvuzdan yazginən. Yadundadı o
İnstuta girəndə sevinməmişdi? Çünki həmin
il sən imtamnan kesilmişdün... Bunı necəsə
fırrad yaz da...
Atamın belə dərin, fəlsəfi
məsələləri özünəməxsus ağır
tonla, amma sadə, pafossuz danışmasından şənləndim.
Burda ona sataşmasaydım olmazdı:
– Dünyanın istənilən
yerində səninlə danışan adam özünü
Abşeronda hiss edəcək. Xəzər də, Şanı
da, Neft də, Düşbərə də... sənin
sözündədi... İdeyaya görə sağ ol. Amma
çətin məsələdi. – deyib otaqdan
çıxdım.
... Yox... Daha təsirli nə
isə tapmalı idim. Həm də bunlar onun özünün
yadındadı. Yeni heç nə oxumayacaq
yazdığımdan. Getmək qərarı barədə
atamgilə heç nə deyə bilmirdim... Ümidim ancaq hekayəyə
idi...
Həyətə
çıxıb Tut ağacının dövrəsində gəzişirdim.
Telefonu açıb köhnə sms-ləri, qeydləri,
yarımçıq yazılarımı oxumağa
başladım. Bəlkə ordan bir cümlə, ya da söz
tutdu məni... Beynim elə bil işləmirdi. Birdən evin
qapısı açıldı, Samirin oğlu həyətə
çıxdı...
– Get evə, soyuq olar sənə.
– Vini...
– Mən Vini deyiləm... Bibi
de mənə.
– Bibi, gəlim də
yanına...
Bildim Allahın bəlasına
yox desəm ağlayacaq:
– Yaxşı gəl. Amma
qalın geyin, sonra gəl.
Üstündən iki dəqiqə
keçməmiş gördüm yanımdadı.
– Vini...
– Demədim bibi de mənə...
– Bibi...
– Ay can... Adına qurban! Nədi balam?
– Sən ağlayırsan?
Bu sualdan doğrudan da
ağlamaq istədim. 5 yaşında uşaq məni necə
hiss etmişdi?! Əlindən tutub skamyaya tərəf
apardım. Oturdum. Çıxdı oturdu qucağımda mənimlə
üz-üzə. Başını sığalladım. O da
sırqalarımla, saçlarımla oynamağa başladı.
Uşaq gözəlliyin dilini bilirdi, deyəsən.
– Bibi, sənə nə olub?
– Sən bibinin nəyisən?
– Canı... Bibi sənə nə
olub?
Sanki heç uşaq deyildi qabağımdakı adam. İndi mənə qoşulub bütün məsələləri həll edəcəkdi. Hekayə də yazacaqdı, atasının da işlərin yoluna qoyacaqdı, hətta çirkli mühiti də gözəlləşdirəcəkdi. Bilmirəm niyə, amma 5 yaşlı qoruyucu mələklə çox açıq danışmaq istədim:
– Ata uzağa getmək istəyir,
balam. Bibi də ona görə fikir edir.
– Niyə? – uşağın
gözləri doldu.
– Gedir ki, çoxlu işləsin,
pul yığsın. Sonra qayıdıb sənə oyuncaqlar,
maşın alsın... – deyəndə uşaq
qucağımdan yerə atılıb evə qaçdı.
...Vay-vay... Gedib anamgilə
desəydi, aləm dəyəcəkdi bir-birinə.
Özümü danlayırdım: ürəyini
açmağa adam tapdın da... Birdən evdən
çıxıb qaça-qaça gəldi yanıma. Tez-tez
nəsə deyirdi, amma başa düşmürdüm.
– Nə olub, balam?
– Bibi, bunları ver ataya... –
deyərək əlimi açıb qəpikləri qoydu ovcuma:
on, beş, üç və bir qəpiklik. Cəmisi on doqquz qəpik.
Bütün bədənim əsməyə başladı.
– Bunlar səndə
hardandı?
– Nənə vermişdi. Ver
ataya ki, getməsin. Ver, denən bəsündi...
– Yaxşı,
ağıllı bala. Verərəm. İndi qaç evə.
Soyuqdu...
...Ovcumdakı 19 qəpiyə
baxıb nə edəcəyimi bilmirdim. Telefonu
götürüb Samirə sms yazdım: “Oğlun, səninçün
19 qəpik pul yığıb. Bəsindi. Bu da Sənin HEKAYƏn...”
P.S. – Bağışla, ağıllım, hekayə yaza bilmədim Sənə. Hələ çox balacasan. Böyü... 30 yaşın olanda yazaram. Adını da qoyarıq “Samir üçün”. . .
PƏRVİN
525-ci qəzet.- 2011.- 5 mart.- S.20.