Əli İldırımoğlunun yeni kitabları

“DAŞ YAĞAN GÜN” VƏ “KÖZƏRƏN SƏTİRLƏR” (İNGİLİS DİLİNDƏ) ÇAPDAN ÇIXIB

Bu günlərdə görkəmli yazıçı-publisist Əli İldırımoğlunun “Daş yağan gün” kitabı işıq üzü görüb. “Nurlan” nəşriyyatı tərəfindən nəfis tərtibatda çap olunan kitaba yazıçının son vaxtlarda qələmə aldığı “Daş yağan gün” romanı və “Tənhalıq anları” sərlövhəli fəsildə toplanmış şeirləri daxil edilib.

Məlum olduğu kimi qatı erməni millətçiləri və onların bədnam ideoloqları olan daşnaklar neçə illərdi türklərə, azərbaycanlılara qarşı məkrli siyasət yürüdür, qanlı müharibələr törədirdilər. Qəvi düşmən ötən əsrin əvvəllərində və axırlarında qonşuluqda olan yüzlərlə Azərbaycan kəndlərini vəhşicəsinə məhv edib, insanları qocalı-cavanlı amansızlıqla qətlə yetirmişlər. Və ya doğma yurdlarından didərgin salmışlar. Erməni vandalizmi nəticəsində onlarla Azərbaycan kəndi yerlə-yeksan edilib, yer üzündən silinib. Yazıçı Əli İldırımoğlunun oxuculara təqdim olunan “Daş yağan gün” romanında erməni millətçilərinin insani normalara sığmayan qəddarlığı, Azərbaycanın şəhər və kəndlərinə tutduğu divan tarixi faktlarla bədii dildə təsvir edilib. Kitaba ön sözü tanınmış yazıçı-publisist Yaşar yazıb. O, oxucunu bu romanın mütalicəsinə dəvət edərək yazır: “Bu roman bir millət kimi bizi özümüzə tanıdır – təbii ki, səhvlərimizlə, qüsurlarımızla birlikdə. Ən əsası isə odur ki, “Daş yağan gün” bir bədii əsər, roman kimi bizim düşüncələrimizi qidalandırmağa, qan yaddaşımızı oyatmağa xidmət edir. Amma bir şərtlə ki, oxucu bu ağır mənəvi yükü daşımağa gərək hazır olsun. Çünki əziz oxucu, indi mütaliəsinə başlayacağın bu əsər sənin vaxtını almaqdan yox, vaxtını yaşatmaqdan ötrü yazılıb. ...Əli İldırımoğlu tale yazıçısıdı. Yəni, o təbii ki, yazıçı təxəyyülündən istifadə etməklə yalnız özünü, öz yaşantılarını, gördüklərini və eşitdiklərini qələmə alır. Yəqin elə bu səbəbdəndi ki, onun əsərlərindəki hadisələr və əhvalatlar belə inandırıcıdı. Yazıçının son romanında da hər şey sözün həm birbaşa, həm də məcazi anlamında “Daş yağan gün”dən başlayır. Yəqin ki, yazıçının doğulub boya-başa çatdığı elin Həsənli adlı kəndinin uca-uca dağlarının, yaylaqlarının başına erməni daşı yağmasaydı, bu heç bu roman da yaranmazdı. Yazıçının uşaqlıq yaddaşından boylanan o müdhiş hadisə uzun illərdən sonra öz bədii həllini məhz bu romanda tapdı. Müəllifin romana öz uşaqlıq illərinin təsviriylə başlaması, sonra hadisələri öz bədii axarına buraxaraq qeyb olması və bir də sonda artıq yaşının ahıl çağında yenidən əsərə qayıdaraq, onu yekunlaşdırması Azərbaycan romançılığında müasir yanaşma olmaqla bərabər, həm də həyatla ədəbiyyat arasında olan sərhədlərin götürülməsinə xidmət edir. Oxucu yazıçıya inanır və təxəyyülün təqdim etdiyi bu əsəri həm də tarixi sənəd kimi qavrayır, duyur, dərk edir. Yaşar roman haqqında olan geniş və məzmunlu ön sözünü belə tamamlayır: “Ekkleziastın belə bir kəlamı var: “Daşları atmaq vaxtı, daşları yığmaq vaxtı”.

Geniş anlam kəsb edən bu ifadə həm də bir çağırışdı – insanları günahlardan təmizlənməyə, tövbəyə çağırış. Görkəmli yazıçı Əli İldırımoğlunun hələlik sonuncu “Daş yağan gün” romanı da məhz bu ali məqsədə xidmət edir. Bəli, bu roman da insanın insanlıqdan çıxmamasına, başı üstündə Allahı görməsinə bir çağırışdı. Bu roman bəşər övladının qanının tökülməsinə, yurd-yuvaların xarabazara çevrilməsinə qarşı bir üsyandı. O daşlar göydən yerə min illərdi yağır. Səmavi kitabda və indi oxuyacağınız əsərdə deyildiyi kimi, daha yetər, daşları yığmaq vaxtıdı. Sonra gec olacaq!” Bu kitabda ictimaiyyətin yazıçı və jurnalist kimi tanıdığı qələm sahibi Əli İldırımoğlunun istedadının daha bir qatı üzə çıxır. Öz yaşantılarını, hiss və duyğularını illərcə proza vasitəsilə oxucularına təqdim edən yazıçı bu kitabda ilk dəfə olaraq poeziya nümunələriylə çıxış edir. Bu lirik və hardasa ömrün hesabatı xarakterli şeirlər oxucunu poeziyanın sirrli-sehrli dünyasına aparır. Əli İldırımoğlu özü bu ovqatın hardan gəldiyini, necə doğulduğunu şeirlərin təqdimatı öncəsi belə izah edir: “Gecələr tənha oluram. Qələmimin meydanı genişlənir. Sətirlər biri-birini əvəz edir. Yorulanda dördüncü mərtəbədəki mənzilimin eyvanına çıxıram. Xəyalım səmanın ənginliklərində, zülmət gecənin dərinliklərində, sükuta dalmış haylı-külü, çil-çıraqlı şəhərin sakitliyində dolaşır. Belə anlarda bəzən özümdən asılı olmayaraq qəlbimdə qafiyəli, qafiyəsiz şeirlər də misralanır. Tez iş otağıma keçib yazı masamın arxasında əyləşirəm... Lakin yazdığım şeirləri car çəkmirəm. Düşünürəm ki, ürəyimi boşaltdığm kifayətdi. Məqamı gələndə yazdığın şeirlər arxiv kağızlarımın arasında qalsa yaxşıdır. Ancaq məlum və naməlum bir qüvvə məni həmin şeirlərdən ikisini bu kitabın son səhifələrinə çıxartmağa vadar etdi...” Bu kitabında müəllifin digər əsərləri kimi oxucular tərəfindən dərin maraqla qarşılanacağına inanır və yazıçıya yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayırıq.

Yeri gəlmişkən, Əli İldırımoğlu yaşının bu müdrik çağında daha məhsuldar çalışır, yeni mövzular üzərində işləyir. Yazıçının bu günlərdə “Közərən sətirlər” romanı da ingilis dilində dərc olunaraq oxucuların mühakiməsinə verilib. “Təhsil” nəşriyyatının nəfis tərtibatda çap etdiyi kitabı ingilis dilinə BDU-nun müəllimi, tərcüməçi Bəylər Hacıyev çevirib.

Gündüz

525-ci qəzet.- 2011.- 7 may.- S.18.