Asəf Hacıyev: “Avrasiya İttifaqının yaradılması təşəbbüsü daha çox iqtisadi məqsəd daşıyır”

Müsahibimiz Azərbaycan-Rusiya parlamentlərarası Dostluq Qrupunun üzvü, millət vəkili, Asəf Hacıyevdir

– Rusiya Federasiyasının (RF) baş naziri Vladimir Putinin Avrasiya İttifaqının yaradılması ilə bağlı yeni təşəbbüsü Rusiya, Belarus və Qazaxıstanın Gömrük İttifaqına daxil olmayan postsovet ölkələri üçün nə qədər cəlbedicidir və bu İttifaqa daxil olmaq dövlətlərə hansı dividendlər gətirə bilər?

– Ümumilikdə, inteqrasiya prosesləri dünyada böyük əhəmiyyət kəsb edir. Çünki beynəlxalq aləmdə də ölkənin rifahının məhz inteqrasiya proseslərindən asılı olduğunu anlamağa başlayıblar. Lakin bununla belə, bir məsələ də sual doğurur ki, Avrasiya İttifaqının yaradılması özündə nəyi ehtiva edir və burada əslində hansı inteqrasiyadan söhbət gedir? Əgər söhbət hər bir dövlətin bu ittifaqa eyni və bərabər hüquqlarla qəbul olunmasından gedirsə, onda heç bir sual yaranmır. Yox, əgər bu ittifaqda dövlətlərdən bu və ya digərinin başqa dövlətlər üzərində hegemonluğu xarakteri daşıyacaqsa, təbii ki, ölkələr inteqrasiyanın bu yolunu seçməyəcəklər. Ümumilikdə isə, cənab Putinin bu təşəbbüsünü müsbət hal hesab edirəm.

– Müasir Rusiyanın hazırkı imkanları çərçivəsində həqiqətən də yeni güc mərkəzi yarada biləcəyini düşünürsünüzmü?

– Bu baxımdan, Avrasiya İttifaqının yaradılması ideyasının həyata keçirilməsi ilə bağlı hadisələri iki istiqamətdə inkişaf edə bilər. Birinci yol ondan ibarətdir ki, Rusiya güclü bir dövlət kimi, digər ölkələri ətrafında bərabər səviyyədə toplaya bilər, və o zaman bu ittifaq inkişaf edə bilər və bu ittifaqda təmsil olunan hər bir dövlət əməkdaşlığın bu səviyyəsindən xeyir əldə edə bilər. İkinci yol isə budur ki, Rusiya iqtisadiyyatı elə də güclü olmadığından, bu ideyanı həyata keçirmək iqtidarında olmayacaq. Buna misal kimi, Rusiya və Belarus dövlətlərinin İttifaqını göstərə bilərik, bu birliyin yaradılması ideyası hələ də kağız üzərində qalmaqda davam edir.

– Avrasiya İttifaqının yaradılması təklifi daha çox siyasi, yoxsa iqtisadi məqsəd daşıyır?

– Putinin praqmatik siyasətçi olduğunu nəzərə alsaq, güman etmək olar ki, onun Avrasiya İttifaqının yaradılması təşəbbüsü ilə bağlı təklifi daha çox iqtisadi məqsəd daşıyır. Putin praqmatikdir və o, yəqin ki, bu İttifaq vasitəsilə, Rusiyanın iqtisadi problemlərinin həllinə nail olmaq istəyir. Buna görə də, ümid etmək istərdim ki, ölkələr bu yeni ittifaqa bərabər hüquqlar və öhdəliklərlə daxil ola biləcəklər, daha doğrusu, bu ittifaqda təmsil olunan dövlətlərdən heç birinin mövqeyi digərinin üzərində üstünlük təşkil etməyəcək.

– Dövlətin Avrasiya İttifaqına daxil olması onun Avropaya inteqrasiya olunmaqdan imtina etməsini nəzərdə tutacaqmı?

– Məlum olduğu kimi, Şərqi Avropa ölkələri Avropa İttifaqına daxil olmağa can atırlar. Çünki Avropa İttifaqına daxil olmaq bu ölkələrin milli və iqtisadi maraqlarına cavab verir. Analoji vəziyyət də dövlətlər tərəfindən Avrasiya İttifaqına qəbul olunmaqla dividend əldə edilməsi imkanının yaranması görüldüyü təqdirdə müşahidə ediləcək. Bununla yanaşı, onu da qeyd etmək lazımdır ki, hər bir dövlət öz müstəqilliyini, sərbəstliyini qoruyub saxlamağa çalışır. Buna görə də, ölkələrin Avrasiya İttifaqına daxil olması məsələsi əsasən, bu yeni quruma daxil olma şərtlərinin qəbul edilib-edilməməsindən asılı olacaq.

– Avrasiya İttifaqına daxil olmaq Azərbaycanın maraqlarına cavab verirmi?

– İnteqrasiyanın müxtəlif formaları mövcuddur, buna görə də Azərbaycan Putinin təklifini yaxşıca nəzərdən keçirməli və araşdırmalıdır.

Məlum olduğu kimi, Rusiya, Belarus və Qazaxıstan vahid Gömrük İttifaqında təmsil olunublar, elə bu özü də ölkələrin inteqrasiyasının formalarından biri hesab edilir. Lakin bu ittifaq bugünkü gündə Azərbaycan üçün elə də cəlbedici deyil. Ancaq bununla yanaşı, qeyd etmək istərdim ki, Azərbaycan öz maraqlarına qorumaq üçün MDB kimi bir qurumda təmsil olunub.

Azərbaycan Avrasiya İttifaqına daxil olmaqla bağlı qərarını yalnız bu təklifin incəliklərini ətraflı şəkildə araşdırdıqdan və öyrəndikdən sonra verə bilər. Əlbəttə, əgər Avrasiya İttifaqına daxil olmaq ölkəyə müsbət dividendlər gətirəcəksə, o zaman təbii ki, Azərbaycan bu təkliflə razılaşacaq.

– Azərbaycanın Avrasiya İttifaqına daxil olması Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması ilə bağlı irəliləyişlərin əldə edilməsinə gətirib çıxara bilərmi?

– Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan Putinin təklifi ilə razılaşarsa, o zaman Ermənistandan fərqli olaraq, Avrasiya İttifaqına inkişaf etmiş iqtisadiyyatı olan dövlət kimi daxil olacaq. Və bu halda, yəqin ki, Azərbaycanın digər dövlətlərlə münasibətlərinin daha da yaxşılaşdırılması Qarabağ probleminin həll olunmasına kömək edə bilər.

VAHAB

525-ci qəzet.- 2011.- 13 oktyabr.- S.4.