Jalə Əliyeva: “Mədəniyyət haqqında” qanuna geniş dəyişiklikləri nəzərdə tutan layihə hazır vəziyyətdədir”

Müsahibimiz Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin üzvü Jalə Əliyevadır

–Jalə xanım, parlamentin qarşıdan gələn növbəti payız sessiyası üçün üzvü olduğunuz Mədəniyyət komitəsi hansı qanun layihələrini müzakirəyə çıxarmağı və plenar iclasa tövsiyə etməyi nəzərdə tutur?

–Bilirsiniz, elə dəyərli oxucularımıza da, cəmiyyətimizə də bəllidir ki,parlament komitəsi olaraq uzun müddətdən bəridir “Mədəniyyət haqqında” qanuna dəyişiklikləri nəzərdə tutan qanun layihəsini yenidən işləməyi təklif etmişdik. Çünki hələ xeyli illər bundan əvvəl – Azərbaycanın müstəqilliyinin ilk dövrlərində qəbul edilən “Mədəniyyət haqqında” mövcud qanun həm vaxt, həm zaman, həm də dövrümüzün reallıqları baxımından bir çox aşınmalara məruz qalmışdı və onun yenilənməsinə böyük bir ehtiyac,zərurət yaranmışdı.Eyni zamanda, son 10-15 ildə Azərbaycan mədəniyyəti üçün çox əhəmiyyətli ola biləcək yeniliklər var və bu yeniliklər, bu inkişaf da təbii olaraq, çox zaman müsbət istiqamətə meyllənmiş olur. Amma yeniliklərin içərisində təbii ki, müxtəlif, belə demək mümkünsə,arzu etmədiyimiz yönümlər də, amillər də mövcuddur. Hansı ki, buna bir hüquqi nəzarət mexanizmi olmazsa, qanunla bütün bu məqamlar tənzimlənməzsə, artıq o zaman gələcək nəsillərə Azərbaycan mədəniyyətini bəlkə də tarixdən gəldiyi, öz köklərinə bağlı bir şəkildə çatdırmaqda çətinlik çəkə bilərdik .

Yeri gəlmişkən, burada bir haşiyəyə də çıxaraq demək istəyirəm ki,əgər Azərbaycan mədəniyyətinin gələcək nəsillərə olduğu kimi çatdırılmasından söhbət gedirsə,təbii ki, o keşməkeşli dövrdə – bir quruluşdan başqa bir quruluşa keçilməsi ilə bağlı olaraq, ümumiyyətlə, köhnələrin dağılıb və yenilərin qurulması ərəfəsində Azərbaycan mədəniyyətinin bir çox sahələri unudulmağa başladığı kimi, bizim üçün çox dəyərli olan, Azərbaycan deyəndə yada düşən muğam sənəti də –hamımız qəbul edərik ki, haradasa unudulmaq üzrəydi. Artıq canlı korifeylərimizdən, yəni, həyatda ikən ölümsüzlük qazanan sənət cəfakeşlərimizdən cəmi bir necə insanımız qalmışdı ki, – şükürlər olsun ki, bu günədək də qalıblar – onlar da sanki diqqətdən uzaq düşmüşdülər. Onların böyük,gərgin zəhmətlər hesabına bizlər daşıyıb gətirdikləri muğam sənəti sanki inkişaf, davam etdirilmirdi və onun yerini yüngül , ancaq iki-üç günlüyə kiminsə zövqünü oxşaya biləcək, anında da unudulub gedəcək musiqilər, mahnılar almağa başlamışdı. Ona görə bunların vaxtında qarşısının alınması və Azərbaycan muğamına yeni can, yeni nəfəs verilməsi gərəkirdi. Bu işdə də təbii ki, Heydər Əliyev Fondunun və onun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın əvəzsiz xidmətləri var. Düşünürəm ki, hər bir azərbaycanlı da böyük bir məmnuniyyətlə, şükranlıqla bu xidmətləri dəfələrlə, dönə-dönə qeyd etməli, vurğulamalıdır. Təbii ki, “Mədəniyyət haqqında” danışarkən bunu qeyd etməyə bilməzdim. Bir daha qeyd edirəm ki, muğam özü bizim mədəniyyətimizin böyük bir parçasıdır və məhz bu baxımdan da bu məqamı mütləq qeyd etməliydim.

Yenidən qanun layihəsi ilə bağlı fikirlərimə qayıdaraq bildirmək istəyirəm ki, ona böyük bir ehtiyac, sosial sifariş var idi. Onu da bilirsiniz ki, hələ ötən 3-cü çağırış parlament dövründə bununla bağlı məsələ gündəmə gətirilmişdi və qeyd edim ki, artıq Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, əlaqədar təşkilatlar, o cümlədən, Milli Məclisin birlikdə hazırladıqları qanun layihəsinin son variantı da tam hazır vəziyyətdədir. Son dövrlərdə də biz bir neçə dəfə bunu müzakirə etmişik. Həmçinin ötən sessiyada da bunun ilkin variantı komitəmizin geniş müzakirəsindən keçirmişdik. Odur ki, qarşıdan gələn payız sessiyasında bu sənəd plenar iclasın geniş müzakirələrə tövsiyə olunacaq...

–Səhv etmiriksə, komitənizin payız sessiyasına təqdim etməyi nəzərdə tutduğu növbəti qanun layihəsi bayaq yuxarıda haqqında bəhs edilən muğam sənəti ilə bağlı ayrıca qanunvericilik aktıdır...

–Doğrudur. Bildiyiniz kimi, ötən sessiya zamanı komitəmizin sədr müavini, professor Rafael Hüseynov tərəfindən hazırlanan “Muğam sənəti haqqında” qanun layihəsini də ilkin variantda müzakirədən keçirmişdik. Çünki belə bir qanun layihəsinin də müzakirələrə çıxarılması və qəbul edilməsinə böyük bir ehtiyac var. Xüsusilə də “Mədəniyyət haqqında” qanuna nəzərdə tutulan dəyişikliklər belə bir qanunun hazırlanması, qəbul edilməsi zərurətini ortaya qoyur. Eyni zamanda, mədəniyyətimizin böyük bir qolu olan Azərbaycan muğamının hüquqi cəhətdən qorunmasını təmin etmək , bunun məhz Azərbaycana-xalqımıza məxsus olmasını bir daha dünyaya nümayiş etdirmək üçün belə bir qanun layihəsinin hazırlanması və sonda qəbul edilməsi olduqca vacibdir, əhəmiyyətlidir. Onu da nəzərə alaq ki, nəinki torpaqlarımızda, sərvətlərimizdə, həmçinin, mədəniyyətimizdə,incəsənətimizdə, mədəniyyət nümunələrimizdə gözü olan məkrli qonşumuz var. Onlar hər zaman bizim mədəniyyət nümunələrimizi, abidələrimizi öz adlarına çıxmaqdan çəkinməyiblər və təəssüflər olsun ki, bu gün də mənfur niyyətlərindən əl çəkmirlər. Qonşularımız utanmasalar, hətta, muğamın da onlara məxsus olduğunu iddia edər, – necə ki, müəyyən məqamlarda bu cür cəhdlər olub – öz adlarına çıxarlar. Ancaq bütün dünya da bilir və birmənalı olaraq qəbul edir ki, muğam məhz bizə məxsusdur, bizə aiddir. Muğam adi sənət deyil, o bizim milli varlığımız, ruhumuzdur. Odur ki, bu sənətin də hüquqi cəhətdən qorunması, tənzimlənməsi ilə bağlı qanuna ehtiyacımız var və çox güman ki, bu yöndə qanun layihəsi də bir daha geniş müzakirələrdən keçirilərək payız sessiyasının plenar iclasına tövsiyə olunacaq.

Bununla yanaşı, sizə də məlum olduğu kimi, komitəmizin ayrı-ayrı üzvlərinin özlərinin mədəniyyətimizlə, milli adət-ənənələrimizlə bağlı maraqlı təklifləri olub, var və düşünürəm ki, zamanı, məqamı yetişəndə onlarla da bağlı qanun layihələri hazırlanaraq müzakirələrə – ən azı komitəmiz səviyyəsində – çıxarıla bilər...

VAHAB

525-ci qəzet.- 2011.- 21 sentyabr.- S.5.