Vinod Kumar: “Bir çox ölkələrə səfir təyin olunmaq imkanım var idi, amma Azərbaycanı seçdim”

Müsahibimiz Hindistanın Azərbaycana yenicə təyin olunmuş səfiri doktor Vinod Kumardır . Qeyd edək ki, V.Kumar ixtisasca həkimdir, diplomatik fəaliyyətə başlamazdan əvvəl uzun müddət cərrah işləyib. Diplomatik sahəyə 1986-ci ildə gəlib və ali hüquq təhsili alıb. Həmin ildən Hindistanın Xarici İşlər Nazirliyində işləməyə başlayıb. Berlində beynəlxalq münasibətlər üzrə aspiranturanı bitirib. Azərbaycandan əvvəl 1988-ci ildə Almaniya, Əlcəzair, Özbəkistan, Malayziyada diplomatik korpuslarda çalışıb. Son olaraq Almaniyada baş konsul vəzifəsini icra edib. Azərbaycana təyinatdan öncə isə Hindistanın Xarici İşlər Nazirliyində çalışıb.

- Cənab səfir, iki aya yaxındır ki, Bakıdasınız. Maraqlıdır, ölkəmiz barədə təəssüratlarınız nədən ibarətdir?

-Mən Azərbaycan barədə çox eşitmişdim. Ölkəniz barədə gələn xoş xəbərləri eşidəndən sonra şəxsən Hindistanın xarici işlər nazirinə Azərbaycanda çalışmaq istəməyimlə bağlı müraciət etdim və məni Azərbaycana səfir göndərdilər. Delhidə olarkən bir çox ölkələrə səfir təyin olunmaq imkanım var idi. Amma mən Azərbaycanı seçdim. Çünki burada gedən sürətli inkişaf diqqətimi cəlb etdi. Biz Hindistanda diqqət yetirirdik ki, son 5-6 ildə qlobal iqtisadi böhrana baxmayaraq hansı ölkələr öz iqtisadiyyatını inkişaf etdirməyi bacardı. Belə ölkələrdən biri də Azərbaycandır. Mən bu inkişafı şəxsən görmək üçün Azərbaycana səfir təyin olunmağımı istədim. Düşünürəm ki, 2020-ci ilə kimi Azərbaycan inkişaf etmiş ölkələr liqasına daxil ola biləcək. Azərbaycana gəlməzdən əvvəl məlumatım bundan ibarət idi ki, qlobal böhrana baxmayaraq uğurlu inkişaf edən bir ölkədir. Amma iyun ayında artıq Bakıya gələndə yalnız çicəklənmə və inkişafla qarşılaşmadım, gördüklərim mənə Nyu-Yorku xatırlatdı. Çünki bura gəlməzdən əvvəl Nyu-Yorkda olmuşdum. Bakıda gəzərkən, dənizkənarı parkda olarkən mən özümü Nyu-Yorkda hiss edirəm. Artıq bir neçə gündən sonra mən və ailəm Bakıda özümüzü evimizdəki kimi hiss etdik. Burada çox rahatıq. Mənə elə gəlir ki, Avropa artıq tarixə çevrilir. Ən yeni tarix hazırda Hindistan, Çin, MDB ölkələrində yazılmağa başlayır. Ona görə Azərbaycana gəldiyimdən qətiyyən məyus olmamışam, məhz bu seçimi etdiyim üçün çox sevinirəm.

-Azərbaycanın iqtisadi inkişafını qeyd etdiniz. Yeri gəlmişkən, iki ölkə arasında iqtisadi əlaqələrin səviyyəsi o qədər də ürəkaçan deyil. Sizcə bu istiqamətdə hansı addımların atılması vacibdir?

-İki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin potensialdan xeyli aşağı olması ilə razıyam. Bu qətiyyən real vəziyyəti əks etdirmir. Adətən səfir təyin ediləndə diplomat fikir verir, əgər həmin ölkələr arasında ticarət yüksəkdirsə, onda səfirlərin işi müəyyən qədər yüngül olur. Çünki əməkdaşlıq iqtisadi sahədə yaxşı inkişaf edirsə, digər sferalar da onun ardınca inkişaf edir. Son 5 ildə ticarət dövriyyəsini əks etdirən rəqəmlər çox aşağı olub.

Ötən il ticarət dövriyyəsi 390 milyon dollar olub. Bu da əsasən neftin hesabınadır. Hindistandan Azərbaycana gələn malların çeşidi olduqca azdır. Əczaçılıq, elektron avadanlıqları, avtomobillər əsas ixrac etdiyimiz məhsullardır. Neft ticarət dövriyyəsinin 70-80 milyon dollarını təşkil edir.

Son altı ayda bu rəqəmlərdə böyük bir artım olub. 2012-ci ilin birinci yarısında ölkələrimiz arasında iqtisadi-ticarət əlaqələrinin həcmi 700 milyon dollar olub və bu rəqəmin ilin sonunda 1 milyard dollara çatacağını düşünürəm. Hindistanın bir sıra şirkətləri Azərbaycandan neft alır, son vaxtlar həmin neftin alınması çoxalıb. Bunun iki səbəbi var. Birincisi, Hindistanın neft emalı zavodları məhz Azərbaycan neftinin istifadəsini daha münasib sayırlar. İkinci səbəb İran neftinə qoyulan sanksiyalarla bağlıdır. Hindistanın neftə tələbatının 11 faizini İran nefti ödəyirdi, amma sanksiyalara görə biz həmin nefti Azərbaycandan alırıq. Biz qeyri neft sektorunda əməkdaşlığı da inkişaf etdirməyə çalışırıq. Hindistanda informasiya texnologiyaları sahəsi olduqca inkişaf edib və dünyanın istənilən yerində Hindistan brendlərinin adını görmək mümkündür. Bundan başqa, kənd təsərrüfatı çox inkişaf edib. Hindistan Azərbaycanda İnnovasiya Mərkəzi açmaq barədə təklif verib və bu təklif hələ də gündəmdədir. Bu ilin aprelində Bakıda keçirilən hökumətlərarası komissiyanın iclasında müxtəlif sahələrdə müzakirələr olub. Azərbaycan komissiyanın iclasında mərkəzin yaradılmasının mümkün olduğunu deyib. Hindistanın İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi təklif edib ki, Azərbaycanın nümayəndə heyəti səfər etsin və konkret Azərbaycan modeli üçün nələrə ehtiyac olduğu barədə fikirlərini bildirsinlər. Hindistan bu modeli əvvəllər Daşkənddə və Afrikada həyata keçirib. Azərbaycan üçün bu sahədə hansı məqamlara diqqət yetirilməli olduğunu bilmək istəyirik. Səfərdən sonra bu barədə ətraflı biləcəyik.

-İkitərəfli münasibətlərin inkişafı üçün başqa hansı tədbirlərin həyata keçirilməsini zəruri sayırsınız?

-Təəssüf ki, Hindistanda Azərbaycanı yaxşı tanımırlar. Burda bir problem əlaqələndirmə ilə bağlıdır. Bildiyiniz kimi bir neçə il əvvəl Bakı-Delhi birbaşa uçuşlar var idi. Sonradan iqtisadi cəhətdən gəlirli olmadığı üçün dayandırıldı. Aprel ayında iki ölkə arasında hava əlaqəsinə dair sənəd imzalandı və yaxın vaxtlarda reyslərin bərpa olunacağına ümid edirik. Bundan başqa, iki ölkə arasında rəsmi və diplomatik pasportlara sahib şəxslərin vizadan azad olunmasına dair müqavilə hazırlanıb və yaxın vaxtlarda sənədin imzalanması gözlənilir. Ümid edirəm ki, müqavilə imzalandıqdan sonra vizaların alınması hər iki tərəf üçün asanlaşacaq. Biz Hindistana daha çox azərbaycanlının səfər etməsində maraqlıyıq. Ötən il 2 mindən çox azərbaycanlı Hindistana səyahət edib. Bizim ölkəmizin daha çox azərbaycanlının Hindistana səfər etməsində maraqlıdır. Ona görə viza üçün müraciət edənlər növbəti gün vizanı alırlar. Amma son vaxtlar Hindistandan bura səfər etmək istəyənlərin şikayətlərini alırıq. Azərbaycan səfirliyinə müraciət edəndə viza üçün bəzi çətinliklər olur, proses uzadılır. Biz bu məsələnin həll olunmasına çalışırıq və ümid edirik ki, yaxın vaxtlarda imzalanacaq sənəddən sonra bu, daha liberal şəkildə həyata keçiriləcək.

Bundan başqa hazırda Azərbaycanla Hindistan arasında imzalanmaq üçün 15 sənəd hazırlanıb.Onların bəziləri artıq tamamlanıb. Bu müqavilələr arasında anlaşma memorandumları da var. Bunlar mədəniyyət, təhsil, eksdradasiya, ikiqat vergiqoymanın aradan qaldırılması, sərmayələrin qarşılıqlı təşfiqi, kommunikasiya və informasiya texnologiyaları, Bakı Musiqi Akademiyası ilə Hindistanın buna bərabər qurumu, səhiyyə, idman, gənclər eyni zamanda ətraf mühitinin qorunmasına dair əməkdaşlıq üzrə sənədlərdir. Bunlar elə müqavilələrdir ki, imzalanmaları mütləq yüksək səviyyəli rəsmilərin səfərləri zamanı baş tuta bilər.

Elə müqavilələr var ki, mütləq xarici işlər nazirlərinin, yaxud prezidentlərin iştirakı ilə imzalana bilər.

Ona görə də bu sənədlərin imzalanmasının konkret tarixini demək çətindir. Sənədlərin bir çoxu artıq tamamlanmaq üzrədir. Bəzilərinin isə artıq imzalanmasını gözləyir.

-Bu sənədlərin imzalanması siyasi əlaqələrin inkişafına necə təsir edə bilər?

-Bizim əməkdaşlığımızın səviyyəsi iki ölkənin potensialına cavab vermir. Ona görə də yüksək səviyyəli səfərlərin həyata keçirilməsi çox vacibdir. Uzun müddətli və davamlı əlaqələr yaratmaq üçün mütləq hüquqi sənədlər olmalıdır. Həmin hüquqi sənədlər hazırlanıb, imzalandıqdan sonra bizə onlara əsaslanaraq öz istəklərimizi həyata keçirmək qalacaq.

Azərbaycandakı atəşgah ölkələrimiz arasında münasibətlərin hələ qədimdən mövcud olmasına bir sübutdur. Biz bu məqamlardan istifadə edib əlaqələrimizi daha da inkişaf etdirməliyik. Mən çox istərdim ki, burda diplomat kimi çalışdığım müddət ərzində mümkün qədər əlaqələri irəli aparım və hər iki tərəf bu münasibətlərdən qazansın.

Pərvanə

525-ci qəzet.- 2012.- 25 avqust.- S.7.