İbtidai sinif müəllimləri
üçün təlim kursları yeni mərhələnin tələbi
kimi
Ümumi təhsil sistemində həyata keçirilən
məzmun islahatları – yeni fənn kurikulumlarının, qiymətləndirmə
mexanizmlərinin tətbiqi, fəal təlim metodlarından təlim
prosesində səmərəli istifadə pedaqoji kadrların
ixtisasının artırılmasını, bu məqsədlə
xüsusi təlimlərin keçirilməsini zəruri edib. Bununla əlaqədar
son 4 ildə ölkənin bütun ümumtəhsil məktəblərinin
ibtidai sinif müəllimləri xüsusi proqram əsasında
fənn kurikulumlarının tətbiqi üzrə təlim
kursları keçiblər.
Təhsil naziri Misir Mərdanovun sözlərinə
görə, fənn kurikulumlarının tətbiqi üzrə
təlim kurslarından keçmiş ibtidai sinif müəllimlərinin
sayı 2008-ci ildə 8 min, 2009-cu ildə 9 min nəfər təşkil
edib. 2010-cu
ildən başlayaraq ixtisasartırma təhsili sahəsində
yeni modelin tətbiqi və modul-kredit sisteminə keçidlə
əlaqədar təlimlər də yeni modelə uyğun təşkil
edilməyə başlanmış və həmin ildə 8 min
nəfər ibtidai sinif müəllimi 6 günlük (36 saat) təlim
kursu keçib. Təlim kurslarının nəticələri
müzakirə edilərək kursun proqramına dəyişikliklər
edilib və ayrılan saatlar artırılıb. Bu səbəbdən 2011-ci ildə 10417 nəfər
ibtidai sinif müəllimi 10 günlük (60 saatlıq) təlim
kurslarına cəlb olunub. Ümumilikdə son 4 ildə
35 mindən çox ibtidai sinif müəllimi fənn
kurikulumlarının tətbiqi üzrə təlim
kurslarından keçərək müvafiq bilik və
bacarıqlara yiyələnib, bununla da I-IV siniflərdə
işləyən müəllimlər üçün təlimlərin
ilk mərhələsi başa çatdırılıb. Nazir
bununla yanaşı, hər il ibtidai siniflərdə
yeni müəllimlərin işə başlamasını əsas
göstərərək bu işin davamlı olaraq
aparılmasını vacib sayıb.
Təhsil
naziri 2012-2013-cu tədris ilində V siniflərdə işləyəcək
müəllimlər üçün təlim
kurslarının təşkili ilə bağlı
görülmüş işlərə və kursların nəticələr
haqqında söz açaraq bildirib ki, ilk növbədə, V
siniflərdə işləyəcək fənn müəllimləri
üçün təlim kurslarının proqramı
hazırlanıb, RTŞ-lərlə birlikdə V siniflərdə
dərs deyəcək müəllimlərin müəyyənləşdirilməsi,
mərkəzlərin seçilməsi, təlimçilərin
hazırlanması sahəsində təşkilati işlər
həyata keçirilib. Bütün təlimlərin
TSİİL çərçivəsində maliyyələşdirildiyini
vurğulayan təhsil naziri Dünya Bankı ilə
razılaşdırmaqla 2012-2013-cü tədris ilində təlimlərin
keçirilməsi ilə bağlı TSİİL çərçivəsində
Tender Komissiyasının yaradıldığını
vurğulayıb. M.Mərdanov qeyd edib ki, Tender
Komissiyasının qərarına əsasən Xəzər
Universiteti, Azərbaycan Universiteti, Odlar Yurdu Universiteti, “XXI əsr
Beynəlxalq Təhsil və İnnovasiya Mərkəzi” MMC, “Mədəd-Azərbaycan”
MMC, TGC “Təlim və İnkişaf Mərkəzi” MMC,
“İdrak” məktəb-liseyi ilə Təhsil Nazirliyi
arasında təlim kurslarının təşkili və
keçirilməsinə dair müqavilələr
bağlanmış, təlimlərin keçirilməsi
üçün respublikanın şəhər və
rayonları 5 bölgəyə bölünüb.
Nazir
vurğulayıb ki, Abşeron və Dağlıq Şirvan
bölgəsi üzrə 143 təlimçinin iştirakı
ilə 11463, Gəncə-Qazax bölgəsi üzrə 113 təlimçinin
iştirakı ilə 6234, Şəki-Zaqatala və
Quba-Xaçmaz bölgəsi üzrə 86 təlimçinin
iştirakı ilə 6141, Aran və Yuxarı Qarabağ
bölgəsi üzrə 141 təlimçinin iştirakı
ilə 11151, Lənkəran bölgəsi üzrə 68 təlimçinin
iştirakı ilə 4564 müəllim olmaqla
bütövlükdə ölkə üzrə 39553 müəllimin
təlimlərdən keçirilməsi
planlaşdırılmış, təlimlərə
ümumilikdə 551 təlimçinin cəlb olunması nəzərdə
tutulub.
Təhsil
Nazirliyinin 25 may 2012-ci il tarixli, 76 nömrəli
əmri ilə təsdiq edilmiş və 10 gündə
reallaşdırılması nəzərdə tutulan 60
saatlıq proqramın strukturu və məzmunu
hazırlanıb. Təlimlərin hazırlanması, təlimçi
bacarıqlarının qiymətləndirilməsi ilə
bağlı həyata keçirilmiş tədbirlərə
toxunan təhsil naziri 2012-2013-cü tədris ilində V siniflərdə
işləyəcək müəllimlər üçün təlim
kurslarını keçirəcək təlimçilərin
hazırlanması istiqamətində ardıcıl və
planlı iş aparıldığını, bu işə dəstək
göstərilməsi ilə əlaqədar YUNİSEF-ə
müraciət olunduğunu, Təhsil Nazirliyi və YUNİSEF
tərəfindən 2012-ci ilin fevral-aprel aylarında 10 fənn
üzrə 551 təlimçinin
hazırlandığını bildirib. Təhsil
nazirinin sözlərinə görə, təlimçilərin
peşəkarlıq səviyyələrinin
artırılması üçün işlər
aparılmış, seminarlar keçirilib. Eyni zamanda Təhsil
Nazirliyinin Monitorinq və qiymətləndirmə şöbəsi
tərəfindən hazırlanmış “Ümumtəhsil məktəblərində
məktəbdaxili qiymətləndirmənin aparılması”
adlı təlim resursu bütün təlim keçirəcək
təşkilatlara çatdırılmış, təlimlərin
yeni qiymətləndirmə qaydaları üzrə
hazırlığının təmin olunmasına dair
tövsiyələr verilib. Bundan əlavə, aprel-may
aylarında 587 təlimçinin təqdimatı dinlənilmiş
və qiymətləndirilmiş, qiymətləndirmənin nəticələrinə
əsasən zəif bacarıqlara malik olan təlimçilər
prosesdən kənarlaşdırılıb. Təlimçilərin
hazırlıq səviyyələrində olan
boşluqların aradan qaldırılması üçün
müvafiq tövsiyələr verilmişdir. Hər bir təşkilat
tərəfindən təlimçilər üçün
proqram mövzularının şərhi və təlim
iştirakçıları üçün nəzərdə
tutulmuş tapşırıqları əks etdirən nümunəvi
icmallar, təlim vəsaitləri hazırlanıb.
Təhsil nazirinin dediyinə görə, təşkilatlar
keçirilmiş təlim kurslarının nəticələri
üzrə hesabatlar hazırlayaraq Təhsil Nazirliyinə təqdim
ediblər. Təlim
iştirakçılarının qiymətləndirilməsi
üzrə metodologiyadan söz açan təhsil naziri
onların 100 ballıq şkala ilə qiymətləndirildiyini,
davamiyyəti 50 faizdən az olan müəllimlərə
sertifikatların verilmədiyini vurğulayıb.
Bölgələr
üzrə təlim kurslarının nəticələrini
diqqətə çatdıran Misir Mərdanov təlimlərdə
ümumilikdə 37545 müəllimin iştirak etdiyini, onlardan
18199-na I, 18831-nə II dərəcəli, 515 nəfərə
isə “İştirakçı” sertifikatlarının verildiyini
bildirib: “Məlumat üçün qeyd edim ki, 2008 nəfər
müxtəlif səbəblərdən təlimlərdən
keçməsə də ehtiyat iştirakçılar nəzərdə
tutulduğundan bu halın prosesə mənfi təsiri
olmamışdır. Keçirilən təlim
kursları barədə müntəzəm olaraq Təhsil
Nazirliyinin Kurikulum Portalında məlumatlar verilib”.
Nazir
Naxçıvan Muxtar Respublikasında keçirilmiş təlim
kursları haqqında da məlumat verərək, burada Təhsil
Problemləri İnstitutunun əməkdaşları tərəfindən
aparılmış təlim kurslarında 173 nəfər
müəllimin iştirak etdiyini və təlimçi
sertifikatı aldığını, həmin təlimçilərin
V siniflərdə işləyəcək 2000 müəllimi təlimdən
keçirdiyini söyləyıb.
Monitorinqin nəticələrindən danışan təhsil
naziri qeyd edib ki, iki qurum – Təhsil Nazirliyinin Monitorinq və
qiymətləndirmə şöbəsi və Valideyn-Müəllim
Assosiasiyası tərəfindən təlim kurslarının
monitorinqi aparılıb. Hər iki monitorinqin nəticələrini
düşündürücü adlandıran təhsil naziri
monitorinqlər zamanı etibarlı məlumatların
toplanması üçün xüsusi sorğu
formalarının hazırlandığını, həmin
formada öyrənilməsi nəzərdə tutulan
bütün məsələlərin öz əksini tapıb:
“ Qeyd edim ki, müşahidə edilən
487 təlim kursunun 147-si çox yaxşı, 209-u
yaxşı, 131-i isə kafi qiymətləndirilib. Fəaliyyəti qeyri-kafi qiymətləndirilən təlim
kursu olmayıb ki, bu da yaxşı haldır. Dinlənilən 487 təlimçinin 94-u çox
yaxşı, 154-ü yaxşı, 235-i kafi, 4 nəfəri
qeyri-kafi qiymətləndirilib. Təlim
kurslarının təşkili və metodiki işin keyfiyyəti
əvvəlki illərlə müqayisədə təkmilləşib,
təlimçilərin bacarıq və səriştələri
getdikcə artmaqdadır. Təlimlər cədvələ
uyğun həyata keçirilib. Təqdim
olunan proqram mövzuları proqramlara uyğun olub və öyrənənlər
üçün nəzərdə tutulan bilik və
bacarıqları əhatə edib, təlim mərkəzləri
zəruri tədris vasitələri ilə təmin olunub və
sair”.
Bununla yanaşı, M.Mərdanov monitorinqlərin bir
sıra çatışmazlıqları da aşkara
çıxardığını da söyləyib. Təlim proqramlarında zəruri
bilik və bacarıqlar əhatə olunsa da təlim
materiallarında əksər hallarda yalnız bilik verməklə
kifayətlənməsi, bəzi təşkilatların
apardıqları kurslarda təlim materiallarının
yalnız Azərbaycan dilində olması və rus bölməsində
dərs deyəcək müəllimlərin nəzərə
alınmaması, təlim
kurslarının eyni fənn üzrə eyni bir rayonda müxtəlif
vaxtlarda keçirilməsinin həmin fənn müəllimləri
arasında narazılıq yaratması, təlimi həyata
keçirən təşkilatlarla rayon (şəhər) təhsil
şöbələrinin əməkdaşlığının
bəzi yerlərdə zəif olması və sair belə
çatışmazlıqlara misal olaraq göstərmək
olar. Eyni zamanda da təlimləri təşkil edən
təşkilatların bilavasitə özlərindən
asılı olmayan və RTŞ-lərlə əlaqələrin
zəif olmasından irəli gələn, eləcə də təşkilati
çatışmazlıqların müəyyən edildiyi
qeyd olundu və onlar diqqətə çatdırıldı.
Təhsil
naziri monitorinq zamanı öyrənənlərin (müəllimlərin)
verdikləri təkliflər, VMA tərəfindən
aparılmış monitorinqin nəticələri və həmin
qurum tərəfindən irəli sürülən təkliflər,
rayon təhsil şöbələrinin qarşısında
duran vəzifələr, eləcə də 2013-2014-cü tədris
ilində keçiriləcək təlim kurslarının təşkili
ilə əlaqədar qarşıda duran vəzifələrdən
də söz açıb.M.Mərdanov bildirib ki,
2013-2014-cü tədris ilində ibtidai siniflərdə, V-VI
siniflərdə işləyəcək və indiyədək
fənn kurikulumlarının tətbiqi üzrə təlimlərdən
keçməyən müəllimlər üçün
kurslar təşkil ediləcək. Təlimlər
3 bölgə üzrə ibtidai sinif müəllimləri də
daxil olmaqla 14 fənn üzrə 50 min müəllimi əhatə
edəcək. Təlim kurslarını
keçirəcək təşkilatların müəyyənləşdirilməsi
ilə bağlı tender keçirilməsi üçün
müvafiq hazırlıq işləri aparılıb.
Təhsil naziri 2012-2013-cu tədris ilində RTŞ əməkdaşları
və ümumtəhsil müəssisələrinin
direktorları üçün fənn kurikulumlarının tətbiqi
üzrə təlimlərin keçirilməsinin də nəzərdə
tutulduğunu və bu kursların 3830 nəfər rəhbər
təhsil işçisini əhatə edəcəyini söyləyib. Nazir
keçiriləcək təlim kurslarının təşkili
ilə əlaqədar qarşıda duran vəzifələr və
ixtisasartırma təhsilində modul-kredit əsaslı yeni
modelə keçidin təmin olunması istiqamətində
görülən işlər haqqında ictimaiyyətə
geniş məlumat veriləcəyini qeyd edib.
Sevinc QARAYEVA
525-ci qəzet.-
2012.- 22 dekabr.- S.14.