Dan yeri qanla sökülən Şuşam...

Şuşanın işğalının 20-ci ildönümü ərəfəsində hər gün efirdən həyəcanlı xəbərlər gəldi. Elə bil ki, Şuşa hələ zəbt olunmayıb, hələ işğal ediləcəyi gözlənilir və adamları ayıq-sayıq olmağa çağırırdılar. Şuşada isə nə dünyanın o başından gəlib istirahət edənlərin, nə də onun gözəlliyindən zövq alıb kef-damaq sürənlərin heç biri gözə görünmür. Bir döyüşçülər qalıb, bir də ata-baba ocağından qopa bilməyən yaşlı kişi və qadınlar. Müharibənin öz qanunları var. Ağdamda qonşumuzda Xocalıya gəlin köçən qızımız deyirdi ki, bizə Xocalıdan çıxmağa icazə vermirlər. Xocalıların aqibəti isə misli görünməmiş bir soyqrımla hər kəsə məlumdu. Biz o buz bağlamış dəhşətli vəziyyətdə olan körpə meyitlərini televiziyada dəfələrlə ürək ağrısı ilə seyr etmişik. Axı kim doğma evindən köçüb başıqapazlı yaşamaq istəyər? Amma bıçaq sümüyə dirənəndə adam balasını düşmənin əlindən alıb qaçmasın neyləsin?...

...Xəbərlər yaman həyəcanlıdı, Şuşanın işğalına ...5 gün, sonra 4 gün, 3 gün, 2 gün və nəhayət 1 gün qalıb! Şuşa fəryad edir, köməyə çağırır. Bir döyüşçü söyləyir ki, bu çətin anlarda qoy Qarabağ Azərbaycanın paytaxtı olsun, axı bundan biz nə itiririk ki? Amma dinləyən kimdi, Bakıda vəzifə davası gedirdi onda... Şuşa köməksiz qaldı, igid döyüşçü oğulların səsinə səs verən tapılmadı. Amma onlar geri çəkilmədilər, sonadək vuruşdular, çoxu şəhid oldu əllərində silah, dilində Şuşa fəryadı...

Beləcə 1992-ci il mayın 8-də möhtəşəm memarlıq və incəsənət abidələri ilə zəngin Xan qızı Natəvanın, Vaqifin, Üzeyirin, Xanın... ana yurdu –göz bəbəyi Şuşa sonadak mücadilə aparsa da düşmən əlinə keçdi. Havası, suyu dərdlərə dəva, əsrarəngiz gözəlliyi dillərdə dastan olan Şuşa... Bundan sonra da Şuşa həsrəti başladı. Həsrəti gözündə dünyasını dəyişənlərin sayı artır, qalanların ürəyini görməyə ürək lazım... Və qələmlə cihada başladı həqiqi söz adamları. İndi adını çəkəcəyim şairi bəlkə çoxu tanımayacaq. Əvvəllər Şuşada yaşayıb-yaradan, sonra sanki özündən, sözündən küsüb içinə çəkilmiş, həsrəti ilə baş-başa qalan, nə isə bir tutarlı iş görməyə çalışan, yaşayan, yaşadan, yanan şairdi Əli Mahmud. Pafosdan, qalmaqaldan uzaq, təmənnasız, xeyirxah bir adam. Uzun illər “Qarabağ” qəzetində çalışan, sonra özü də “Qarabağa aparan yol” adlı qəzeti ilə oxucuya ürəyini açan, yurddaşlarına, dərddaşlarına bir az da yaxın olan şair...

Çoxdan, bəlkə on il əvvəl olar onun bir şerini oxumuşdum. “Şuşada nəyim qaldı ?”

...Dan yeri qanla sökülən şəhərim,

Kişnərtisi qızıl qayada qovulub itən

Tövləsi, axuru sökülmüş

Nalları tökülmüş

Yüyəni, yəhəri yandırılmış

İnadı sınldırılmış kəhərim.

...Bağrıqan dağının üstündə

bir əlçim yağışsız buludum

segahı yarımçıq kəsilmiş

tankların tırtılı altında

nalə çəkə-çəkə əzilmiş

kamanım, udum

ürəyim, gərəyim, duzum, çörəyim...

...Düz 20 il oldu Şuşa həsrətinin yaşı. Bir igidin ömrü. Amma sağalmayan yarası var bu həsrətin. Çünki Şuşanın dolama yollarında ayaq izim var. Könlümdə havası olduğundan gözlərimdə ümid qığılcımları da var... May ayında dərdi ilə birgə doğulan şair özünə-özümüzə inanır, daha oturub kimisə, nəyisə gözləmir...

...Zülmət olsa, duman olsa, qar olsa,

Ürəyimi məşəl edib yandırım.

Baş qoyduğum bir müqəddəs amalsa ,

Qandalımı inadımla sındırım –

deyir. Elə bu müqəddəs amal uğrunda bizlərə yumruq kimi birləşib bir olmaq qalır. Yoxsa Şuşanın o dolama yollarında büdrəyər, dumanında qeyb olarıq...

Mina RƏŞİD

525-ci qəzet.- 2012.- 11 may.- S.7.