Görkəmli alim və ictimai xadim

Əhliman Əmiraslanov-65

Azərbaycan daim özünün dünya şöhrətli alimləri, ictimai xadimləri, müəllim, həkim və səhiyyə işçiləri ilə fərqlənib, vətənimizin başını hər yerdə uca edən, ona şan-şöhrət gətirən ləyaqətli övladları ilə fəxr edib. Bu möhtəşəm ənənə bütün dövrlərdə olduğu kimi bu gün də davam edir. Doğma, müstəqil Azərbaycanımızın hər uğuruna sevinən, ölkə başçımızın apardığı mükəmməl daxili və xarici siyasəti nəticəsində əldə edilən yenilməz yüksəlişə şad olan, hər bir Azərbaycan övladı kimi bacardığı qədər bu yüksəlişə elm, təhsil və müalicə-profilaktika sahələrində, ictimai işlərdə öz töhfələrini verən, ürəyi vətən üçün döyünən sədaqətli, səmimi, oğullarından biri də bu günlərdə anadan olmasının 65-ci ildönümü qeyd edilən SSRİ Dövlət mükafatı laureatı, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, Rusiya Tibb Elmləri Akademiyası və Polşa Tibb Elmləri Akademiyasının həqiqi üzvü, Milli Məclisin deputatı əməkdar elm xadimi, tibb elmləri doktoru, dünya şöhrətli cərrah-onkoloq akademik Əhliman Tapdıq oğlu Əmiraslanovdur.

Həkimlik peşəsini seçənlərin yollarının nahamvar, kələkötür olduğuna, onların bu yolda çox əziyyətlərlə üzləşəcəklərinə, lakin bu əziyyətlərə qatlaşıb qarşıya çıxan bütün çətinliklərə sinə gərərək onları ağılla, bacarıqla dəf edə bilənlərin əsl həkim olacaqlarına işarə edən məşhur bir latın kəlamı vardır. Bu kəlamda deyilir: “Per aspera, ad astra!”, yəni “Çətinliklərdən, əzablı yolardan keçərək, ulduzlara doğru!”. Mən deyərdim ki, bu kəlam məhz sözün həqiqi mənasında həyatı boyu böyük çətinliklərdən, daşlı-kəsəkli, od-alovlu, məşəqqətli, qarlı-çovğunlu yollardan keçərək addım-addım irəliləyib, çəkdiyi zəhmətlər bahasına həkimliyin ən yüksək zirvəsinə ucala bilən və belə bir zirvəyə yüksələrək özü də bu zirvədə həkimlik peşəsinin hərarətli, parlaq bir ulduzuna çevrilən akademik Əhliman Əmiraslanov kimi həkimlər üçün deyilib. Şükürlər olsun Tanrıya ki, dünyanın ulduz həkimləri sırasında Azərbaycanın da ulduz həkimləri az deyil və onların sırasında Əhliman müəllim də öz şəfqətli şəfəqlərilə ətrafına nur seli çiləyib, büllur kimi təmiz, saf inci danələri səpərək ulduzlara doğru gedən yolunu böyük məhəbbətlə davam etdirir. O, həkimlik sənətinin zirvəsinə yüksəlməklə, eyni zamanda insanlıq, vətəndaşlıq, vətənsevərlik, mətinlik, dəyanətlik, sədaqətlik, səmimilik, təvazökarlıq rəmzinin, övladlıq və valideynlik ləyaqətinin, təmənnasızlıq qürurunun ən yüksək zirvəsinə ucalıb. Əhliman müəllim son dərəcə çətin, eyni zamanda şərəfli və çox zəngin bir həyat yolu keçərək, özü də hiss etmədən, bu günkü mərtəbəyə yüksələ bilib. Ona görə “özü də hiss etmədən” deyirəm ki, çünki onun qayəsi, məqsədi, həyat amalı zirvələrə ucalmaqdan yox, harada olursa-olsun bəşər övladları arasında xeyirxahlıq toxumu səpməkdən, insanlara kömək əli uzatmaqdan, bu missiyaları səbrlə, təmkinlə yerinə yetirməkdən ibarət olub. Dünya şöhrətli alimin bioqrafiyasının ayrı-ayrı məqamlarına ötəri nəzər saldıqda belə, bunu aydın sezmək mümkündür. 1947 – ci il noyabrın 17 – də Qərbi Azərbaycanın Göyçə Mahalının Basarkeçər rayonunun Zod kəndində ziyalı ailəsində dünyaya göz açan Əhliman Əmiraslanov uşaq yaşlarından fitri istedada malik olduğunu büruzə vermiş, özünün hazırcavablığı, məntiqi təfəkkür qabiliyyəti ilə nəzəri cəlb etmişdir. Atası Əmiraslanov Tapdıq Muxtar oğlu (1918 – 1976) orta məktəb direktoru, Basarkeçər rayonunun partiya rəhbəri, həmin rayonun maarif şöbə müdiri vəzifələrində çalışmış, bütün şüurlu həyatını elin savadlanmasına, maariflənməsinə sərf etmiş, uzunmüddətli qüsursuz pedaqoji fəaliyyətinə görə “Əməkdar müəllim” fəxri adına layiq görülüb. Anası Əliyeva Xanım İlyas qızı (1922 – 2006) Zod kəndində dünyaya göz açıb, el ağbirçəyi olub, tərbiyə verib böyütdüyü istedadlı övladları ilə həmişə fəxr edib.

1965-ci ildə Zod kəndindəki orta məktəbi qızıl medalla bitirən gənc həmyaşıdları ilə Bakıya gəlib və sənədlərini N.Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun müalicə – profilaktika fakültəsinə verərək, həmin fakültədə tələbələr sırasına daxil olub. İnstitutda da təhsil alarkən qibtəli istedadı, yüksək erudisiyası ilə fərqlənən gənc tibbin onkologiya sahəsinə daha çox həvəs göstərmiş, 1969-cu ildə, hələ beşinci kurs tələbəsi ikən, Bakı şəhər Kliniki Onkologiya Xəstəxanasında dərsdən kənar vaxtlarda tibb qardaşı vəzifəsində əmək fəaliyyətinə başlamışdır. 1971-ci ildə institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirən gənc, 1971-74-cü illərdə Bakı şəhər kliniki onkologiya xəstəxanasının cərrahiyyə şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışmışdır. Akademik Ə.Əmiraslanov onkologiya üzrə ilk müəllimi olan Azərbaycanın görkəmli alimi – dünyadan vaxtsız köçmüş professor Arif Abbasovu həmişə böyük məhəbbətlə yad edir və daim xatirəsini əziz tutur.

Ulu öndər Heydər Əliyevin 1969-cu il iyulun 14-də Azərbaycanda siyasi hakimiyyətə gəlişindən sonra gənclər üçün yaratdığı əlverişli münbit şəraitdən bəhrələnmək şansı gənc kadr kimi Əhliman Əmiraslanova da nəsib olmuşdur. Belə ki, o, 1974-cü il oktyabrın 1-də müvəffəqiyyətlə imtahan verərək Moskva şəhərində SSRİ Tibb Elmləri Akademiyasının (TEA) Ümumittifaq Onkoloji Elmi Mərkəzi (ÜOEM) nəzdində aspiranturaya daxil olmuşdur. 1977 – ci ildə aspiranturada təhsil müddəti hələ başa çatmamış, vaxtından əvvəl, akademik N.Trapeznikovun rəhbərliyi altında “Bədxassəli şişlərlə əlaqədar aşağı ətrafların amputasiyasından sonra xəstələrin reabilitasiyası” mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə etmiş və tibb elmləri namizədi elmi dərəcəsinə layiq görülmüşdür. Adətən, SSRİ-nin periferik respublikalarından ÜOEM-də aspirantura keçən kadrlar namizədlik dissertasiyasını başa vurduqdan sonra işlərini davam etdirmək üçün öz respublikalarına göndərilirdilər. Gənc alim Əhliman Əmiraslanov aspiranturanı bitirdikdən sonra onun özü üçün gözlənilməz, lakin onu yaxından tanıyan professional alimlər üçün isə gözlənilən bir müstəsnalıq yarandı. Həm Ə.Əmiraslanovun rəsmi elmi rəhbəri akademik N.Trapeznikov, həm də SSRİ TEA-nın ÜOEM-inin baş direktoru akademik N.Bloxin təkidlə məsləhət gördülər ki, o, geniş diapazonlu, ümidverici, bacarıqlı və perspektivli gənc kadr kimi bu Mərkəzdə qalıb işləsin və elmi-tədqiqat işlərini burada davam etdirsin. Belə bir böyük etimadın azərbaycanlı alimə göstərilməsi bəlkə də OEM-in bu vaxta qədərki fəaliyyətində görünməmiş nadir bir tarixi hadisə idi və bu, yüksək dərəcəli potensial imkanlara malik alimin sonrakı həyatı üçün əsl dönüş nöqtəsinə çevrildi.

Ə.Əmiraslanov aspiranturanı bitirdikdən sonra 24 noyabr 1977-ci ildən Moskvada SSRİ TEA-nın ÜOEM-inin ümumi onkologiya şöbəsində kiçik elmi işçi, baş elmi işçi, sonralar isə böyük elmi işçi və professor vəzifələrində çalışmışdır. Bu dövrlərdə bir çox mürəkkəb cərrahiyyə əməliyyatlarını, o cümlədən dünyanın yalnız bir neçə məşhur klinikalarında tək-tək cərrah – onkoloqlar tərəfindən icra olunan və SSRİ miqyasında ilk dəfə Azərbaycan alimi Ə.T.Əmiraslanov tərəfindən həyata keçirilən “Rotasion plastika” operasiyası böyük məharətlə yerinə yetirilmiş və ümidverici göstəricilər əldə edilmişdir.

Gənc alim elmi axtarışlarını uğurla davam etdirərək 1984 – cü ildə “Osteogen sarkomalı xəstələrin kompleks müalicə üsulları” mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmiş və tibb elmləri doktoru elmi dərəcəsinə layiq görülmüşdür.

Akademik Ə.Əmiraslanov onilliklər ərzində Moskvada apardığı səmərəli elmi – tədqiqat işlərinə görə ardıcıl olaraq SSRİ TEA-nın ÜOEM-inin rəhbərliyi tərəfindən müxtəlif mükafatlara layiq görülmüşdür. Həmin illər ərzində ümumi onkologiya şöbəsində “Sümük şişlərinin müalicə metodlarının təkmilləşdirilməsi” mövzusu üzrə cavabdehlik görkəmli alim Ə.Əmiraslanova tapşırılmışdı və o, bu vəzifənin öhdəsindən bacarıqla gələrək, ardıcıl olaraq bir neçə elmi işləmələri müvəffəqiyyətlə səhiyyə praktikasına tətbiq etmişdir. Belə işləmələr sırasında dayaq – hərəkət aparatı şişləri zamanı bərpa müalicəsi metodları əsas yer tuturdu. Alimin “Uşaq, yeniyetmə və yaşlılarda osteogen sarkomanın kompleks müalicə metodu” adlı işləməsi SSRİ səhiyyə nazirinin əmri ilə tibb elminin səhiyyə praktikasında qazanılan mühüm nailiyyətlərin tətbiqinin Ümumittifaq perspektiv planına daxil edilmişdir.

Dünya şöhrətli mütəxəssislərdən olan akademik N.Trapeznikov alimin SSRİ TEA-nın Onkoloci Elmi Mərkəzindəki fəaliyyətini səciyyələndirərkən qeyd edirdi ki, “Əhliman Əmiraslanov Moskvada işləyərkən onun mövzu ətrafında əldə etdiyi nəticələrin böyük əksəriyyəti SSRİ –də ilk dəfə əldə edilən son dərəcə dəyərli yeni elmi nəticələr idi və həmin nəticələr xarici ölkə alimlərinin bu sahədəki elmi nəticələrini ya qabaqlayır, ya da onları tamamlayırdı”.

Moskvada işləyərkən ailəsində baş verən itkilərdən sonra Ə.Əmiraslanov gördüyü işləri yarımçıq qoyub geri qayıtmağı qərarlaşdırmışdı. Lakin bunu eşidən akademik N.Bloxin və akademik N.Trapeznikov ona mənəvi dayaq duraraq əsl alim münasibəti, əsl insani münasibət göstərdilər və onun ətrafında elə bir mühit yaratdılar ki, Əhliman müəllim bu müdrik və qayğıkeş insanların məsləhətlərindən, tövsiyələrindən sonra özündə yenidən mənəvi güc, mənəvi qüvvə tapa bildi və mənəvi övladlıq borcunun bilavasitə yaxınlarının yanında yerinə yetirilməsi məqsədilə qərarlaşdırdığı fikrindən daşındı.

1985-ci ildə alimin məhsuldar fəaliyyəti “Sümük sarkomaları” adlı monoqrafiyada öz əksini tapmış və bu orijinal monoqrafiyaya görə o, SSRİ Tibb Elmləri Akademiyasının 5 ildə bir dəfə nadir alimlərə təqdim edilən “akademik N.Petrov adına” mükafatı və medalı ilə təltif edilmişdir.

Görkəmli azərbaycanlı alim hələ Moskvada çalışarkən 1991-ci ildə yüksək ixtisaslı tibb kadrları hazırlığındakı, eləcə də tibb elminin və səhiyyənin inkişafındakı böyük xidmətlərinə görə “Əməkdar elm xadimi” fəxri adına layiq görülmüşdür.

Keçən əsrin 80-ci illərinin sonu, 90 – cı illərin əvvəlləri Azərbaycan üçün çox çətin, ağır illər idi. Bu illərdə digər sahələrdə olduğu kimi tibb sahəsindən olan bir çox mütəxəssislər də Azərbaycanı tərk edib başqa ölkələrə gedirdilər. Azərbaycanda beyin axınının gücləndiyi bir dövrdə Əhliman Əmiraslanov Moskvadakı rahat iş yerindən çıxıb Bakıya gəlməyi və Azərbaycanın ağır illərində ona öz peşəkar həkimliyi ilə dayaq olmağı qərarlaşdırdı. Bu dövrdə artıq akademik N.Bloxin dünyasını dəyişmişdi və Onkoloji Elmi Mərkəzə akademik N.Trapeznikov rəhbərlik edirdi. O, çox çalışdı ki, Əhliman müəllimi fikrindən döndərsin, hətta belə bir açıq fikir də söylədi ki, gələcəkdə öz yerinə əvəz kimi, OEM-in gələcək baş direktoru kimi yalnız Əhliman müəllimi görür və o, burada qalıb işləməklə öz ölkəsinə də daha çox xeyirli ola bilər. Lakin vətən sevgisi, vətənə tez bir zamanda kömək etmək hissi dominantlıq təşkil etdi və Ə.Əmiraslanov müəllimindən vətənə dönməsinə icazə verməsini istədi.

Əhliman müəllim Bakıya qayıtdıqdan sonra öz xeyirxahlığı, təmənnasız xidməti ilə tezliklə əhalinin hörmət və məhəbbətini qazandı.

Akademik Ə.Əmiraslanov Azərbaycan Tibb Universitetinin rektoru vəzifəsi ilə yanaşı onkologiya kafedrasının müdiri vəzifəsini də uğurla yerinə yetirir. Onun elmi-tədqiqat işlərinin əsasını dayaq – hərəkət aparatı, yumşaq toxumalar və bir sıra daxili orqanların, həmçinin vəzilərin bədxassəli şişlərinin öyrənilməsi, eləcə də onların effektli müalicə metodlarının və profilaktikasının işlənib hazırlanması, bu metodların səhiyyə praktikasında tətbiq edilməsi təşkil edir. Onun bu sahədə təklif etdiyi yeni müalicə metodları artıq sınaqdan çıxaraq praktik səhiyyədə müvəffəqiyyətlə tətbiq olunub və hazırda ondan müxtəlif klinikalarda geniş miqyasda istifadə edilir. Alimin təklif etdiyi müasir müalicə metodu xəstəliyin uzaq nəticələrini yaxşılışdırır, əlillik dərəcəsini azaldır, qısa müddətdə xəstələrin aktiv əməyə və məişətə qayıtmalarına kömək edir.

Akademik Ə.Əmiraslanov həm Moskvada fəaliyyət göstərdiyi vaxtlar SSRİ TEA-nın ÜOEM – ində, həm də hazırda Bakıda ATU-nun Onkoloji Klinikasında böyük praktik işlər apararaq yorulmaq bilmədən ona müraciət edən hər bir xəstəni diqqətlə dinləyir, məsləhətlər verir və mürəkkəb cərrahi əməliyyatları bilavasitə özü tələbələri ilə birlikdə yerinə yetirir.

Əhliman müəllim Moskvada Mərkəzi Təkmilləşdirmə İnstitutunun kursantlarına, SSRİ TEA–nın ÜOEM–nin aspirant və ordinatorlarına, Bakıda isə Azərbaycan Tibb Universitetinin tələbələrinə, dinləyicilərinə ixtisası üzrə maraqlı və məzmunlu mühazirələr oxuyaraq təcrübəli pedaqoq kimi dərin hörmət və böyük nüfuz qazanmışdır. O, dəfələrlə Azərbaycan Respublikasının və xarici ölkələrin tibb alimləri, səhiyyə işçiləri qarşısında “Dayaq – hərəkət aparatının bədxassəli şişlərinin müasir müalicə metodlarının işlənib hazırlanması və təcrübəyə tətbiqi” mövzusu üzrə Akt nitqləri söyləmiş və həmin nitqlərin məzmunundan doğan mülahizələr tibb ictimaiyyətinin böyük marağına səbəb olmuşdur. Akademik Ə.Əmiraslanov az vaxt ərzində ATU-nun tibb təhsili sistemində bir sıra islahatlar həyata keçirmiş və kadr hazırlığının təkmilləşməsinin əsasını qoymuşdur. 2011-ci ildə ATU məzunlarının diplomdan sonrakı hazırlığının rezidentura sistemi ilə aparılmasına başlanılması faktı da onun daha bir arzusunun reallaşmasına zəmin yaratmışdır.

Görkəmli alim SSRİ TEA-nın ÜOEM-ində təşkil edilmiş hospitalizasiya üzrə daimi komissiyanın üzvü olmuş və 1988-ci ildə SSRİ TEA-nın ÜOEM-də keçirilən “Sümük sarkomlarının müalicəsi” adlı Onkoloqlar Məktəbinin Beynəlxalq Təşkilat Komitəsi tərkibində aktiv fəaliyyət göstərmişdir.

Akademik Ə.Əmiraslanovun xeyirxahlığı və qayğıkeşliyi, insansevərliyi və vətənpərvərliyi dövlətimiz və xalqımız tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. O, 1990-cı ildə 12-ci çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinin, 2010-cu ildə isə müstəqil Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı (millət vəkili) seçilmişdir. Bu müddətlərdə dövlət səviyyəli nümayəndəliklərin tərkibində bir sıra xarici ölkələrdə olmuş, Azərbaycanın mənafeyini müdafiə edən siyasi məsələlərin müzakirəsində, ərazi bütövlüyümüz, müstəqilliyimiz və dövlətçiliyimizin qorunmasında fəal iştirak etmişdir. O, həmçinin Müstəqil Dövlətlər Birliyinin iştirakçı dövlətlərinin Parlamentlərarası Assambleya Şurasının üzvü kimi də fəaliyyət göstərmişdir və hazırda TürkPA-nın üzvüdür.

Akademik Ə.Əmiraslanov 300- ə qədər elmi əsərin müəllifidir. Onun əsərlərinin böyük əksəriyyəti dünyanın bir çox ölkələrinin nüfuzlu jurnal, toplu və məcmuələrində nəşr edilmişdir. Əsərlərindən 18 – i monoqrafiya, 16 – sı ixtira və səmərələşdirici təkliflər, 28 – i dərslik və dərs vəsaiti, 20 – si metodik tövsiyədir. O, həmçinin onlarla elmi – kütləvi məqalələrin və görkəmli şəxsiyyətlərin həyat və yaradıcılığından bəhs edən məqalələrin müəllifidir. Alimin “Onkologiya” adlı ilk orijinal dərsliyi azərbaycanlı tələbələr üçün əvəzsiz töhfə olmuş və onların, eləcə də həkimlərin, aspirantların stolüstü kitabına çevrilmişdir. Onun 1995 – ci ildə Ankarada çapdan çıxan “Bədxassəli sümük şişlərinin proqnozu”, 1999 – cu ildə çap olunan “Onkoloji kaxeksiya” adlı monoqrafiyaları da geniş oxucu kütləsi tərəfindən rəğbətlə qarşılanmışdır. Alimin “Mədə və qida borusu xərçəngi olan xəstələrdə kaxeksiya” adlı kitabı həm rus, həm də ingilis dillərində Türkiyədə nəfis şəkildə çap olunmuş və dünya oxucularının istifadəsinə verilmişdir. Bunlardan əlavə 1987 – ci ildə Nyu – Yorkda, 1989 – cu ildə Tokioda müvafiq olaraq dünyanın məşhur onkoloqlarından V.Enneking və T.Yamamura kimi görkəmli alimlərin redaktorluğu ilə çap olunmuş sanballı rəhbərliklərin hər birinin böyük bir bölməsində Azərbaycan alimi Ə.Əmiraslanovun onkologiyanın müasir problemlərinə dair ümumiləşmiş işlərinin dəyərli nəticələrini əks etdirən yazılara geniş yer verilmişdir.

Akademik Ə.Əmiraslanov elmi – pedaqoji kadrların hazırlanması məsələsinə xüsusi diqqət yetirir və bu sahədə də məhsuldar çalışaraq öz yetirmələrinə tələbkarlığı bir an belə azaltmadan, böyük qayğı, yüksək həssaslıqla yanaşır. Əhliman Əmiraslanov məktəbinin yetirmələri nəinki Azərbaycanın, eləcə də keçmiş SSRİ – nin müxtəlif klinikalarında çalışaraq, onun yolunu davam etdirirlər. Ə.Əmiraslanovun bilavasitə rəhbərliyi altında 42 nəfər dissertasiya müdafiə etmiş və onlardan da 32 nəfəri tibb elmləri namizədi, 10 nəfəri tibb elmləri doktoru elmi dərəcəsinə layiq görülmüşdür.

O, Ümumdünya Ortoped – Travmatoloq və Onkoloqlar Assosiasiyalarının, Yunanıstan, Çexiya, Macarıstan Onkoloqlar Cəmiyyətlərinin, Avropa Bərpa Cərrahlığı Assosiasiyasının üzvü, Amerika Klinik Onkoloqlar Cəmiyyətinin, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının, Rusiya Təbiət Elmləri Akademiyasının, Rusiya Tibb Elmləri Akademiyasının, Polşa Tibb Elmləri Akademiyasının həqiqi üzvüdür.

Ümummilli lider Heydər Əliyevin 1993-cü il iyun ayının 15-də Azərbaycanda yenidən siyasi hakimiyyətə qayıdışından sonra ölkəmizin bütün təhsil ocaqlarında olduğu kimi, Azərbaycan Tibb Universitetində də pərakəndəliyə, tənəzzülə son qoyuldu və yeni dirçəliş mərhələsi başlandı. Bunun sayəsində Azərbaycan Tibb Universiteti beynəlxalq əlaqələrini genişləndirməyə başladı. Ulu öndər Heydər Əliyevin diqqət və qayğısı sayəsində akademik Ə.Əmiraslanovun fədakarlığı və beynəlxalq əlaqələr prosesində həyata keçirdiyi aktiv fəaliyyəti nəticəsində 1996-cı ildə keçmiş SSRİ–nin bir çox respublikalarının, o cümlədən Qafqaz Respublikalarının ali tibb məktəbləri sırasında yalnız Azərbaycan Tibb Universiteti Londonda çapdan çıxan Amerika və Avropa Təhsil Birliyinin Beynəlxalq reyestrinə, 1998 – ci ildə Qara dəniz hövzəsiətrafı ölkələrin Ali Məktəblər Birliyinə daxil edilmiş, 2000-ci ildə ATU Beynəlxalq Ali Məktəblər Assosiasiyasının, 2002-ci ildə isə Avropa Universitetlər Assosiasiyasının tamhüquqlu üzvü seçilmişdir ki, bu da ATU-nun və bütövlükdə Azərbaycan tibb təhsili sisteminin Beynəlxalq miqyasda geniş nüfuz qazanmasına, həmçinin diplomların qarşılıqlı tanınmasına əhəmiyyətli dərəcədə zəmin yaradan mühüm amilə çevrilmişdir.

Ə.Əmiraslanov 1998- ci ilin yanvarında aparılan sorğuya əsasən “1997-ci ilin elm adamı” fəxri adına layiq görülmüşdür.1998-ci ildə Ə.Əmiraslanovun adı dünya tibb elminə verdiyi dəyərli töhfələrə görə Kembricdə çapdan çıxan “XX əsrin 2000 görkəmli şəxsiyyəti” məcmuəsinin əsas hissəsinə daxil edilmişdir. O, həmçinin həmin ildə tibb elminin, tibb təhsili sisteminin inkişafı yolunda, eləcə də onkologiya sahəsində əldə etdiyi nailiyyətlərin səhiyyə praktikasında geniş tətbiqi yolunda qazanılan yüksək nəticələrə görə Amerika Bioqrafiya İnstitutunun “Qızıl Statuya” mükafatına, 1999- cu ildə isə Polşa Tibb Elmləri Akademiyasının Albert Şvaytzer adına mükafata və böyük qızıl medalına, daha sonra akademik Yusif Məmmədəliyev mükafatına, “Akademik M.Topçubaşov mühazirələri” mükafatına layiq görülmüşdür. ATU-nun rektoru akademik Əhliman Əmiraslanovun və Türkiyənin Qazi Universitetinin rektoru Prof. Dr. Riza Ayhanın birgə təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə İctimai Televiziyanın və Türkiyənin TRT Avaz telestudiyaları rəhbərliklərinin köməkliyi ilə 2011 və 2012-ci illərin fevral ayında Xocalı soyqırımının dünya miqyasında tanıdılmasına həsr edilmiş Telekörpü keçirilmişdir. Alim həmçinin, “Xocalı soyqırımını tanıtma” İctimai Birliyinin “Şöhrət Həsənov” adına mükafatına layiq görülmüşdür.

Akademik Ə.Əmiraslanov 1999 – cu ildə YUNESKO xətti üzrə “Bioetika, elmi biliklərin və texnologiyaların etikası” Azərbaycan Milli Komitəsinin sədr müavini seçilib, 2000 – ci ildə Azərbaycan Respublikasının “Şöhrət” ordeni ilə təltif olunub, 2001 – ci ildə Rusiya Tibb Elmləri Akademiyasının və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) həqiqi üzvü və AMEA-nın Biologiya Elmləri Bölməsinin akademik – katibinin müavini seçilib, 2006 – cı ildən YUNESKO – nun “Bioetika, elmi biliklərin və texnologiyaların etikası” Komitəsinin Rəyasət Heyətinin üzvüdür, YUNESKO-nun ekspertidir. O, 2007 – ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Biologiya Elmləri Bölməsinin akademik- katibi seçilib. Akademik Ə.Əmiraslanov 2007-ci ildə RTEA-nın akademik N.Bloxin adına qızıl medalına, 2009 – cu ildə Rusiyanın “XXI yüzilliyin liderləri” proqramı çərçivəsində “Millətin intellekti” adlı beynəlxalq təltifə layiq görülüb, 2010-cu ilin aprel ayının 30 – da ölkə Prezidentinin Sərəncamına əsasən akademik Ə.Əmiraslanovun adı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun Himayədarları Şurasının, Azərbaycan Respublikası Dövlət Mükafatlarının verilməsi üzrə Komissiyanın, həmçinin “Azərbaycan Respublikası Milli Atlası”nın tərtibi üzrə redaksiya heyətinin üzvləri siyahısına salınıb. Akademik Ə.Əmiraslanov 2010-cu ilin oktyabr ayında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı, 2011-ci ildə Avropa Tibbi –Onkologiya Cəmiyyətinin həqiqi üzvü və Dünya Azərbaycanlılarının III qurultayında Dünya Azərbaycanlılarının Əlaqələndirmə Şurasının üzvü, 2012-ci ildə Türkiyənin Qazi Universitetinin “Fəxri doktoru” seçilib.

Bütün bu təltiflərin, mükafatların əldə edilməsi müstəqil Azərbaycan Respublikasının memarı olan ulu öndər Heydər Əliyevin və onun layiqli davamçısı, cənab İlham Əliyevin diqqət və qayğısı sayəsində daha geniş vüsət almışdır. Ulu öndərimiz Heydər Əliyev Azərbaycanın iqtisadi çətinliklər keçirdiyi bir dövrdə akademik Əhliman Əmiraslanovun ATU-nun tədris bazasında yaranan çətinliklərlə əlaqədar ona olan müraciətini nəzərə almış və dərhal keçən əsrin 80-ci illərində bünövrəsi özü tərəfindən qoyulmuş, lakin sonralar tikintisi yarımçıq qalmış 11 mərtəbəli tədris binasının inşasının başa çatdırılmasına göstəriş vermişdir. 1998-ci il sentyabrın 28-də ümummilli liderimiz həmin binanın açılışında iştirak etmiş Tibb Universitetinin fəaliyyətinə bötüvlükdə yüksək qiymət vermişdir. Ulu öndər 2000-ci ildə də ATU-nun 70 illik yubileyində iştirak edərək ölkəmizin yeganə ali tibb təhsili ocağının əməkdaşlarını, tələbə-gənclərini, həmçinin ölkəmizin bütün səhiyyə işçilərini bu münasibətlə hərarətlə təbrik etmiş, onlara gələcək işlərini uğurla yerinə yetirmələri üçün proqram tərkibli dəyərli məsləhətlər vermişdir.

2010-cu ildə ATU-nun 80-illik yubileyi ərəfəsində Azərbaycan Tibb Universitetinin Tədris Terapevtik Klinikasının açılışında çıxış edən ulu öndərimiz Heydər Əliyevin layiqli davamçısı, zati-aliləri möhtərəm cənab Prezident İlham Əliyev bu möhtəşəm klinikanı Universitetin tələbələrinə və professor-müəllim heyətinə hədiyyə edərək, ATU-nun həyatında yeni bir yüksəliş mərhələsinin başlandığını qeyd etmiş, beynəlxalq standartlara tam cavab verən bu klinikanın imkanlarından səmərəli istifadə etməyi tövsiyə etmişdir.

Akademik Əhliman Əmiraslanov həm həkimlik, müəllimlik və elmi-tədqiqat işlərinin, həm də rektorluq və Milli Məclisin deputatı kimi yerinə yetirdiyi məsuliyyətli işlərin sabahını düşünərək daim axtarışlarını davam etdirir. O, Azərbaycan tibb elminin, tibb təhsili sisteminin bundan sonra beynəlxalq miqyasda yeni uğurlar qazanacağına əminliklə, nikbinliklə yanaşır. Fürsətdən istifadə edərək biz də bu yolda ona uzun ömür, cansağlığı, səadət diləyir, Azərbaycan tibb elmi, tibb təhsili sisteminin inkişafı naminə gördüyü çoxşaxəli işlərində yeni-yeni nailiyyətlər arzulayırıq.

Mübariz ALLAHVERDİYEV,

Respublikanın əməkdar müəllimi,

tibb elmləri doktoru, professor

525-ci qəzet.- 2012.- 17 noyabr.- S.10-11.