Oralarda kimlər
var: Ömər
Özbay-2
“BİZƏ PATETİK ŞEİRLƏR
LAZIM İDİ OTURUB YAZDIM”
70-ci illərdə
“İslami bir dövlət” qurma idealını daşıyan gənclərin
dilindən düşməyən şeirlərin şairi olub
Ömər Özbay. “Mitinqlərdə,
yığıncaqlarda, panel və konfranslarda iştirakçıların
coşğusu şeirlə təmin edilərdi. O 'yüksək
səsli şeir' bizə lazım idi. Mən bu ehtiyacı
ödəməyə çalışırdım. O günlər
geridə qaldı; yəni, mənim şeirim vəzifəsini
tamamladı” - deyir.
Ömər
Özbay, 70-ci illərin gənclərinin yaddaşında olan
şeirləri yazan şair. Üstünə düşən
vəzifəsini boynuna götürən, ancaq geridə
dayanmağı seçən bir adam. Ehtiyac olduğu
üçün şeir yazmağa başladım, deyir amma
ondakı şairliyi hər kəs qəbul edir. Şeirini bilənlər
çox arzu etsə də, “şeirlərim vəzifəsini
tamamladı” deyərək nəşr etməyi
düşünməyən Özbay, özü və
yaxın yoldaşları üçün şeir yazmağa
davam edir. Baş naziri anladan “Bir
Liderin Doğuşu” kitabını Hüseyn Besli ilə birlikdə
hazırlayan Özbay, KİTABI OLMAYAN ŞAİR ya da ictimaiyyətdəki
ləqəbiylə “The Şair” olaraq tanınır.
Emeti
Saruxandan uyğulama
MƏCBUR QALDIĞIM ÜÇÜN ODTU-nu
QAZANDIM.
Gəncliyinizdə
dini həyatdan uzaq bir dövr olmuş. Nələr
yaşadız?
Atam imam
idi. 5 yaşında namaza başladım. Yenə onun himayəsiylə
ibtidai məktəb son sinifdə hafizliyə başladım.
İbtidai məktəbdən sonra Quran kursuna davam etdim və
bir il sonra İmam Natiqə getdim. İmam Natiq lisesinin 4-cü
sinfindəykən atam öldü. Öldüyündə atam
33, mən 16 yaşındaydım. Anam və biz 5 qardaş
ortada qalmışdıq. O qədər çarəsizdik ki,
qardaşlarımın övladlıq verilməsi gündəmə
gəldi. Fitrə və zəkatlarla keçinirdik.
Ankaranın ən bərbad səmtlərindən birində
otururduq . Anam gənc idi. İki bacımla birlikdə
namusları mənə əmanət idi. Əvvəl
bıçaq və falçata istifadə etməni öyrəndim.
Ardından məşhur Qızıl Əlcək Boks Klubuna
yazıldım. Boks macəram üç il davam etdi. Altı
ay da taekvando kurslarına
qatıldım. Dolanışıq vəziyyətimizdə də
nisbi bir rahatlama təmin etmişdim. Döyüş
idmanlarından əldə etdiyim qabiliyyətimi ehtiyac sahiblərinə
kirayəyə götürərək üç-beş qəpik
də olsa evin haqqını çıxarmağa
başlamışdım. Boksçuluq təcrübəmin ilk
bir neçə ayını geridə buraxdığım
andan etibarən əlim pul görməyə
başlamışdı. Bu səbəbdən davam etdim. Qərarımı
vermiş, yolumu çəkmişdim. Sizin “dini həyatdan
uzaqlaşma” deyə təsvir etdiyiniz dövrüm tam da bu illərə
təsadüf edir. Qısaca bu şərtlərdə hələ
özünlü qala bilmənin imkanlarını da nəzərə
alın və düşünün.
Universiteti
necə qazandınız?
Əsgərliyə
çağırdılar.Canıma vəl-vələ
düşdü.Universitetə girə bilsəm vəziyyəti
qurtaracaqdım. O illərdə yalnız Ərzurum Atatürk
Universiteti və ODTU-ti İmam Natiq məzunlarını
alırdı.Məktəbi bitirdiyim 2 il olmuşdu. Qaldı ki,
mən diploma beyindən çox, bilək gücümlə
layiq olmuşdum. Lise kitablarını yığdım.
İmtahana 23 gün vardı. 67-ci olaraq ODTU-nin sosioloji bölümünü
qazandım, amma sevinə bilmədim. Çünki
yoldaşlarımı inandıra bilmədim ki, universiteti
öz biliyimlə qazanmışam.Qazancımın
yaxşı olduğunu bildikləri üçün,
sualları satın aldığımı
düşünürdülər. Çox çətin
inandırdım elə bir şey olmadığına.O
sıralar təkrar namaza başlamışdım. Peşəmlə
və işimlə vidalaşmaq vəziyyətindəydim.
İçim yana-yana vidalaşdım köhnə həyatımla
və böyük bir ehtirasla oxumağa başladım.
KİTABA EMBARQO TƏTBİQ OLUNDU
Baş
nazirlə nə vaxt tanış oldunuz?
2010-cu ildə
tanış olduq. “Bir Liderin Doğuşu” adlı
bioqrafiyasını yazmağa başladığımızda,
kitab vəsiləsiylə yəni.
Niyə
daha əvvəl tanış olmadınız?
Qismət
olmadı. Özü bələdiyyə
başçısıykən
çalışdığım iş yeri o ətrafda idi. Məsləhətçilərinin
bir çoxu yoldaşım olduğu üçün tez-tez bələdiyyəyə
gedirdim. Lakin tanış olmamız üçün bir vəsilə
olmurdu. Demək ki, tanış ola bilmədik. Daha əvvəl
Ankarada yaşayırdım, Tayyib bəyin adını
İstanbula daşındıqdan sonra, xüsusilə də
1994-cü il seçkilərində
eşitməyə başladım. O tarixdən sonra da həmişə
yaxınında oldum, lakin dediyim kimi tanış olma imkanım
olmadı. Mən işbaz deyiləm,bir az utancağam,
ayrıca önə çıxmağı heç bir zaman
seçmədim həyatım boyunca. Bir addım geridə
olmaq, bəzən taleyin yönünü yavaşlatsa da nəticəni dəyişdirmir.
Kitab fikri necə
ortaya çıxdı?
2004-cü
ildə Həsən Camal bir televiziya kanalında baş nazirə
“Mən dəyişdim və bunun kitabını yazdım. Siz də Milli Görüş köynəyini çıxardınız,
dəyişdiniz. Bunu yazmağı düşünürsünüzmü?”-
deyə soruşur. O da “Mənim kitab yazmağa vaxtım olacağını sanmıram.
Yoldaşlar ehtimalla bu boşluğu doldurar”- deyir. Proqramdan sonra baş
nazir Hüseyn Bəsliyə “Mesajımı
götürdünmü?”- deyə soruşur.
Bəsli
də “götürdüm”
-deyir. 5 il sonra Qızılcahamamda düşərgədəykən,
Hüseyn bəyə
“5 il əvvəl bir kitab sifarişi
vermişdim. Nə etdin?”- deyə soruşur və beləcə kitab məsələsi yenidən gündəmə gəlir.
Siz necə daxil oldunuz yazarlar
komandasına?
Hüseyn Bəslidən gəldi bu təklif.Əməkdaşlıq
edərək başa çatdıra biləcəyimizi
söylədim və çox keçmədən
də işə başladıq.Bir gün Hüseyni Dolmabaxçadakı
iş ofisinə buraxmışdım. Baş
nazir, “İki adam daxil
olmusunuz, o biri yoldaş harada?”- deyə soruşduqda
Hüseyn bəy mənimlə birlikdə gəldiyini söyləmiş.
Çağırdılar və
bu vəsiləylə
tanış olmuş olduq.
Kitab necə hazırlandı?
Bir az
maraqlı oldu. Hüseyn Bəsli “Beynimdə hər şey hazırdır, bircə başlamaq qalır. Başladıq işə. 6
ay reportaj etdik. Lakin aradan vaxt keçdiyi
üçün danışılanları
başqa qaynaqlardan doğrultmaq məcburiyyətindəydik.
İzah edilənlərin çoxu
yazacağımız bioqrafiyayla
əlaqəsi olmayan şeylər idi. Söhbət
etdiyimiz insanların çoxu özünü gözə soxurdu.Qısacası
çətin bir müddət idi. Hörmətli baş nazirlə
iki dəfə oturub danışa bildik. Ailəsindən kimsəylə danışa
bilmədik.
Kitabla əlaqədar nələr oldu?
Kitab gizli bir
embarqoya məruz qaldı. 3-5 min ədəd satıb sonra satışdan qaldırdılar.
Daha çox Anadoluda kiçik kitabçılarda
satıldı. Bu vəziyyətdə belə
ilin ən çox satılan kitablarından biri oldu.
Baş nazir hər
hansı bir şey söylədimi?
Bir yoldaşım da eyni sualı
yönəltmişdi mənə. “Bir şey
demədi”- dedim. “Yaxşı kitaba
maraq göstərdimi?”- təkrar soruşdu.
“İş avtomobilinin
baqajında kitab saxlanıldığını və
dostlarına imzalayıb
hədiyyə etdiyini eşitdim” - dedim. “Aydın oldu, ustad” - dedi. “Kitabı çox bəyənmiş. Bəyənməsəydi,
'uşaqlar əlinizə
sağlıq, çox
gözəl olmuş'
deyər hadisəni bağlayardı”- dedi.
BAŞ
NAZİR DƏYİŞMƏDİ,
ŞÖHRƏTİ
GENİŞLƏDİ.
Bu hər zaman mübahisə edilməli mövzudur. Kitab üçün etdiyiniz araşdırmalardan
sonra nə gördünüz? Tayyib bəy
dəyişmişmi?
Xeyr, dəyişməmiş. Davamlı özünü inkişaf
etdirmiş. 1989-cu ildə Bəyoğlu bələdiyyə başçılığına
namizədliyiylə başlayan
irəliləyiş 1994-cü ildə İstanbul Böyükşəhər
Bələdiyyə Başçılığı
seçkisini qazanmasını
təmin edən daha böyük bir inkişafa yol açdı.Başçılığı
dövründə etdiyi
və hər biri bir əvvəlkini
misliylə aşan işlər, yenə bu dövrdə çıxdığı xarici
səfərlər, xarici
dövlət adamlarıyla
etdiyi görüşmələr,
onu bir üst
mərhələyə hazırlamış.
Tayyib Ərdoğan dəyişmiş
olsaydı nə AK Partiya olardı, nə də bu günki Türkiyəni
görərdik. Üst-üstə seçkiləri qazanmasının
altındakı sirr dəyişməmiş olmasıdır.
Amma inkişafdadır.İş forması
da elədir. Bir müddət içində
bir şeyləri qavrayaraq, hər kəsin də anlamasını təmin edərək bir sıra yenilikləri gətirir. Vuraq,yıxaq, ələ keçərək kimi bir rəftarı yox. Cəmiyyətdəki dəyişməyi də təkamülləşmə
şəklində görür
və hər atdığı addımın
doğru qəbul edilməsini təmin edərək, hər yeniliyin mənimsənməsini,
həzm edilməsini, fərqinə varılmasını
gözlədikdən sonra
bir sonrakı addımı atır.
Məsələn, çadra mövzusunda
da heç bir zaman inadçı
olmadı. Çünki bunun ictimai bir
konsensusla olmasını
istəyirdi.
Ömər Özbay
şeirlərindən
Qürbətdə həsrət
Səndən ayrı günlər keçmir
Bacarmıram yarım sənsiz olmayır
İçimdəsən gözüm görmək istəyir
Heç olmasa yuxuma
gəl sevgilim.
Səndən ayrı həyatım dönməz
oldu
Gözümdən axan yaş
dayanmaz oldu
Qəlbim yanıb eşqinlə sönməz
oldu
Heç olmasa yuxuma
gəl sevgilim.
Bu günlər bitəcək
mən yol gözlədim
Eşqimizi ürəyimdə gizlədim
Bilsən ki mən
səni necə özlədim
Heç olmasa yuxuma
gəl sevgilim.
Artıq dözəmmirəm durub gəl mənə
Dağ idim,əriyib
bitdim mən yenə
Ayrılıq ox kimi batdı
sinəmə
Heç olmasa yuxuma
gəl sevgilim.
Solan Sevda Çiçəyi
Sevmək nə dəmək
bilmirsən ki
Sevdiyin üçün can vermək...
Sevdinmi sevdiyinlə bərabər olmaq
'Səni səvirəm'deyirsən,
amma
Sevmənin nə olduğunu
bilmirsən!
Sevildiyinin də fərqində
deyilsən
Sevdim mən səni, amma
Sevilməyə dəyməzmişsən.
Sevgim səndə yox olub getdi
Sevgim sənlə qara torpaqlara girdi
Sevmirəm artıq bir kimsəni
Sevmirəm artıq yalan şeyləri
Sevmək də yalan,sevilmək də
Sən də inşallah
sevərsən bir gün
Sevərsən anlarsan məni
Səni sevərkən düşdüyüm halları
Sevmək nə deməkmiş ...
bir gün anlarsan.
Sən də inşallah
səvərsən
Sən də mənim
kimi yanarsan
Səni mən çox sevdim.
Sevgimi bir gün
anlarsan...
Tofiq ABDİN
525-ci qəzet.- 2012.- 1 sentyabr.- S.23.