“Elə məsələlər var ki, orada birgə mövqedən çıxış etmək mümkündür”

VAHİD ƏHMƏDOV: “İQTİSADİ SAHƏDƏ APARILAN SİYASƏT TAMAMİLƏ NORMAL VƏ QƏBULOLUNAN BİR SİYASƏTDİR” MÜSAHİBİMİZ MİLLİ MƏCLİSİN (MM) İQTİSADİ SİYASƏT KOMİTƏSİNİN ÜZVÜ VAHİD ƏHMƏDOVDUR

– Vahid müəllim, ötən ilin sonlarında dövlət başçısı tərəfindən imzalanmış “Azərbaycan Respublikasında insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsinin səmərəliliyini artırmaq sahəsində Milli Fəaliyyət Proqramı”nın həyata keçirilməsində, icrasında ilk öncə nədən başlanılmalıdır?

– Bununla bağlı ilk öncə hesab edirəm ki, ölkədə seçkilərin tam demokratik keçirilməsinə çalışmaq və buna nail olmaq lazımdır. Düzdür, xüsusilə son illər ölkəmizdə bu istiqamətdə böyük, önəmli işlər aparılır, amma bununla belə, demokratik, mülki vətəndaş cəmiyyətinin qurulması əsasən seçkilərin demokratik keçirilməsilə birbaşa bağlıdır. Əgər seçkilər demokratik keçirilirsə, demokratik fikirli insanlar bu prosesdə – özünü sınaya bilirsə, o cəmiyyətdə çox zaman problemlər də bir o qədər özünü göstərmir. Doğrudur, cəmiyyətdə müəyyən qədər fikir ayrılıqları olur, bununla yanaşı, həmin fikir ayrılıqları cəmiyyətin inkişafına mənfi təsir göstərmir, əksinə onun müsbət istiqamətdə inkişafını müəyyən qədər irəliyə aparır. Yəni, həmin Proqramla bağlı işlər əsasən bundan başlamalıdır. Elə etmək lazımdır ki, seçkilər Azərbaycanda tam demokratik şəraitdə reallaşdırılsın. Dünyada da elə bir ölkə yoxdur ki, orada seçkilər ideal olsun, ümumiyyətlə, bütün ölkələrdə seçkilərdə bu və ya digər dərəcədə problemlər özünü göstərir. Bu da onunla bağlıdır ki, seçkilər elə-belə asan proses deyil, çox ağrılı bir prosesdir. Bununla belə, maksimum şəkildə çalışmaq lazımdır ki, seçkilər demokratik şəraitdə baş tutsun.

İkincisi, cəmiyyətdə konsensusa gəlmək, konsolidasiyaya nail olmaq lazımdır. Özü də mən bunu bir neçə dəfə demişəm və indi də təkrar olaraq demək istəyirəm ki, Azərbaycanda ətrafımızda baş verən proseslərlə, eləcə də digər məqamlarla bağlı dialoqa ciddi ehtiyac var. Bu prosesə də cəmiyyətin bütün aktiv siyasi təbəqələri cəlb olunmalıdır. Çünki cəmiyyətdə, o cümlədən parlamentdə müxtəlif siyasi partiyaların nümayəndələri təmsil olunur, həmçinin müstəqil, bitərəf millət vəkilləri, siyasətçilər var. Bununla belə, cəmiyyətdə ayrı-ayrı nüfuzlu ziyalılar, tanınmış, az-çox nüfuzu olan partiyalar, qeyri-hökumət təşkilatları da mövcuddur. Hesab edirəm ki, bunları bir araya gətirib Azərbaycanın gələcəyi, ölkəmizin müstəqilliyinin daha da dönməz xarakter alması naminə bir forum keçirmək, müəyyən məsələlərdə qarşılıqlı razılığa gəlmək lazımdır. Düzdür, bir sıra məsələlərdə razılığa gəlmək mümkün deyil, çünki hər kəsin öz fərqli mövqeyi, düşüncəsi var, bu baxımdan da fikir ayrılığı olub və bundan sonra da olacaq, ancaq elə məsələlər var ki, orada birgə mövqedən çıxış etmək mümkündür. Məsələn, Qarabağ məsələsi ilə bağlı bütün qüvvələrin iştirakı əsnasında vahid strategiya hazırlana bilər və hazırlanmalıdır. Eyni zamanda, digər məsələlər – seçki məsələləri ilə bağlı ümumi bir strategiya ortaya qoyula bilər və qoyulmalıdır...

– Bəs iqtisadi sferada nədən başlanılmalıdır?

– İqtisadi sferaya gəlincə, son illərin hadisələri də göstərdi ki, Azərbaycanda iqtisadi sahədə görülən işlər nəticəsində müəyyən irəliləyişlər var. Bu irəliləyişlər həm göstəricilərdə öz əksini tapıb, həm də cəmiyyətin məsələlərə yanaşmasında özünü büruzə verib. Hətta 2008-ci ildə ABŞ-da, onun ardınca isə Qərb ölkələrində başlanan, hələ də davam edən böhranın Azərbaycana bir o qədər də mənfi təsiri olmadı. Düzdür, Azərbaycanın özünün “təhlükəsizlik yastığı” mövcuddur, 40 milyard ehtiyatı var, müəyyən problemlərlə, məsələlərlə bağlı isə həm Mərkəzi Bank, həm də hökumət tərəfindən müəyyən işlər görülür. Ölkə başçısı İlham Əliyevin iqtisadi sahədə apardığı siyasət tamamilə normal və qəbulolunan bir siyasətdir. Bu siyasətin nəticəsində də Azərbaycanda ciddi iqtisadi fəsadlar baş vermədi. Hətta dövlət başçısının göstərişinə əsasən bu dövrdə manatın məzənnəsi qorunub saxlanıla bildi. Bütün dövlətlərdə milli valyutalar dəyərdən düşdüyü halda, Azərbaycan manatı öz stabilliyini qoruyub saxladı. Özünüz də görürsünüz ki, Böyük Britaniyada, İtaliyada, Yunanıstanda, İspaniyada, Almaniyada, Fransada və digər xarici Qərb ölkələrində hansı hadisələr baş verdi və verməkdədir. Bu ölkələrdə dövlət büdcəsinin kəsiri artıq 70-80 faizə gəlib çatıb. ABŞ-ın özündə büdcə kəsiri hardasa 16 trilyon dollara yaxındır. Yəni, bu dövlətlər faktiki olaraq iqtisadi krizis vəziyyətindədirlər. Amma aparılan uğurlu siyasət nəticəsində Azərbaycanda bu hiss olunmadı.

Bütün bunlara baxmayaraq, Azərbaycanda iqtisadi sferada, iqtisadiyyat sahəsində də müəyyən problemlər hələ də qalmaqdadır. Sahibkarlığın inkişafı üçün daha ciddi addımlar atılmalıdır. Məsələn, biz bir müddət öncə müzakirədən keçirib qəbul etdiyimiz 2012-ci ilin dövlət büdcəsində Dövlət Neft Fondundan büdcəyə 10 milyard manata yaxın transfert nəzərdə tutulur. Bu böyük məbləğdir. Əgər dövlət büdcəsi 17 milyard manata yaxındırsa, həmin rəqəm böyük rəqəmdir. Dövlət başçısı özü də bir neçə dəfə hökumətin iclasında və bütün çıxışlarında bildirib ki, qeyri-neft sektorunun inkişafına diqqəti artırmaq lazımdır. Qeyri-neft sektoru da nədir? Bu sənayedir, kənd təsərrüfatıdır, turizmdir və sair. Hesab edirəm ki, qeyri-neft sektorunun inkişafı üçün bu sahələrə daha ciddi diqqət yetirmək gərəkdir. Bizim işlək əhalinin haradasa 40 faizi kənd təsərrüfatı, aqrar sektoru ilə məşğul olur. Bu əhaliyə diqqəti daha da artırmaq, onların öz fəaliyyətlərini daha da yaxşı qurması üçün ayrılan vəsaitin həcmini çoxaltmaq lazımdır. Şoranlaşmış torpaqları qaydasına – əkinə yararlı hala salmaq vacibdir. Demək istəyirəm ki, bu istiqamətdə görüləsi və görüləcək işlər həddindən artıq çoxdur. Doğrudur, cənab prezidentin göstərişi ilə Sumqayıt, o cümlədən Gəncə şəhəri, Bakının Qaradağ rayonu sənaye zonası elan olunub, burada bu istiqamətdə də böyük işlər görülür. Şəxsən mən özüm bu yaxınlarda “Azərenerji” tərəfindən Sumqayıtda salınan Texnoparkda oldum. Orada tikilən zavodlarla tanış oldum, hamısı da müasir zavodlardır. Mən oranı gəzib-dolaşanda bir anlıq özümü Almaniyada hiss etdim. Çünki Almaniyada olanda belə bir mənzərə ilə tanış olmuşam. Odur ki, bunu işlək hala salmaq, daha da inkişaf etdirmək lazımdır. Əldə etdiyim məlumata görə, SOCAR da Sumqayıtda böyük işlər görür. Kimya sənayesi ilə bağlı bir sıra addımlar atırlar, texnoparklar yaradırlar. Hesab edirəm ki, bu işlərin canlandırılması çox vacibdir. Bir daha qeyd edirəm ki, sahibkarlıq fəalyyətinin genişləndirilməsi üçün vergi yükünün azaldılması məsələsinə yenidən qayıtmağa böyük ehtiyac duyulur. Burada müəyyən vergi güzəştlərinə getmək lazımdır.

Korrupsiya ilə əlaqədar mübarizəni daha da gücləndirmək lazımdır. Bu sahədə Prezident Administrasiyanın rəhbəri cənab Ramiz Mehdiyevin rəhbərliyi altında bir sıra işlər görülüb, bunlar göz qabağındadır, amma hesab edirəm ki, bu istiqamətdə mübarizəni daha da sürətləndirmək gərəkdir. Yəni, yuxarı eşalonda əyləşən insanlar üçün də bu məsələdə əl yeri qalmasın. Həmçinin iqtisadiyyatda, iqtisadi sferada şəffaflığı daha da artırmaq lazımdır. Baxmayaraq ki, bütün nazirliklərin, dövlət komitələrinin saytları açılıb, fəaliyyət göstərirlər, amma burada məlumatları daha çox yerləşdirmək lazımdır. Tender əməliyyatlarını daha da şəffaflaşdırmaq zəruridir, vacibdir. Əsas məqsədimiz də ondan ibarət olmalıdır ki, dövlət büdcəsinin neft sektorundan asılılığını yavaş-yavaş aradan qaldıra bilək. Bu gün ixracın 90-92 faizini neft və neft məhsulları təşkil edir. Ona görə bunu heç olmasa 50-60 faizə endirməyə çalışmaq lazımdır ki, dövlət büdcəsinin neftdən asılılığı qismən də olsa aradan qaldırılsın. Bu istiqamətdə də müəyyən işlər görülür, amma hesab edirəm ki, bu işlərin daha da sürətləndirilməsinə ehtiyac var...

– Necə hesab edirsiniz, iqtisadi sferanın, sektorun daha da inkişaf etdirilməsi baxımından, onun hüquqi, qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi üçün hansı qanunların qəbulu daha önəmlidir?

– Bu istiqamətdə ilk olaraq Rəqabət Məcəlləsini qəbul etmək lazımdır. Bu, çox başıbəlalı bir Məcəllədir. O, Milli Məclisdə iki oxunuşdan keçib, ancaq neçə ildir ki, üçüncü oxunuşda “ilişib” qalıb. Müəyyən qüvvələr, “uzun əllər” var ki, onun üçüncü oxunuşa çıxarılaraq bütövlükdə qəbul olunmasına qarşı çıxırlar, ona əngəl yaradırlar. Hesab edirəm ki, nəhayət bunların qarşısını almaq və Rəqabət Məcəlləsini qəbul etmək lazımdır. Bu, özü də cənab prezidentdən gələn bir qanundur və bu baxımdan, bu Məcəllənin qəbulunu başa çatdırmaq lazımdır. Bu, kimə ziyan vursa da, mane olsa da, amma bütövlükdə Azərbaycan dövlətinə xeyirlidir. Onun xeyiri dövlətimizə dəyəcək. Azərbaycan sahibkarları, işgüzar cəmiyyət üçün bu Məcəllə çox böyük əhəmiyyətə malikdir. İkincisi, ipoteka, xüsusilə sosial ipoteka ilə bağlı məsələyə yenidən qayıtmaq, bu yöndə qanunvericiliyə yenidən baxmaq, bir sıra dəyişikliklər etmək lazımdır. Hətta lazım gələrsə, sosial ipoteka ilə bağlı ayrıca qanun qəbul etmək gərəkdir. Çünki cəmiyyətdə ipoteka daha çox sosial ipoteka kreditlərinə böyük ehtiyac, təlabat var, insanlar bundan yararlanmaq istəyirlər. Ona görə ipotekanın verilmə şərtlərinə, faizlərinə, müddətinə yenidən baxmaq və onları yumşaltmaq vacibdir.

Üçüncüsü, mən dəfələrlə çıxışlarımda Azərbaycanın xarici banklardakı vəsaiti məsələsinə toxunmuşam. Bu məsələyə yenidən baxmaq lazımdır. Çünki hazırda Avropa – Qərb ölkələri iqtisadi cəhətdən çökürlər, ABŞ-da da vəziyyət heç də ürəkaçan deyil.

Kamil HƏMZƏOĞLU

525-ci qəzet.- 2012.- 13 yanvar.- S.5.