Təki insan yaşasın, Murad!

ƏMƏKDAR JURNALİST, İSTEDADLI ŞAİR, ƏZİZ DOSTUM HACI MURAD QOÇUOĞLUNUN 50 YAŞINA

Murad, sənin əlli yaşının ərəfəsində nədənsə yadıma böyüyüb boya-başa çatdığımız İmişli rayonunun mərkəzindəki qırmızı kərpiçdən tikilmiş ilk inzibati bina və qarşısındakı ağaclar düşür... Ona görə ki, mənim 30, sənin 26 yaşın olan vaxtlarda deyirdilər ki, bu binanın və qarşısındakı ağacların 50 və bəlkə də daha çox yaşı var. O zaman ilk dəfə idi ki, mən 50 yaşı ən böyük rəqəm bilirdim və demək olar ki, hər gün səninlə o binanın qarşısında və həmin ağacların altında çay içirdik və 50 il “söhbəti” də başımın üstündə quş kimi dövrə vururdu, düşünürdüm ki, uyy dad, bu bina qədər, bu ağac qədər yaşamaq olarmı? Onda mənim üçün böyük rəqəmlər çox az idi...

İndi qardaşım, sənin 50 yaşın tamam olur... Elə bilirəm heç nə dəyişməyib. Təkcə qırmızı kərpicli binanın qabağındakı ağacları kəsiblər. Binanın yaşını da heç kəs yadında saxlamır. Çünki vaxt elə sürətlə gedir ki, nəinki binanın, nəinki ağacın yaşını yadda saxlayırlar, heç öz yaşını da dəqiq- dürüst yadda saxlayan yoxdur.

Murad, desəm ki, sənin gəncliyin gözümün qabağında keçib, bu, yalan olmaz. Sən şəhər uşağı idin, mən kənd. Sən rus dilini yaxşı bilirdin, mən pis. Sənin yaşın az olsa da, əlaqələrin geniş idi. Məni yaxşı tanımırdılar. Bunları nəyə görə deyirəm? Hələ gənclik illərindən səmimi və işıqlı idin. Biz sənin başına toplaşırdıq. Çox qəribədir, deyirlər ki, filankəsin danışmağından doymazdıq, mən də deyirəm ki, biz də sənin adamı dinləməyindən doymazdıq, çox az danışardın. Hər kəsin və hər sözün yerini bilirdin. Güclü yumor hissin vardı. Elə bilirdim ki, biz yerdə doğulmuşuq. Birinci sinfə bir getmişik, ilk şeirimizi də bir yerdə yazmışıq. Murad, elə bil sonradan o doğmalıq itkin düşdü, bəlkə böyüdük, qayğılarımız çoxaldı deyə belə olduq. Sən də bunu hiss edirsənmi? Həyat hərəmizi bir tərəfə atdı...

Hər halda böyük bir keçmiş var, bəzən keçmiş adamı ayrılmağa və dəyişilməyə qoymur. Nesə ki, sən o keçmişdə yaxşı nə varsa qoruyub saxlamağa çalışırsan. Az qala hər gün sınandığımız bu amansız zamanda bəlkə də səni yaxşı mənada bir insan kimi dəyişilməyə qoymayan öz keçmişinə ehtiramla yanaşmağındır. Axı o keçmişdə bizim özümüz, acılı-şirinli xatirəyə çevrilmiş ömrümüz var. Bir yana baxanda keçmiş gələcəkdən etibarlıdır...

Murad, həftədə bir dəfə, bəzən daha çox bizi evinizə qonaq aparardın. Qonaq deyəndə ki, sizin evinizi öz evimiz bilirdik artıq. Vağzalın yaxınlığında, dəmir yolunun o üzündə idi eviniz. Dəmir yolunun üstündəki körpüdən keçmək biz kənd uşaqları üçün maraqlı idi. Körpü sənin üçün adiləşsə də, bizim xatirimizə sən də körpüyə maraqla baxardın. İkimərtəbəli eviniz vardı. Amma sən həyətdə özün üçün ayrı bir otaq düzəltdirmişdin. Çayın, kitabların, radion, televizorun hamısı ayrı idi. Ev təzə deyildi, köhnə də deyildi, amma necə deyərlər, görünüşcə qədim idi. 19-cu əsr rus yazıçılarının evini xatırladırdı mənə. Orda rahat oturub çay içə-içə gələcək günlərimizdən danışardıq... Qardaşının da adı Qəşəm idi. Bəzən atan onu çağıranda yerinə mən cavab verirdim.

Murad, sən Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsində oxuyurdun. Sənə bir kitab hədiyyə etdim: “Jurnalistikanın əsasları”. Bilmirəm, indi o kitab səndə qalır, ya yox? Məqsədim bu “əsasları” sözündədi. Sən bütün məsələlərə həmişə yaradıcı şəkildə yanaşırdın. Bilirdim ki, bütün “əsasları” dərindən bilməklə, bu əsaslara özünün əlavələrin olacaq və oldu da... Rayon komsomol komitəsinin ikinci katibi, Şəhər Sovetinin deputatı olanda da, icra hakimiyyətində məsul vəzifədə çalışanda da, “Xalq sözü” qəzetinin baş redaktoru vəzifəsində də sən öz işinə vicdanla, məsuliyyətlə yanaşaraq, bu rəsmi işlərinə də özünəməxsus yaradıcı çalarlar gətirə bilirdin. Bu, sənin işə, həyata canı dildən bağlılığın idi, daxili cizgilərin idi. Bunu unutmaq olmazdı.

Murad, sənin gözəl şeirlərin vardı, indi də var. “Dəli olmayanın ağılı yoxdur” şeirini əzbər bilirdik. Təbiətlə bağlı bir şeirini Məmməd Araz bəyənib çap etdirmişdi. O şeirini orta məktəb dərsliyinə də salmışdılar. Sənin şeirlərində fəlsəfi, sətiraltı mənalar gizlənib. Ancaq nədənsə heç vaxt şeirlərinin çapına tələsməzdin. Şeirlərin imkan verirdi ki, sən bu gün sayılıb-seçilən görkəmli şairlərimizdən biri olasan. Çox təəssüf ki, şeirlərini mətbuata çıxarmadın. Ancaq başqalarının şeirlərini həvəslə çap edir, yaradıcılıqları, kitabları haqqında məqalələr yazırdın. Mənim haqqımda düz 3 dəfə məqalə yazmısan, onların yaşını deməyə qorxuram, amma o qədər təzədi ki, lap elə bil dünən yazmısan.

Murad, “Qızıl ulduz” qəzetinin nəzdində “Ümid” ədəbi birliyi vardı. Sən də, mən də onun fəal üzvləri idik. Şöbə müdiri Siyab Məmmədov, yazıçı Səyyad Aran bizim şeirlərimiz haqqında fikir söyləyərdilər. Məncə, Murad, biz onlara həmişə minnətdar olmalıyıq.

“Qızıl ulduz “ qəzetinin redaksiyası qırmızı kərpicli binanın birinci mərtəbəsində yerləşirdi. Qırmızı kərpicli bina haqqında əfsanələr danışırdılar o vaxt. Deyirdilər rayonda ilk bina olub. Yanları çöllük və yulğunluq imiş. 37-ci ilin repressiyası zamanı adamları əvvəlcə bu bunaya tutub salırlarmış. O vaxt bu bina o qədər dəhşətli imiş ki, adamlar onun yanında 100 metr kənardan gedirlərmiş. İndi o binanın yanında ağaclar əkib, qarşısında cayxana tikmişlər. İnsanlara o ağır illəri unutdurmağa çalışsalar da, qırmızı kərpiclər mənə çox gizli həqiqətləri pıçıldayırdı... O binanın birinci mərtəbəsindəki redaksiyada sən işləyirdin. Qəzetin adını da dəyişib “Xalq sözü” qoymuşdular. Sən qəzetin baş redaktoru təyin olunandan sonra qəzet də, o qırmızı kərpicli bina da bizə daha da doğmalaşmışdı.

Murad, sən işıqlı düşüncənlə o vaxt rayonda çox böyük işlər gördün. Həm baş redaktor, həm də rayon Ziyalılar Cəmiyyətinin sədri kimi qəzetin ruhunu daha da milliləşdirdin. Qəzeti xalqın, ziyalıların ixtiyarına verib onu həqiqi mənada xalqın tribunasına çevirdin. Rayonda xeyli mədəni-kütləvi tədbirlər keçirdin. Dövlətimiz, dövlətçiliyimiz, milli mənəvi, əxlaqi dəyərlər haqqında maraqlı tədbirlər planı hazırladın, ətraf rayonlarda bir çox qəzetlər öz fəaliyyətlərini iqtisadi problemlər üzündən dayandırdığı bir vaxtda sən İmişli rayonunun ictimai-siyasi qəzetini respublika səviyyəsinə qaldıraraq 16 səhifə həcmində rəngli formatda müntəzəm olaraq yüksək tirajla çap elədin. Yenə bizim ədəbiyyat dərnəyimizi unutmadın. Qəzetin səhifələrini rayonun yaradıcı ziyalılarının üzünə açdın. Kağız qıtlığı yaranan zaman qəzeti yaşatmaq üçün öz şəxsi maşınını satdın... Bunu unutmaq olmaz, Murad, ancaq sən belə edə bilərdin. Qəzetin ətrafında gənc jurnalistləri topladın. Öz təcrübəni onlara öyrətdin. Rayonda yeni təfəkkürlü, təmənnasız, saf əqidəli jurnalist nəsli yetişdirdin. İndi kitab müəllifləri olan yaradıcı ziyalıların bu gün ədəbi mühitdə və mətbuatda öz imzalarını təsdıq etmələrində sənin də əvəzsız payın var.

Sonralar iş elə gətirdi ki, sən də Bakıya köçdün, mən də. Sən Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsində (MOK) aparıcı məsləhətçi, eyni zamanada MOK-un rəsmi nəşri olan “Olimpiya dünyası” qəzetinin baş redaktoru oldun, mən də “Azərbaycan” jurnalında poeziya şöbəsinin müdiri işlədim. Hələ indiyə kimi səndən şeir ala bilməmişəm ki, jurnalda çap edim. Mən də idman haqqında məqalələr yazmadım, daha doğrusu, bacarmaram. İdman jurnalisti olmaq çox çətindi, bu spesifik bir sahədir.

Murad, mən çox sevinirəm ki, respublikamızda Olimpiya Hərəkatı və idman xəbər kapitalının başında sənin baş redaktor olduğun, nüfuzlu, oxunaqlı “Olimpiya dünyası” qəzeti dayanır. Bu qəzetin İspaniyada “Nüfuza və keyfiyyətə görə” beynəlxalq mükafata, ölkəmizdə dəfələrlə “İlin idman nəşri” nominasiyasına layiq görülməsi də “Olimpiya dünyası”nın peşəkarlığından, yüksək səviyyəsindən xəbər verir. Bu nəşrin təsisçiliyi ilə çıxan “Olimpə doğru” jurnalını və “Olimpnews.az” saytını da bu siyahıya əlavə etsək, doğurdan da fəaliyyət meydanı kifayət qədər məsuliyyətli və genişdir. Ümumiyyətlə,jurnalist olmaq çox çətindir, idman jurnalisti olmaq isə ikiqat çətindir. Murad , sevinirəm ki, sən bu işin öhdəsindən də ləyaqətlə gəlmisən. Bu qəzetdə də peşəkar, vətənpərvər və saf əqidəli yeni idman jurnalistləri yetişdirmisən. Elə idmançılar kimi. Sənin bu fəaliyyətin diqqətdən kənarda qalmayıb, Azərbaycan Respublikasının Prezidenit İlham Əliyevin Sərəncamı ilə “Əməkdar jurnalist” fəxri adına layiq görülmüsən. MOK-un, Azərbaycan Ədalətli Oyunlar Komissiyasının və AİPS-in üzvüsən. Dəfələrlə ilin idman jurnalisti seçilmisən. Azərbaycan mediasını Olimpiya oyunlarında, Olimpiya festivallarında, çoxsaylı beynəlxalq yarışlarda təmsil etmisən.

Murad, Aşıq Alı deyir ki, “Əllini aşırdın, yüzə nə qaldı”. Bu, o deməkdir ki, bu əlli ildə sən həm fiziki, mənəvi, həm də bioloji sınaqlardan keçmisən. Bu sınaqlar imkan verir ki, sən yüz il yaşaya bilərsən. Sənin ətrafında həmişə səmimi insanlar, etibarlı dostların var. Bu etibarı canında, qanında yaşatdığın səmimiyyətlə, dürüstlüklə sən özün qazanmısan. Ötən illər bu xüsusiyyətinə kölgə sala bilməyib. Murad, səni dost kimi tanıyanda soy adın Fərzəliyev, sonra yazar kimi Murad Qoçuoğlu idi. İnd isə adının üstünə daha müqəddəs bir ad gəldi, Hacı Murad! Yaxşı yadımdadır, Həcc ziyarətindən danışarkən deyirdin ki, Məkkədə qurban kəsərkən: “Mən nəfsimi qurban kəsirəm” – dedim. Ziyarətin qəbul olsun, qardaş!

İndi mənim 54, sənin 50 yaşın var, görəsən qırmızı kərpicli binanın yaşı neçədir? Bilmirsən, Murad?

Bina uça da bilər, yerinə ayrısı tikilər, ağac kəsilə də bilər, yerinə ayrısı əkilər... Təki insan yaşasın, Murad! Təki insanlığın ucaltdığı mənəvi dəyərlər uçmasın! Təki insani keyfiyyətlərin kökü kəsilməsin! 50 yaşının sağlığına bir ağac əkmək mənim boynuma, özü də orda, qırmızı kərpicli binanın qabağında, adını da belə qoyaram: Murad ağacı!

Qəşəm NƏCƏFZADƏ

525-ci qəzet.- 2013.- 31 avqust.- S.25.